Quy hoạch chung xây dựng Khu du lịch quốc gia Mộc Châu, đến năm 2030 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 128/QĐ-TTg ngày 25/1/2019, với quy mô, diện tích bao gồm toàn bộ địa giới hành chính của 2 huyện Mộc Châu, Vân Hồ. Đây là vùng được đánh giá có tiềm năng trở thành một trong những khu du lịch quốc gia quan trọng nhất trên hành lang du lịch “Qua miền Tây Bắc”. Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh và Đảng bộ huyện Mộc Châu, nhiệm kỳ 2020-2025, đã xác định từng bước hoàn thiện các tiêu chí của khu du lịch, phấn đấu đến năm 2025 được công nhận là Khu du lịch quốc gia, trở thành một trong những khu du lịch hàng đầu của các tỉnh vùng trung du và miền núi phía Bắc.

Khu du lịch Phượng Hoàng - Phoenix tại Rừng thông - bản Áng xã Đông Sang, huyện Mộc Châu.

Khu du lịch quốc gia Mộc Châu từng bước trở thành điểm đến du lịch hấp dẫn của khách du lịch. Qua khảo sát, giai đoạn 2015-2020, khách du lịch tăng bình quân khoảng 13,7%. Doanh thu từ dịch vụ du lịch năm 2018 đạt 1.085 tỷ đồng, năm 2019 đạt 1.135 tỷ đồng. 2 năm 2020 và 2021, do dịch bệnh Covid-19 phức tạp, nên doanh thu không đạt chỉ tiêu quy hoạch đề ra. Số lao động đang làm việc trong lĩnh vực dịch vụ, du lịch là 10.897 người, chiếm 16% số lao động trong các ngành kinh tế (vượt chỉ tiêu việc làm của quy hoạch tổng thể).

Dịch vụ du lịch phát triển mạnh, công tác tuyên truyền, quảng bá về du lịch được đẩy mạnh, tập trung khai thác, phát huy có hiệu quả tài nguyên du lịch. Đồng thời, phát triển đa dạng các sản phẩm du lịch, thu hút du khách đến tham quan, nghỉ dưỡng, như các loại hình du lịch: Sinh thái; trải nghiệm; cộng đồng; lễ hội, văn hóa; tâm linh; MICE; nghỉ dưỡng và du lịch nông nghiệp... Nhiều danh thắng, di tích được nhà đầu tư và chính quyền tôn tạo, như khu du lịch rừng thông - bản Áng; khu du lịch thác Dải Yếm; Di tích lịch sử lưu niệm Trung đoàn 52 Tây Tiến, được đông đảo du khách lựa chọn trong hành trình du lịch.

Mô hình bản du lịch cộng đồng: Bản Áng, xã Đông Sang; bản Vặt, xã Mường Sang; bản Tà Số, xã Chiềng Hắc; bản Tà Phình, xã Tân Lập (huyện Mộc Châu); bản Hua Tạt, xã Vân Hồ, huyện Vân Hồ, được chính quyền hai huyện chú trọng xây dựng phát triển. Hạ tầng giao thông, nước sạch tại các bản du lịch cộng đồng được đầu tư nâng cấp; khôi phục truyền thống văn hóa, cải tạo nhà ở theo kiến trúc dân tộc kết hợp dịch vụ du lịch.

Hoạt động dịch vụ du lịch, nhất là loại hình du lịch cộng đồng trong đồng bào dân tộc có bước phát triển nhanh. Các mô hình du lịch cộng đồng được khách quốc tế đặc biệt yêu thích, như Homestay A Chu (bản Hua Tạt, xã Vân Hồ), đã đạt Giải thưởng ASEAN và được Hiệp hội Du lịch Việt Nam vinh danh là điểm du lịch sinh thái tiêu biểu. Hay điểm du lịch cộng đồng bản Áng được du khách lựa chọn và các điểm dân cư cộng đồng, khu sinh thái có tiềm năng (bản Dọi, Nà Ka, Tà Số, Hang Táu...) đang được xây dựng thành điểm tham quan nghỉ dưỡng.

Các tuyến, tour du lịch đã hình thành và có lượng khách lớn, nhất là cuối tuần và các ngày nghỉ lễ. Gồm các chương trình 2 ngày 1 đêm và 3 ngày 2 đêm, trong đó có sự kết hợp du lịch văn hóa, du lịch nông nghiệp, mang lại sự lựa chọn đa dạng cho du khách.

Hiện nay, huyện Mộc Châu, Vân Hồ đang trở thành điểm đến của nhiều nhà đầu tư, với các dự án đầu tư xây dựng khu dân cư, khu dịch vụ, du lịch, nghỉ dưỡng. Hai huyện đã  rà soát các quy hoạch chung, quy hoạch xây dựng, quy hoạch sử dụng đất và định hướng đầu tư để đề xuất các danh mục quy hoạch mời tài trợ, danh mục thu hút đầu tư giai đoạn 2021-2025 làm cơ sở cho các nhà đầu tư quan tâm, nghiên cứu. Trong đó, Mộc Châu hiện có 25 dự án; Vân Hồ có 48 dự án đã được cấp thẩm quyền chấp thuận chủ trương đầu tư, đang triển khai thực hiện.

Theo Nghị định 168/2017/NĐ-CP về hướng dẫn Luật Du lịch, để được công nhận là Khu du lịch quốc gia Mộc Châu thì khu du lịch phải đạt 5 tiêu chí với 17 nội dung. Qua đánh giá, đến nay tại 2 huyện Mộc Châu, Vân Hồ đã có 2/5 tiêu chí với 10/17 nội dung đã đạt và cơ bản đạt. Để hoàn thiện các tiêu chí Khu du lịch quốc gia, thời gian tới, tỉnh tiếp tục kiến nghị với Trung ương hỗ trợ nguồn lực để triển khai Dự án đầu tư xây dựng Khu du lịch quốc gia Mộc Châu, tạo đà hoàn thành các tiêu chí phát triển du lịch theo Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XV, nhiệm kỳ 2020-2025 đã đề ra. Đồng thời, đề xuất cơ chế đặc thù ưu tiên cho Khu du lịch quốc gia Mộc Châu, nhằm thu hút các nhà đầu tư thúc đẩy du lịch phát triển. Ưu tiên nguồn lực triển khai các quy hoạch, nhất là các dự án đầu tư về hạ tầng giao thông và hoàn thiện các tiêu chí khu du lịch quốc gia theo Luật Du lịch. Tiếp tục phát triển các sản phẩm du lịch và nâng cao chất lượng dịch vụ; đảm bảo an ninh an toàn du lịch, bảo vệ cảnh quan môi trường.

Đức Cường (Mộc Châu)