Biết đọc, biết viết, cộng, trừ, nhân, chia… tưởng như là điều bình thường với bao người, nhưng với các học viên đồng bào Mông ở xã Mường Lựm, huyện Yên Châu học xóa mù chữ là một nỗ lực không ngừng nghỉ của cả thầy và trò. Tất cả đem theo niềm hy vọng để có cuộc sống ấm no hơn.

Cùng cán bộ xã Mường Lựm đến bản Pa Khôm, nơi đang mở lớp xóa mù chữ, chống tái mù chữ cho bà con trong bản. Gần một giờ đồng hồ, vượt qua những cung đường uốn lượn dốc đứng, chúng tôi đến điểm trường của bản khi trời đã tối. Đến lớp học, nhìn qua khung cửa sổ, trong lớp có người trẻ tuổi, người già, nam giới độ tuổi lao động và cả những bà mẹ địu con trên lưng. Lớp học được trang bị khá hiện đại, bởi cùng với bảng đen, phấn trắng, giáo viên sử dụng máy tính, máy chiếu để giảng dạy giúp học viên hứng thú với bài giảng.

Bà Mùa Thị Mảy, 45 tuổi, bản Pa Khôm chia sẻ: Do hoàn cảnh gia đình khó khăn, nhà đông con, nên ngày nhỏ tôi không được đi học. Lớn lên đi lấy chồng, sinh con, chỉ biết làm nương, làm rẫy, chăn con gà, con lợn. Được cán bộ xã, ban quản lý bản và giáo viên tuyên truyền, vận động, tôi đăng ký và cố gắng theo học. Những ngày đầu còn lóng ngóng chưa biết cầm bút, nét chữ nghệch ngoạc, hôm nay tôi đã biết viết tên mình, tên của các thành viên trong gia đình.

Thầy giáo Cà Văn Hỏa, giáo viên Trường PTDT bán trú TH-THCS Mường Lựm được nhà trường phân công vừa dạy học ở điểm trường bản Pa Khôm vừa đứng lớp xóa mù chữ cho 29 học viên trong bản. Công việc cả ngày, nên anh phải ở lại điểm trường. Anh Hỏa cho hay: Đối với những học viên lớn tuổi, nhận thức chậm, nhưng bù lại các học viên luôn sắp xếp việc nhà để đi học đủ, đúng giờ, chăm chỉ ôn bài, học bài. Duy trì sỹ số, giúp tôi có thêm động lực để bám bản, dạy chữ cho bà con.

Còn tại nhà điểm trường bản Ôn Ốc, lớp xóa mù chữ có 43 học viên, đa phần là phụ nữ. Điểm trường có 2 giáo viên cắm bản luân phiên đứng lớp. Các giáo viên dạy luôn tìm phương pháp truyền đạt dễ hiểu nhất, đưa hình ảnh thực tế để học viên dễ tiếp thu. Những bàn tay lâu nay chỉ quen cầm dao, cầm cuốc, giờ nắn nót từng nét chữ, từng con số, cho thấy ý chí quyết tâm của những học sinh đặc biệt này.

Là học viên nam duy nhất của lớp học, anh Lầu A Hồ, bản Ôn Ốc, thật thà nói: Ngày trước không biết chữ, mọi thứ cứ mù mờ không hiểu. Bây giờ được các thầy cô dạy biết đọc, biết viết rồi như xóa bỏ mây mù trước mắt, không còn mặc cảm như trước kia. Biết đọc nên mình biết dùng điện thoại thông minh để xem báo, xem những hướng dẫn về cách trồng trọt, chăn nuôi...

Thầy giáo Nguyễn Văn Trung, Phó hiệu trưởng Trường PTDT bán trú TH-THCS Mường Lựm, thông tin: Qua rà soát, xã có 115 trường hợp trong độ tuổi chưa biết chữ. Nhà trường đã báo cáo với Phòng Giáo dục & Đào tạo huyện Yên Châu mở lớp xóa mù chữ và phối hợp với cấp ủy, chính quyền, các tổ chức chính trị xã hội của xã vận động bà con tham gia lớp học.

Hiện nay, nhà trường đã mở 3 lớp học xóa mù chữ, với 104 học viên học tại điểm Trường tiểu học bản Pa Khôm, Ôn Ốc và Khấu Khoang. Các lớp học đều khai giảng từ tháng 9/2023 và kéo dài đến tháng 5/2024; thời gian học từ 19 giờ đến 21 giờ 30 phút tối từ chủ nhật đến thứ năm hằng tuần.

Các học viên được học tiếng Việt và toán cơ bản. Giáo án chương trình được giáo viên hoàn chỉnh dựa trên nhu cầu thực tế và trình độ của học viên. Chương trình xóa mù chữ giúp bà con biết đọc, biết viết, biết tính toán để biết áp dụng kiến thức khoa học kỹ thuật vào sản xuất. Để khuyến khích nhân dân học chữ, nhà trường đã phân công giáo viên dạy học miễn học phí, hỗ trợ toàn bộ sách giáo khoa, đồ dùng học tập cho học viên và hỗ trợ 10.000 đồng/buổi/học viên. Ngoài ra, để tạo tâm lý thoải mái để học viên tiếp thu bài tốt, sau mỗi giờ giải lao, giáo viên còn trò chuyện, hỏi thăm đời sống; tuyên truyền nhân dân phát triển kinh tế gia đình, xóa bỏ các hủ tục, như nạn tảo hôn, mê tín dị đoan...

Về khuya, không gian vùng cao được bao trùm bởi làn sương mỏng khiến thời tiết lạnh hơn. Buổi học kết thúc, tiếng cười, nói chuyện rôm rả trên đường về. Một buổi ở lớp học xóa mù chữ vùng cao đã để lại trong chúng tôi nhiều ấn tượng về nụ cười rạng rỡ khi các chị viết được tên mình, khi làm được những phép tính Những “con chữ” sẽ nâng cao dân trí, giúp họ áp dụng những kiến thức sản xuất để xóa đói, giảm nghèo.