Ngày 22/8/2025, Văn phòng Chính phủ ban hành Thông báo số 438/TB-VPCP, thông tin kết luận của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tại cuộc họp về triển khai chiến dịch xây dựng trường học cho các xã biên giới, bao gồm cả nhà ở nội trú cho học sinh và giáo viên. Thủ tướng khẳng định, việc đầu tư này là một quyết sách lớn, có ý nghĩa chiến lược lâu dài, nhằm tạo điều kiện học tập, sinh hoạt ổn định cho con em đồng bào dân tộc, đồng thời góp phần giữ vững an ninh, trật tự, phát triển bền vững vùng biên cương.

Theo đó, Bộ Chính trị đã ban hành Thông báo số 81-TB/TW ngày 18/7/2025, xác định rõ mục tiêu xây dựng đồng bộ hệ thống trường học tại các xã biên giới đất liền, gắn với chính sách an sinh và phát triển nguồn nhân lực vùng khó khăn. Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành, địa phương xác định đây là một chiến dịch hành động lớn, phải triển khai với tinh thần “khẩn trương, quyết liệt, chắc chắn, hiệu quả”, phấn đấu khởi công 100 trường học trong năm 2025 và hoàn thành trước ngày 30/8/2026.

Cơ chế thực hiện cũng được chỉ đạo linh hoạt, cho phép áp dụng nhiều hình thức lựa chọn nhà thầu để bảo đảm tiến độ, bao gồm chỉ định thầu, giao thầu hoặc tổ chức đấu thầu khi phù hợp. Đồng thời, công tác kiểm tra, giám sát được yêu cầu tiến hành chặt chẽ, xuyên suốt từ trước, trong và sau xây dựng để ngăn ngừa tiêu cực, tham nhũng, lãng phí, đảm bảo công trình đạt chất lượng cao nhất.

Một trong những điểm nổi bật của chiến dịch là tinh thần huy động sức mạnh toàn xã hội. Nguồn lực không chỉ đến từ ngân sách trung ương mà còn từ các nguồn lực xã hội hoá, với sự tham gia của các tổ chức chính trị - xã hội. Các lực lượng Quân đội, Công an, Đoàn Thanh niên, Hội Phụ nữ, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam... đều tham gia bằng nhiều hình thức góp công, góp sức, ủng hộ ngày công lao động. Đặc biệt, Quân đội và Công an được giao sẵn sàng đảm nhận thi công công trình ở những địa bàn khó khăn, hiểm trở nhất.

Bộ Giáo dục và Đào tạo được giao vai trò nòng cốt, chủ trì phối hợp với các bộ, ngành liên quan để tổng hợp nhu cầu, hướng dẫn địa phương, đôn đốc tiến độ, đảm bảo chất lượng.

Thực hiện Thông báo số 81-TB/TW ngày 18/7/2025 của Bộ Chính trị về chủ trương đầu tư xây dựng trường học cho các xã biên giới đất liền, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 298/NQ-CP ngày 26/9/2025, xác định mục tiêu hoàn thành 100 trường học ở khu vực biên giới trong năm 2026. Trên cơ sở đó, ngày 21/10/2025, Ủy ban nhân dân tỉnh Sơn La đã ban hành Quyết định về việc áp dụng cơ chế đặc thù để đầu tư xây dựng 13 Trường phổ thông nội trú liên cấp Tiểu học và Trung học cơ sở tại các xã biên giới, tạo hành lang pháp lý cho một chiến dịch chưa từng có tiền lệ về quy mô và tốc độ.

Theo Quyết định này, các dự án sẽ được thực hiện theo cơ chế đầu tư công đặc biệt quy định tại khoản 21, Điều 7 của Luật số 90/2025/QH15. Cơ chế này cho phép chủ đầu tư tự quyết định toàn bộ công việc trong hoạt động đầu tư, áp dụng chỉ định thầu, thực hiện dự án theo phương thức vừa thiết kế vừa thi công, đồng thời được rút gọn thủ tục về ngân sách, xây dựng, đấu thầu, môi trường và khoáng sản. Đây là bước đột phá nhằm bảo đảm tiến độ “thần tốc” - khởi công trước ngày 30/10/2025 và hoàn thành trước 30/8/2026.

Chiến dịch quy mô lớn, địa bàn trải dài, thời gian gấp rút, lại triển khai ở vùng núi hiểm trở - đó là những thử thách chưa từng có. Nhưng “Chiến dịch thần tốc” ở Sơn La vẫn được duy trì với tinh thần “6 rõ”: rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm, rõ thẩm quyền, rõ thời gian, rõ kết quả.

Ban Chỉ đạo 2214 - do Chủ tịch UBND tỉnh trực tiếp chỉ huy – thường xuyên kiểm tra hiện trường, chỉ đạo trực tiếp từng xã, từng hạng mục. Sở Xây dựng đảm nhiệm vai trò nòng cốt trong việc thẩm định, hướng dẫn kỹ thuật và đề xuất phương án tháo gỡ khó khăn về kinh phí. Các chủ đầu tư chịu trách nhiệm toàn diện về tiến độ, chất lượng và an toàn công trình. Việc áp dụng hình thức chỉ định thầu rút gọn giúp đẩy nhanh tiến độ, rút ngắn thời gian đấu thầu mà vẫn bảo đảm tính minh bạch, tiết kiệm tối thiểu 5% giá gói thầu.

Cùng với đó, Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh và Công an tỉnh đã xây dựng kế hoạch huy động lực lượng, phương tiện hỗ trợ thi công, bảo đảm an ninh, trật tự trong quá trình triển khai. Các đơn vị điện lực, giao thông, viễn thông phối hợp cung cấp hạ tầng kỹ thuật, ưu tiên cấp điện và đấu nối phục vụ công trình.

Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh cùng các đoàn thể phát động phong trào thi đua toàn dân tham gia chiến dịch, vận động các doanh nghiệp, cá nhân đóng góp tài chính, vật chất, ngày công, hỗ trợ học sinh nghèo và giáo viên vùng biên. Hàng nghìn mét vuông đất được hiến, hàng trăm người dân tham gia san lấp, vận chuyển vật liệu - minh chứng sinh động cho sức mạnh đoàn kết toàn dân tộc trong công cuộc dựng xây vùng phên dậu Tổ quốc.

“Khẩn trương, quyết liệt, chắc chắn, hiệu quả” - khẩu hiệu hành động ấy đang trở thành hiện thực ở Sơn La. Sau gần 2 tháng quyết liệt vào cuộc, ngày 19/8, tại xã Phiêng Khoài, UBND tỉnh Sơn La đã long trọng tổ chức Lễ khởi công xây dựng Trường phổ thông nội trú liên cấp Tiểu học - Trung học cơ sở xã Phiêng Khoài. Đây là trường liên cấp đầu tiên trong tổng số 13 trường được triển khai xây dựng tại tỉnh Sơn La theo Thông báo kết luận số 81-TB/TW của Bộ Chính trị về chủ trương đầu tư xây dựng trường học cho các xã biên giới; là một trong 100 trường được thí điểm xây mới và cải tạo trên toàn quốc để làm hình mẫu nhân rộng

Sau đó 2 tháng, ngày 22/10, đồng loạt xã Chiềng Khương, xã Mường Lèo, Bộ CHQS tỉnh Sơn La đã tổ chức Lễ khởi công Dự án xây dựng Trường nội trú liên cấp Tiểu học - THCS xã Chiềng Khương, xã Mường Lèo. Trường nội trú liên cấp Tiểu học - Trung học cơ sở xã Mường Lèo được xây dựng tại bản Liềng, có tổng diện tích xây dựng trên 4,8 ha, với quy mô tiếp nhận gần 1.000 học sinh. Công trình do Tổng Công ty 789, Bộ Quốc phòng xây dựng.

Dấu ấn lịch sử, sáng 9/11, Bộ Giáo dục và Đào tạo chủ trì, phối hợp với các đơn vị và UBND một số tỉnh biên giới tổ chức Lễ khởi công đồng loạt tại 71 trường phổ thông nội trú liên cấp tại các xã biên giới đất liền. Đây là sự kiện mang ý nghĩa chính trị, xã hội và nhân văn sâu sắc, thể hiện sự quan tâm đặc biệt của Đảng, Nhà nước đối với đồng bào, chiến sĩ, đặc biệt là học sinh vùng biên giới - nơi  “phên dậu” của Tổ quốc.

Mỗi công trình khởi công là một minh chứng cho tinh thần đổi mới trong chỉ đạo, điều hành của Đảng và Nhà nước, là kết tinh ý chí của toàn dân hướng về biên giới. Chiến dịch này, sẽ còn được nhắc đến như một dấu ấn lịch sử - một chiến dịch thần tốc, của lòng dân và ý Đảng, vì tương lai con chữ nơi vùng biên Tổ quốc. Hướng tới mục tiêu bảo đảm công bằng trong tiếp cận giáo dục, thu hẹp chênh lệch vùng miền, nâng cao an sinh xã hội và củng cố quốc phòng, an ninh khu vực biên giới.

Là một trong 22 tỉnh có đường biên giới đất liền, Sơn La được xác định là địa phương tiên phong triển khai chủ trương này. Ngay sau khi Thông báo 81-TB/TW của Bộ Chính trị được ban hành, UBND tỉnh Sơn La đã chủ động tổ chức họp, chỉ đạo cụ thể cho các sở, ngành và chính quyền cơ sở.

Ngày 25/9/2025, UBND tỉnh Sơn La tiếp tục cụ thể hóa bằng Kế hoạch thực hiện “Chiến dịch xây dựng trường học cho các xã biên giới”, coi đây là nhiệm vụ chính trị trọng tâm, cấp bách, triển khai theo phương châm “khẩn trương, quyết liệt, chắc chắn, hiệu quả”. Mục tiêu rõ ràng: khởi công trước ngày 30/10/2025, hoàn thành toàn bộ công trình trước 30/8/2026, góp phần cùng cả nước hoàn thành mục tiêu 100 trường biên giới vào năm 2026.

Để bảo đảm tính đồng bộ, UBND tỉnh đã thành lập Ban Chỉ đạo cấp tỉnh và Tổ giúp việc, phân công rõ trách nhiệm từng cơ quan. Sở Giáo dục và Đào tạo là cơ quan thường trực, chịu trách nhiệm điều phối, giám sát và tổng hợp báo cáo tiến độ hằng tuần. Sở Xây dựng đảm nhận thẩm định hồ sơ kỹ thuật và hướng dẫn quy hoạch; Sở Tài chính tham mưu phân bổ vốn và quyết định áp dụng cơ chế đặc thù; Sở Nông nghiệp và Môi trường hướng dẫn thủ tục đất đai, chuyển mục đích sử dụng rừng và bảo vệ môi trường. Không chỉ các cơ quan chuyên môn, chiến dịch còn huy động sức mạnh của toàn hệ thống chính trị và nhân dân. Các xã biên giới đã đồng loạt triển khai vận động nhân dân hiến đất, đóng góp ngày công, phát động phong trào “Cả nước vì học sinh biên giới thân yêu”. Bộ đội, công an, đoàn thể và già làng, trưởng bản cùng tham gia vận chuyển vật liệu, san ủi mặt bằng, đảm bảo an ninh trật tự, an toàn công trình. Chính quyền địa phương chịu trách nhiệm bàn giao mặt bằng sạch trước ngày 25/10/2025, coi đây là cam kết chính trị trước tỉnh và Trung ương.

Theo đó, tỉnh yêu cầu Sở Giáo dục và Đào tạo chủ trì, phối hợp với Sở Tài chính, Sở Xây dựng, Sở Nông nghiệp và Môi trường cùng UBND 13 xã biên giới gồm: Mường Lèo, Sốp Cộp, Mường Lạn, Chiềng Khoong, Mường Hung, Chiềng Khương, Phiêng Pằn, Yên Sơn, Phiêng Khoài, Lóng Phiêng, Lóng Sập, Chiềng Sơn và Xuân Nha khẩn trương rà soát nhu cầu đầu tư xây dựng trường học nội trú, bán trú liên cấp từ tiểu học đến THPT.

Để điều phối hiệu quả, Văn phòng UBND tỉnh được giao thiết lập nhóm Zalo điều hành chung, gồm lãnh đạo UBND tỉnh, các sở liên quan và Bí thư, Chủ tịch 13 xã biên giới. Nhóm này giúp thông tin thông suốt, xử lý kịp thời mọi vấn đề phát sinh trong quá trình thực hiện.

Các sở, ngành chức năng như Tài chính, Xây dựng, Nông nghiệp và Môi trường, Giáo dục và Đào tạo được giao hướng dẫn các xã triển khai các bước chuẩn bị đầu tư, xây dựng kế hoạch chi tiết, gửi tổng hợp về Sở Tài chính trước ngày 10/8/2025. UBND các xã biên giới phải lập kế hoạch chi tiết, xác định rõ các giai đoạn và mốc tiến độ thực hiện, đồng thời tổ chức kiểm đếm, chuẩn bị hồ sơ pháp lý cho công tác giải phóng mặt bằng, hoàn thành điều chỉnh quy hoạch trước ngày 15/9/2025. Sở Tài chính được giao chủ trì xây dựng kế hoạch tổng thể, tham mưu thành lập Tổ công tác hỗ trợ triển khai dự án, hướng dẫn các xã xây dựng dự toán và bố trí kinh phí phục vụ lập quy hoạch. 

Nhìn từ ba cấp chỉ đạo: Trung ương, tỉnh và cơ sở – có thể thấy rõ tinh thần thống nhất trong nhận thức và hành động. Từ Thủ tướng Chính phủ đến Chủ tịch UBND tỉnh Sơn La, mọi mốc thời gian, nhiệm vụ và trách nhiệm đều được giao rõ ràng, kiểm soát chặt chẽ, hướng tới kết quả cụ thể.

Mỗi văn bản chỉ đạo đều thể hiện sự điều hành linh hoạt nhưng quyết liệt, đảm bảo tính hệ thống từ quy hoạch, đầu tư, thiết kế đến tổ chức thi công, huy động lực lượng và kiểm soát chất lượng. Không chỉ là công trình giáo dục, những ngôi trường này còn mang ý nghĩa biểu tượng về niềm tin, sự quan tâm và sức mạnh đoàn kết của cả dân tộc hướng về vùng biên cương.

Khi hoàn thành, các trường phổ thông nội trú liên cấp sẽ là mái nhà thứ hai của hàng nghìn học sinh dân tộc thiểu số, giúp các em được học tập trong điều kiện tốt hơn, tiếp cận tri thức hiện đại, nuôi dưỡng ước mơ vươn lên. Cùng với đó, hệ thống cơ sở hạ tầng giáo dục hoàn chỉnh sẽ góp phần ổn định dân cư, củng cố thế trận lòng dân, giữ vững an ninh biên giới và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội khu vực.

Thủ tướng Phạm Minh Chính khẳng định: “Việc xây dựng trường học tại các xã biên giới là việc mới, việc lớn và có ý nghĩa sâu sắc; phải làm cho bằng được, với trách nhiệm cao nhất, vì lợi ích quốc gia, dân tộc, vì tương lai con em đồng bào các dân tộc nơi biên cương của Tổ quốc.”

Chiến dịch xây dựng trường học cho các xã biên giới không chỉ là nhiệm vụ của riêng ngành giáo dục mà là sự nghiệp chung của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân. Mỗi địa phương, mỗi đơn vị, mỗi người dân đều có thể góp phần bằng những hành động thiết thực: hiến đất, tham gia lao động, ủng hộ nguồn lực, lan tỏa tinh thần trách nhiệm cộng đồng.

Với tinh thần “rõ người, rõ việc, rõ thời gian, rõ kết quả, rõ trách nhiệm, rõ thẩm quyền”, cùng sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, chiến dịch này được kỳ vọng tạo dấu ấn lịch sử, mở ra chương mới cho sự nghiệp giáo dục vùng biên giới - nơi những ngôi trường mới sẽ sáng lên niềm tin, tri thức và khát vọng tương lai.

Mỗi ngôi trường đang được dựng lên nơi biên giới không chỉ là nơi gieo chữ, mà còn là pháo đài văn hóa, điểm tựa lòng dân. Khi hoàn thành, 13 trường nội trú liên cấp của Sơn La sẽ trở thành những “ngôi nhà thứ hai” của gần 13.000 học sinh vùng cao, đồng thời là biểu tượng của tinh thần đổi mới, sáng tạo trong quản lý đầu tư công.

Chiến dịch này không đơn thuần là một dự án hạ tầng, mà là minh chứng cho cách làm mới: trao quyền, rút gọn thủ tục, kiểm soát chặt chẽ, huy động tổng lực xã hội – đúng tinh thần chỉ đạo của Bộ Chính trị và Chính phủ về cải cách hành chính, đổi mới phương thức quản lý, thúc đẩy phát triển vùng biên giới.

Khi tiếng trống khai trường vang lên giữa mùa thu 2026, đó sẽ là kết quả của hàng ngàn ngày đêm nỗ lực không nghỉ - của cán bộ, chiến sĩ, công nhân, thầy cô, học sinh và nhân dân vùng biên. “Chiến dịch thần tốc” không chỉ xây trường, mà xây niềm tin, xây tương lai cho con em nơi phên dậu Tổ quốc.

Quỳnh Ngọc và nhóm Phóng viên