Ruộng bậc thang là loại hình canh tác đặc trưng của đồng bào các dân tộc trên địa bàn vùng cao các xã Ngọc Chiến, Chiềng Ân, Nậm Păm, Mường Chùm, Mường Bú, Chiềng Hoa, Chiềng Lao... của huyện Mường La. Vào mùa nước đổ, những thửa ruộng bậc thang nơi đây đẹp như một bức tranh, làm xao xuyến lòng người.

Ruộng bậc thang bản Tà Lành, xã Chiềng Hoa mùa nước đổ.

Để tạo ra những thửa ruộng bậc thang uốn lượn, đẹp như tranh, người dân thực hiện hoàn toàn bằng phương pháp thủ công, dùng cuốc, xẻng đào đắp khai phá, dẫn nước về ruộng. Thửa ruộng bậc thang có những khoảnh rộng, hẹp, dài, ngắn, cao, thấp khác nhau chạy ngang bên lưng chừng núi. 

Một khu ruộng bậc thang bản Áng, xã Chiềng Hoa.

Mùa nước đổ là thời điểm đầu vụ lúa xuân và vụ lúa mùa hằng năm, bà con bắt đầu lấy nước vào các thửa ruộng bậc thang. Khi nguồn nước dồi dào, người dân tập trung làm đất, cấy lúa. Những thửa ruộng bậc thang nước đầy ăm ắp,  loang loáng, lung linh như những tấm gương phản chiếu, nối dài tới tận chân trời.

Người dân bản Nà Nong, thị trấn Ít Ong canh tác trên ruộng bậc thang.

Nét đẹp mùa nước đổ còn thể hiện ở sức mạnh đoàn kết, khi cả bản cấy lúa tập thể, các hộ cấy lúa đổi công, họ hàng giúp nhau; người trẻ, khỏe giúp người già yếu, neo đơn. Mỗi gốc mạ được cấy trên ruộng bậc thang là những ước mong của bà con về một vụ lúa trĩu bông, nặng hạt, một mùa vàng bội thu.

Người dân bản Mường Chiến xã Ngọc Chiến cấy lúa bằng hình thức đổi công.

Vẻ đẹp của ruộng lúa bậc thang bản Tả, xã Chiềng Hoa.

Huyện Mường La hiện có gần 1.000 ha ruộng vụ lúa xuân và hơn 2.100 ha vụ mùa, trong đó 70% là ruộng bậc thang. Nổi bật là thung lũng ruộng bậc thang bản Tả, xã Chiềng Hoa; bản Chom Khâu, xã Ngọc Chiến; bản Ít, xã Nậm Păm, bản Cát Lình, xã Chiềng Muôn…

Những ruộng bậc thang nằm xen kẽ với những ngôi nhà truyền thống của người dân bản Mường Chiến, xã Ngọc Chiến.

Ruộng bậc thang được người dân các xã vùng cao nơi đây giữ gìn và phát huy, nhất là khi huyện Mường La vừa tiến hành khảo sát và quy hoạch một số bản để phát triển du lịch cộng đồng. Tương lai không xa, những khu ruộng bậc thang đẹp sẽ là điểm dừng chân lý tưởng cho du khách thưởng ngoạn và có thêm những trải nghiệm mùa nước đổ hoặc mùa vàng ấm no.