Chiếm 8,4% dân số toàn tỉnh, đồng bào dân tộc Mường có nhiều nét bản sắc riêng cùng phong tục tập quán và tín ngưỡng truyền thống, trong đó, tục cưới xin là một nét văn hóa đặc sắc. Nếu như trước đây, lễ cưới thường phải trải qua nhiều thủ tục lễ nghi và nhiều trường hợp “cha mẹ đặt đâu, con ngồi đấy”, thì nay, việc cưới hỏi của đồng bào dân tộc Mường đã gọn, nhẹ; trai gái được tự do yêu đương, tìm hiểu.

Ngày 8/5, Bảo tàng tỉnh Sơn La đã tổ chức hoạt động trải nghiệm “Văn hóa dân tộc Mông ở Sơn La” với sự tham gia của các nghệ nhân và đồng bào dân tộc Mông đến từ huyện Mộc Châu và Thành phố; cán bộ, chiến sỹ Trung đoàn 754, Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh; học sinh Trường PTDT nội trú tỉnh; du khách và nhân dân trên địa bàn Thành phố.

Đam mê sáng tạo, chị Vừ Thị Phương, dân tộc Mông, ở tiểu khu 5, thị trấn Thuận Châu, huyện Thuận Châu, đã quyết tâm khởi nghiệp với nghề may trang phục của dân tộc mình. Các sản phẩm váy áo mẫu mã đa dạng màu sắc, hoa văn của đồng bào Mông được khách hàng không chỉ trong nước, mà còn nhiều khách quốc tế biết, tìm đến đặt mua.

Việt Nam là quốc gia đa dân tộc, với 54 dân tộc anh em cùng sinh sống, mỗi dân tộc đều có những nét đặc trưng, đậm đà bản sắc, thể hiện ở trang phục, tiếng nói, chữ viết, dân ca, dân vũ, âm nhạc, kiến trúc, lễ hội, phong tục, tín ngưỡng... Bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa các dân tộc, ngày 17/11/2008, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 1668/QĐ-TTg, lấy ngày 19/4 hàng năm là Ngày Văn hóa các dân tộc Việt Nam.

Huyện Quỳnh Nhai có hơn 4.000 đồng bào Kháng sinh sống, chiếm khoảng 10% dân số của toàn huyện. Trải qua sự thay đổi của thời gian, cùng nhiều yếu tố tác động bởi cuộc sống hiện đại, một số lễ hội truyền thống, các bài dân ca, dân vũ đang đứng trước sự mai một. Trước thực trạng đó, huyện Quỳnh Nhai đã và đang thực hiện các biện pháp để gìn giữ, bảo tồn và phát huy giá trị truyền thống của đồng bào dân tộc Kháng.

Cùng với tiếng nói, chữ viết, trang phục truyền thống của mỗi dân tộc luôn chứa đựng những giá trị văn hóa đặc trưng. Nhận thức rõ vấn đề này, huyện Vân Hồ đã và đang có nhiều cách làm sáng tạo để giữ gìn, phát huy giá trị trang phục truyền thống của cộng đồng các dân tộc trên địa bàn.

Văn hóa của đồng bào dân tộc Mông vốn rất đa dạng và phong phú. Trong đó, âm nhạc với những loại nhạc cụ độc đáo, nghệ thuật trình diễn đặc sắc là dấu ấn tạo nên nét đặc trưng. Đến nay, nhiều loại nhạc cụ gắn liền với đời sống của đồng bào vẫn được gìn giữ và lưu truyền qua bao thế hệ, trở thành những tài sản quý giá trong kho tàng văn hóa dân gian các dân tộc.

Hiện nay, trên địa bàn huyện Mường La có 1.157 hộ dân, 4.858 nhân khẩu, là người dân tộc La Ha, sinh sống tại 33 bản thuộc 14 xã. Những năm qua, huyện luôn quan tâm triển khai nhiều chương trình, chính sách đặc thù hỗ trợ đồng bào dân tộc La Ha vươn lên xóa đói, giảm nghèo, từng bước nâng cao chất lượng cuộc sống.

Hiện nay, trên địa bàn huyện Mường La có 1.157 hộ dân, 4.858 nhân khẩu, là người dân tộc La Ha, sinh sống tại 33 bản thuộc 14 xã. Những năm qua, huyện luôn quan tâm triển khai nhiều chương trình, chính sách đặc thù hỗ trợ đồng bào dân tộc La Ha vươn lên xóa đói, giảm nghèo, từng bước nâng cao chất lượng cuộc sống.

Trung tuần tháng 3, chúng tôi có dịp trở lại bản Phiêng Trai, xã Hát Lót, huyện Mai Sơn để được trải nghiệm nghi lễ Xên cung (cúng bản) của đồng bào dân tộc Khơ Mú nơi đây.

Những làn điệu dân ca dân tộc Thái từ ngàn xưa đã trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống tinh thần của đồng bào. Những câu “khắp” như mạch nguồn cảm xúc, cất lên từ hiên nhà sàn, theo lời ru mẹ đưa nôi. Câu “khắp” như làn gió đưa trên nương, dưới ruộng, câu “khắp” vang vọng những cánh rừng, nuôi dưỡng tâm hồn bao thế hệ lớn lên... “Khắp” Thái đa dạng thể loại, cách diễn xướng phong phú, mỗi làn điệu trong “khắp” là một sắc thái khác nhau, diễn tả trọn vẹn về cuộc sống, tình cảm, về hiện tại và những ước mơ với ca từ thiết tha, sâu lắng, đi vào lòng người.

Những làn điệu dân ca dân tộc Thái từ ngàn xưa đã trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống tinh thần của đồng bào. Những câu “khắp” như mạch nguồn cảm xúc, cất lên từ hiên nhà sàn, theo lời ru mẹ đưa nôi. Câu “khắp” như làn gió đưa trên nương, dưới ruộng, câu “khắp” vang vọng những cánh rừng, nuôi dưỡng tâm hồn bao thế hệ lớn lên... “Khắp” Thái đa dạng thể loại, cách diễn xướng phong phú, mỗi làn điệu trong “khắp” là một sắc thái khác nhau, diễn tả trọn vẹn về cuộc sống, tình cảm, về hiện tại và những ước mơ với ca từ thiết tha, sâu lắng, đi vào lòng người.

“Nếp sống văn hóa được hình thành, người dân ý thức trách nhiệm và tự giác tham gia phong trào, hoạt động tại khu dân cư; tình làng nghĩa xóm, đời sống văn hóa tinh thần của người dân ngày một nâng cao; các giá trị văn hóa truyền thống được gìn giữ và phát huy; diện mạo nông thôn ngày càng khởi sắc” - đó là những nhận xét của ông Cầm Văn Minh, Chủ tịch UBND xã Chiềng Cang, về phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” của xã Chiềng Cang, huyện Sông Mã.

“Giấu 1 chùm hoa trong chiếc khăn tay, cô bé ngập ngừng sang nhà hàng xóm...” Chuyện của tháng 3 năm nảo năm nào, chuyện trong bài hát, nhưng vẫn có người bồi hồi hái chùm hoa bưởi, tủm tỉm cười đợi mỗi tháng 3.

Từ xa xưa, dân ca Thái đã trở thành một phần thiết yếu, là món ăn tinh thần không thể thiếu trong đời sống văn hóa của đồng bào dân tộc Thái, gắn liền với tín ngưỡng, đời sống tâm linh và các hoạt động trong đời sống xã hội... Lưu truyền những nét văn hóa độc đáo của dân tộc, đồng bào Thái tại bản Chậu Cọ, phường Chiềng Cơi, thành phố Sơn La đã liên kết, thành lập Câu lạc bộ (CLB) văn hóa dân tộc Thái.

Trong các lễ hội đầu xuân, ngày hội văn hóa - thể thao, hoạt động văn hóa cộng đồng không thể thiếu các trò chơi dân gian truyền thống, như ném còn, ném pao, tù lu, tó má lẹ, đi cà kheo, kéo co..., phục vụ vui chơi, giải trí, nâng cao đời sống tinh thần cho nhân dân, thu hút du khách đến tìm hiểu, trải nghiệm và góp phần bảo tồn, gìn giữ nét đẹp văn hóa truyền thống các dân tộc trên địa bàn tỉnh.

Trong các lễ hội đầu xuân, ngày hội văn hóa - thể thao, hoạt động văn hóa cộng đồng không thể thiếu các trò chơi dân gian truyền thống, như ném còn, ném pao, tù lu, tó má lẹ, đi cà kheo, kéo co..., phục vụ vui chơi, giải trí, nâng cao đời sống tinh thần cho nhân dân, thu hút du khách đến tìm hiểu, trải nghiệm và góp phần bảo tồn, gìn giữ nét đẹp văn hóa truyền thống các dân tộc trên địa bàn tỉnh.

Bức tranh văn hóa các dân tộc Sơn La đa dạng và phong phú với sự quy tụ của 12 dân tộc anh em cùng sinh sống với những nét văn hóa truyền thống khác nhau, mang dấu ấn riêng, độc đáo, giàu bản sắc, làm đẹp thêm đời sống tinh thần và giá trị nguồn cội còn được lưu giữ đến ngày hôm nay. Những giá trị văn hóa ấy được bảo tồn và và phát huy, có công lao rất lớn của những nghệ nhân dân gian, những người nặng lòng với văn hóa truyền thống.

Bức tranh văn hóa các dân tộc Sơn La đa dạng và phong phú với sự quy tụ của 12 dân tộc anh em cùng sinh sống với những nét văn hóa truyền thống khác nhau, mang dấu ấn riêng, độc đáo, giàu bản sắc, làm đẹp thêm đời sống tinh thần và giá trị nguồn cội còn được lưu giữ đến ngày hôm nay. Những giá trị văn hóa ấy được bảo tồn và và phát huy, có công lao rất lớn của những nghệ nhân dân gian, những người nặng lòng với văn hóa truyền thống.