Những ai đã từng đến xã Chiềng Sung (Mai Sơn), được thưởng thức món tương thố ố của bà con nơi đây đều có ấn tượng đặc biệt với món ăn độc đáo, mang đậm hương vị của núi rừng Tây Bắc. Nhiều năm qua, tương thố ố đã trở thành đặc sản nổi tiếng của xã Chiềng Sung.

Món tương thố ố luôn nhận được sự quan tâm của du khách tại các gian hàng trưng bày sản phẩm tiêu biểu của xã Chiềng Sung.

Chị Lò Thị Nga, bản Búc, xã Chiềng Sung (Mai Sơn), hộ làm tương thố ố có tiếng nhiều năm qua, cho biết: Tương thố ố ngon, đậm, ngậy tùy thuộc vào nguyên liệu và bí kíp của người làm, nhưng bắt buộc phải thực hiện qua các bước: Đầu tiên là chọn đậu tương còn mới, có màu trắng ngà, đều màu, vỏ hạt đậu không xuất hiện viết nứt, không bị nấm mốc. Sau đó vo sạch hạt đậu tương, cho lên bếp đun nhừ khoảng từ 10-12 tiếng đồng hồ, khi đun chêm thêm nước và phải đều lửa. Hạt đậu tương sau khi đã nhừ sẽ được đổ ra rổ cho ráo nước, gói lại bằng lá chuối, rồi cho vào bao tải sạch, buộc chặt, cất lên gác bếp để ủ. Thời gian ủ tùy thuộc vào thời tiết, mùa đông sẽ ủ từ 8-10 ngày, mùa hè ủ từ 4-5 ngày.

Các nguyên liệu đỗ tương, tỏi, ớt bột, muối trắng, rượu là những thành phần chính trong món tương thố ố

Hạt đậu tương sau khi luộc được gói trong các tấm lá chuối để ủ trên gác bếp

Sau khi ủ đủ thời gian, kiểm tra hạt đậu đã lên men và có mùi thơm nồng, bà con dùng cối đá để giã qua, giã xong tiếp tục ủ qua 1 đêm. Công đoạn cuối cùng là giã nhuyễn đậu tương với tỏi, ớt bột, muối, rượu trắng rồi cho vào các chum sành, đóng lọ để bảo quản để trong nhà ăn quanh năm.

Tương thố ố được bảo quản trong các chum sành để sử dụng dần

Tương thố ố được dùng để chấm với các món luộc như chấm cà, măng, đậu, rau, thịt luộc, cá nướng; hoặc để ướp thịt nướng, trộn với trứng chưng lên ăn với cơm đều rất ngon...

Món tương thố ố được coi là đặc sản để tiếp khách quý trong bữa cơm ở xã Chiềng Sung

Món tương chế biến từ đậu tương đã có nhiều nơi làm, nhưng tương thố ố Chiềng Sung lại có hương vị đặc biệt, riêng có, vị ngậy béo, thơm nức của đỗ tương lên men, quyện trong mùi cay nồng của ớt, tỏi... khiến ai đã một lần thưởng thức sẽ không thể quên.

Đóng tương thố ố vào các hộp để bán cho khách

Hiện, xã Chiềng Sung đang làm các thủ tục để đăng ký Giấy chứng nhận cho món tương thố ố là sản phẩm OCOP của địa phương. Đây sẽ là cơ hội tốt để món tương thố ố được giới thiệu, quảng bá, làm phong phú thêm cho món ăn truyền thống, đặc sản của núi rừng Tây Bắc.