Trước đây, rừng của bản Cang Mường, xã Mường Trai (Mường La) hay bị xâm lấn, bị cháy do người dân đốt nương, làm rẫy... Từ năm 2008 đến nay, nhờ làm tốt công tác tuyên truyền, vận động, thu hút được sự tham gia của nhân dân, rừng nơi đây được quản lý, bảo vệ tốt, không có tình trạng buôn bán, vận chuyển và cháy rừng xảy ra trên địa bàn. 62 hộ dân bản Cang Mường xem việc giữ rừng như một công việc thường ngày trong sinh hoạt và lao động của mình..

Kiểm lâm địa bàn và cán bộ bản Cang Mường đối chiếu diện tích rừng trên bản đồ với thực tế.

7 giờ sáng, chiếc loa công cộng của bản Cang Mường vang vang: A lô, a lô! Ban quản lý bản Cang Mường xin thông báo... Đề nghị các thành viên trong Tổ bảo vệ rừng của bản được phân công có mặt tại nhà trưởng bản lúc 7 giờ 30 phút để cùng cán bộ kiểm lâm địa bàn kiểm tra rừng theo kế hoạch đã được thông báo...

Bản Cang Mường, xã Mường Trai là một trong những bản di vén phục vụ cho công trình thủy điện Sơn La. Trước đây, việc quản lý, bảo vệ rừng ở bản gặp không ít khó khăn, bởi ý thức của người dân chưa cao, còn duy trì việc đốt nương làm rẫy hay vào rừng lấy củi. Ngày đó, cán bộ xã và bản đã tốn bao công sức để tuyên truyền, vận động nhân dân chấp hành tốt các quy định về bảo vệ rừng, thậm chí còn có những biện pháp xử lý các trường hợp vi phạm theo quy định, nhưng việc quản lý, bảo vệ rừng vẫn không hiệu quả. Nhớ lại trước năm 2008, ông Lò Văn Hựn, 76 tuổi, bản Cang Mường, cho biết: Ngày trước, ai làm nhà cũng có thể vào rừng để chặt cây lấy gỗ. Ai muốn có đất làm nương thì lên rừng phát cây. Thậm chí, rừng còn bị xẻ lấy gỗ đem bán... Bây giờ thì khác rồi, nhân dân trong bản đã có ý thức trong việc bảo vệ rừng của mình, nhất là rừng đầu nguồn. Các hộ cam kết với trưởng bản về bảo vệ rừng, nếu hộ nào vi phạm sẽ bị xử lý theo đúng quy định của pháp luật và hương ước của bản. Từ khi bản được Nhà nước hỗ trợ thêm tiền chi trả dịch vụ môi trường rừng, nhân dân trong bản tham gia tích cực hơn...

Với sự vào cuộc của cấp ủy, chính quyền xã, bản trong việc tuyên truyền, vận động nhân dân tham gia quản lý, bảo vệ rừng, gần 10 năm qua, bản Cang Mường được đánh giá là một trong những bản tiêu biểu trong thực hiện tốt công tác quản lý, bảo vệ rừng. Hằng tháng, bản tổ chức chia tổ, chia nhóm để đi kiểm tra, tuyên truyền. Trong quá trình kiểm tra, nếu phát hiện có vi phạm sẽ thông báo ngay cho xã, lực lượng chức năng để phối hợp xử lý, ngăn chặn kịp thời. Trong bản, nếu hộ nào muốn đốt nương phải thông báo trước cho Ban quản lý bản. Sau đó, bản sẽ giao cho Tổ bảo vệ rừng kiểm tra, giám sát và hướng dẫn cách làm đường băng cản lửa, tránh được việc đốt nương không đúng quy định, gây ảnh hưởng tới rừng. Ông Cà Văn Lại, Bí thư Chi bộ bản Cang Mường, thông tin: Bản được giao quản lý, bảo vệ 13 ha rừng phòng hộ. Cùng với chỉ đạo các khối, đoàn thể tuyên truyền, ký cam kết với các hội viên về việc giữ rừng, hằng tháng, Chi bộ quán triệt tới các đảng viên thông qua sinh hoạt Chi bộ. Đồng thời, ra nghị quyết chuyên đề phân công cho 26 đảng viên phụ trách từng nhóm hộ, có nhiệm vụ giám sát việc quản lý, bảo vệ rừng. Nếu để xảy ra các hành vi vi phạm tại khu vực được phân công, đảng viên đó sẽ bị hạ thi đua. Đối với các hộ, hội viên nếu vi phạm, ngoài đánh vào thi đua, bản cũng không xét danh hiệu gia đình văn hóa, sẽ nêu tên, phê bình tại các cuộc họp bản và trên hệ thống loa công cộng của bản. Nếu gây thiệt hại về rừng, ngoài việc bị xử lý theo quy định của pháp luật thì các hộ vi phạm phải bồi thường cho bản theo quy định của hương ước từ 200.000 đồng đến 500.000 đồng/m2.

Từ năm 2008 đến nay, ngoài việc được đánh giá là bản tiêu biểu trong công tác quản lý, bảo vệ rừng, bản Cang Mường còn được công nhận là bản văn hóa với trên 90% số hộ gia đình văn hóa; Chi bộ bản được công nhận danh hiệu trong sạch, vững mạnh tiêu biểu... Để có được những kết quả trên chính là nhờ sự quan tâm của cấp ủy, Ban quản ký bản tuyên truyền, vận động nhân dân tích cực tham gia quản lý, bảo vệ rừng. Đây cũng chính là cách làm đáng để các cơ sở khác đang gặp khó khăn trong công tác quản lý, bảo vệ rừng học và làm theo.