Luật Đất đai 2024 chính thức có hiệu lực từ 1/8/2024, có nhiều điểm mới so với Luật Đất đai năm 2013. Trong đó, nhiều quyết sách mới, góp phần tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, nhà đầu tư có sử dụng đất.

Những điểm mới cần biết

Luật Đất đai 2024, gồm 16 Chương, 260 Điều, trong đó sửa đổi, bổ sung 180/212 điều của Luật Đất đai 2013 và bổ sung mới 78 Điều. Việc sửa đổi, bổ sung, góp phần hoàn thiện thể chế, chính sách về đất đai phù hợp với thể chế phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa; giải quyết tình trạng chồng chéo, mâu thuẫn trong các chính sách, pháp luật liên quan đến đất đai; giải quyết các vấn đề vướng mắc, tồn tại từ thực tiễn công tác quản lý, sử dụng đất.

Ông Nguyễn Tiến Dương, Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường, cho biết: Một trong những điểm quan trọng nhất của Luật Đất đai 2024 là việc loại bỏ khung giá đất hiện hành, tạo bảng giá đất hàng năm dựa trên nguyên tắc thị trường. Theo quy định tại Khoản 3, Điều 159, Luật Đất đai 2024, UBND cấp tỉnh xây dựng bảng giá đất, trình HĐND cùng cấp đưa ra quyết định về bảng giá đất lần đầu và áp dụng từ 1/1/2026. Hằng năm, UBND cấp tỉnh có trách nhiệm trình HĐND cấp tỉnh quyết định điều chỉnh, sửa đổi, bổ sung bảng giá đất để công bố, áp dụng từ ngày 1/1 năm tiếp theo. Như vậy, các quy định mới về giá đất, góp phần xác định giá đất một cách chi tiết, chính xác hơn, trên cơ sở vị trí, diện tích, mục đích sử dụng từng thửa đất, hạn chế tình trạng đầu cơ đất đai, mang lại cơ hội cho người dân sở hữu nhà, sử dụng đất ở với chi phí hợp lý, song cũng tác động mạnh lên các thuế bất động sản và chi phí chuyển nhượng của các doanh nghiệp, nhà đầu tư.

Việc thực hiện thu hồi đất, chủ đầu tư phải chủ động đàm phán với người dân, xác định mức bồi thường hợp lý. Cụ thể, Điều 79, Luật Đất đai 2024 quy định cụ thể 32 trường hợp Nhà nước thu hồi đất thực hiện dự án. Như vậy, quy định về việc thu hồi đất đã cụ thể, rõ ràng hơn trước đây, trong đó, Nhà nước chỉ thu hồi đất cho các dự án nhà ở thương mại, dự án hỗn hợp nhà ở và kinh doanh thương mại khi đầu tư xây khu đô thị. Còn các dự án khác, chủ đầu tư phải chủ động đàm phán với người dân xác định mức bồi thường hợp lý, đảm bảo tính công khai, minh bạch, giảm thiểu các tình trạng tranh chấp, kiện tụng.

Giao đất, cho thuê đất, chủ yếu thông qua đấu giá quyền sử dụng đất, đấu thầu dự án có sử dụng đất là điểm mới tiếp theo của Luật. Theo đó, doanh nghiệp, nhà đầu tư trúng thầu có trách nhiệm ứng vốn thực hiện bồi thường, hỗ trợ, tái định cư theo yêu cầu của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền. Trong thời hạn 36 tháng kể từ ngày ban hành quyết định, công nhận kết quả trúng đấu thầu hoặc thời hạn khác theo hợp đồng đã ký kết với cơ quan Nhà nước có thẩm quyền, UBND cấp có thẩm quyền phải thực hiện xong việc bồi thường, hỗ trợ, tái định cư để giao đất, cho thuê đất. Với quy định này, người có đất được bồi thường đúng giá thị trường, không còn tình trạng nhà đầu tư mua rẻ đất của người dân; đồng thời, giúp nhà đầu tư nắm rõ chi phí, thời gian bồi thường, giải phóng mặt bằng và được giao đất thực hiện dự án, đảm bảo tiến độ thực hiện dự án.

Doanh nghiệp có quyền lựa chọn hình thức trả tiền thuê đất. Trước đây, Luật Đất đai 2013 chỉ cho phép thay đổi từ trả tiền thuê đất hàng năm sang trả tiền một lần cho cả thời gian thuê. Với Khoản 2, Điều 30, Luật Đất đai năm 2024 quy định, doanh nghiệp đang được nhà nước cho thuê đất thu tiền thuê đất một lần cho cả thời gian thuê, được lựa chọn chuyển sang thuê đất thu tiền thuê đất hằng năm.

Ngoài ra, Luật Đất đai 2024 còn một số quy định mới: Không đưa đất vào sử dụng hoặc dự án chậm tiến độ sẽ bị thu hồi; mở rộng chủ thể có thẩm quyền giải quyết tranh chấp thương mại liên quan đến đất đai… đều tập trung vào việc cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính giúp doanh nghiệp giảm thời gian, chi phí, từ đó thêm nhiều cơ hội đầu tư.

Tuyên truyền tạo sự thống nhất trong triển khai

Đưa Luật Đất đai 2024 vào cuộc sống, tháng 5/2024, UBND tỉnh tổ chức Hội nghị trực tuyến tới các huyện, thành phố, các xã, phường, thị trấn, phổ biến, triển khai các điểm mới của Luật; cử báo cáo viên phối hợp tuyên truyền về Luật Đất đai tại xã Tú Nang, huyện Yên Châu, xã Mường Hung, huyện Sông Mã. Thường xuyên cung cấp thông tin, đẩy mạnh tuyên truyền Luật Đất đai 2024 và các văn bản quy định chi tiết trên các phương tiện thông tin đại chúng.

Bên cạnh đó, thực hiện Quyết định số 1103/QĐ-UBND ngày 12/6/2024 của UBND tỉnh về ban hành Kế hoạch tổ chức hội nghị tuyên truyền các văn bản luật mới cho đội ngũ báo cáo viên pháp luật cấp tỉnh, cấp huyện; tuyên truyền viên pháp luật cấp xã năm 2024, Sở TN&MT phối hợp với Sở Tư pháp tổ chức tuyên truyền Luật Đất đai 2024 tại hội nghị ngày 20/8/2024 do UBND tỉnh tổ chức. Đặc biệt, tỉnh đã phát động cuộc thi trực tuyến tìm hiểu pháp luật về đất đai trong quý IV/2024.

Hàng quý, Sở TN&MT tiếp tục duy trì tổ chức hội nghị đối thoại với doanh nghiệp về lĩnh vực tài nguyên, môi trường. Tại các hội nghị, sẽ lồng ghép tuyên truyền các quy định mới, kết hợp tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, tồn tại, hạn chế trong quá trình quản lý, sử dụng đất của các doanh nghiệp. Qua đó, tạo điều kiện cho doanh nghiệp phát triển, đồng thời, nâng cao ý thức trách nhiệm tuân thủ pháp luật, phòng ngừa rủi ro trong hoạt động sản xuất, kinh doanh của các doanh nghiệp.

Tạo môi trường cạnh tranh lành mạnh

Hoạt động kinh doanh lĩnh vực bất động sản trên địa bàn tỉnh ngày một phát triển, trong đó có Dự án Khu đô thị Elite Hill, phường Chiềng Cơi, Thành phố. Anh Hoàng Trung Hạnh, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty cổ phần NTF Hoàng Phát, chia sẻ: Kinh doanh bất động sản, là đối tượng chịu những tác động trực tiếp từ Luật Đất đai 2024. Trước tiên, tôi thấy Luật giúp chủ đầu tư tiếp cận đất đai tinh gọn, thuận lợi hơn thông qua các quyết định hành chính về thu hồi đất, thay vì phải thỏa thuận với người sử dụng đất để “mua gom” thông qua cơ chế thị trường. Đối với nhà đầu tư, người mua các dự án được phát triển từ quỹ đất theo luật mới đảm bảo xóa bỏ vướng mắc pháp lý về sau. Ngoài ra, việc mua bán chuyển nhượng bất động sản sẽ diễn ra dễ dàng, an toàn hơn, giúp tăng tính thanh khoản cho thị trường.

Để Luật Đất đai năm 2024 và các bộ luật mới như Luật Kinh doanh bất động sản, Luật Nhà ở đi vào cuộc sống, doanh nghiệp, nhà đầu tư mong muốn các bộ, ngành sớm xây dựng trình Chính phủ ban hành các nghị định, thông tư hướng dẫn thống nhất, đồng bộ giữa 3 bộ luật nêu trên cùng với các luật liên quan khác. Điều này rất quan trọng, nhằm khắc phục chồng chéo, vướng mắc, đảm bảo hiệu lực thực thi.

Bên cạnh đó, sớm ban hành đề án thí điểm thực hiện dự án nhà ở thương mại thông qua thỏa thuận về quyền sử dụng đất hoặc đang có quyền sử dụng đất khác (không phải là đất ở) và thực hiện thí điểm tại một số tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương... để tiếp tục tháo gỡ kịp thời khó khăn, vướng mắc cho các dự án bất động sản, đặc biệt dự án nhà ở thương mại. Đây là điểm rất quan trọng, tạo “cú hích” lớn giúp tỉnh Sơn La, đặc biệt là Khu du lịch quốc Mộc Châu phát triển, xứng tầm khu du lịch quốc gia. 

Ông Nguyễn Quốc Khánh, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp tỉnh, cho biết: Sau khi Luật Đất đai 2024 thông qua, tăng khả năng tiếp cận của doanh nghiệp và hội viên, Hiệp hội doanh nghiệp tỉnh tập trung chỉ đạo, triển khai đồng bộ các giải pháp thông tin, phổ biến các nội dung của Luật Đất đai 2024 và các văn bản hướng dẫn thi hành đến các đơn vị, hội viên. Thường trực Hiệp hội trực tiếp tham gia hội nghị của Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh về phản biện xã hội dự thảo một số quyết định của UBND tỉnh về quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số quy định của Luật. 

Luật Đất đai 2024 sẽ tạo cho thị trường đất đai minh bạch hơn, gia tăng tính cạnh tranh. Doanh nghiệp muốn tồn tại được, buộc phải hoạt động chuyên nghiệp hơn và có năng lực thực sự; các dự án bất động sản cũng sẽ được thu hẹp về số lượng, tập trung nâng cao chất lượng cũng như các tiện ích, hạ tầng... giúp thị trường bất động sản của tỉnh phát triển chuyên nghiệp, hiệu quả hơn.