Ủy ban Pháp luật của Quốc hội đề nghị tăng cường kiểm tra, thanh tra, nhất là thanh tra trách nhiệm của người đứng đầu; kịp thời xử lý nghiêm cán bộ, công chức có sai phạm, thiếu trách nhiệm trong công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo.

Sáng ngày 14/11, Quốc hội thảo luận tại hội trường về công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo (KN,TC) của công dân năm 2018.

Khiếu nại, tố cáo còn diễn biến phức tạp và gay gắt

Trình bày báo cáo của Chính phủ, Tổng Thanh tra Chính phủ Lê Minh Khái cho biết: Trong năm 2018, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Tổng Thanh tra Chính phủ có nhiều chủ trương, giải pháp và tăng cường lãnh đạo, thường xuyên chỉ đạo sát sao công tác tiếp công dân, giải quyết KN, TC, nhất là việc hoàn thiện hệ thống pháp luật về tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo; việc giải quyết các vụ việc đông người, phức tạp, kéo dài, vụ việc dư luận xã hội quan tâm và kiểm tra trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan hành chính các cấp trong việc tiếp công dân, giải quyết KN,TC. Các bộ, ngành, địa phương đã có nhiều cố gắng, cùng với sự vào cuộc tích cực của cả hệ thống chính trị, nhiều vụ việc phức tạp, kéo dài đã được tập trung chỉ đạo, giải quyết, bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của công dân. Kết quả công tác giải quyết KN, TC đã góp phần quan trọng trong công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí, củng cố lòng tin của nhân dân đối với Đảng và Nhà nước, tạo sự ổn định chính trị - xã hội và thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ phát triển kinh tế, xã hội.

Cụ thể, năm 2018, tình hình KN, TC của công dân tăng về số lượng đơn thư, số vụ việc thuộc thẩm quyền so với năm 2017.Tổng số đơn KN, TC tăng 11,8%; tổng số vụ việc KN, TC thuộc thẩm quyền giải quyết của các cơ quan hành chính Nhà nước tăng 4,7%. Tuy nhiên, số lượt đoàn đông người không tăng so với năm 2017. Trong đó, các vụ việc KN,TC phức tạp, đông người chủ yếu thuộc lĩnh vực đất đai.

Theo Tổng Thanh tra, nhìn chung tình hình KN, TC từ cuối năm 2017 đến nay còn diễn biến phức tạp và gay gắt. Tình trạng công dân tụ tập đông người lên Trung ương khiếu kiện gia tăng.

“Đáng chú ý là một số thế lực đã lợi dụng tình hình KN, TC để lôi kéo, kích động công dân tụ tập đông người hoặc có hành vi quá khích làm ảnh hưởng đến an ninh, trật tự và tác động tiêu cực vào tâm lý của cán bộ, nhân dân”, Tổng Thanh tra nói.

Kết quả công tác giải quyết KN, TC đã góp phần quan trọng trong công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí, củng cố lòng tin của nhân dân đối với Đảng và Nhà nước, tạo sự ổn định chính trị - xã hội và thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ phát triển kinh tế, xã hội”, Tổng Thanh tra Chính phủ nhấn mạnh. 

Bên cạnh những kết quả đạt được, Tổng Thanh tra Chính phủ cho biết, việc tiếp dân định kỳ tại một số nơi còn chưa đảm bảo đúng quy định của Luật Tiếp công dân; giải quyết KN, TC thuộc thẩm quyền tại một số địa phương còn chậm, chưa đúng trình tự, thủ tục, chính sách pháp luật và chưa phù hợp với thực tiễn. Tỷ lệ giải quyết các vụ việc KN, TC thuộc thẩm quyền vẫn đạt thấp hơn so với mục tiêu đề ra (trên 85%)…

“Vẫn còn tình trạng né tránh, đùn đẩy trách nhiệm, thiếu quyết tâm trong việc tiếp công dân, đối thoại với dân, xem xét, giải quyết KN, TC nhất là các vụ việc có tính chất phức tạp”, Tổng Thanh tra cho biết.

Tăng cường kiểm tra, thanh tra trách nhiệm của người đứng đầu

Thẩm tra báo cáo, Chủ nhiệm Ủy ban pháp của Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho biết: Đa số ý kiến trong Ủy ban Pháp luật cho rằng, năm nay, Báo cáo của Chính phủ đã có nhiều đổi mới, phản ánh tình hình với nhiều số liệu cụ thể, có địa chỉ rõ ràng…

Về tình hình KN,TC, Ủy ban Pháp luật thống nhất với các số liệu và đánh giá của Chính phủ về tình hình KN, TC của công dân trong năm 2018. Tuy nhiên, Báo cáo của Chính phủ vẫn chưa phân tách được số liệu những vụ việc KN,TC thuộc thẩm quyền giải quyết của các cơ quan theo ngành dọc ở địa phương (như Bảo hiểm xã hội, thuế, hải quan, thi hành án dân sự...); chưa phân tích cụ thể việc xử lý các vụ việc KN, TC phức tạp, tồn đọng kéo dài; chưa có đánh giá xu hướng phát triển của các vụ việc khiếu kiện tập trung đông người ẩn chứa yếu tố phức tạp, nhạy cảm hoặc có sự kích động, lôi kéo của các thế lực thù địch, gây mất an ninh, trật tự xã hội tại một số địa phương.

Bên cạnh đó, thời gian qua đã phát sinh một số KN phức tạp trong các lĩnh vực kinh tế, dân sự mà không phải là khiếu nại các cơ quan hành chính nhà nước, như khiếu nại mức thu phí tại các trạm BOT đường bộ; KN việc không bàn giao nhà, không làm thủ tục cấp sổ đỏ của chủ đầu tư nhà chung cư hoặc chậm tiến độ thi công so với hợp đồng đã ký kết, chậm giải ngân hoặc ngừng giải ngân nguồn vốn đã được ngân hàng ký cam kết…

“Đây cũng là những vấn đề thực tế cuộc sống đặt ra, là một trong những nguyên nhân dẫn đến khiếu kiện đông người, đòi hỏi Chính phủ, các Bộ, ngành, địa phương phải quan tâm, có hướng giải quyết, xử lý hài hòa quyền lợi của người dân, của nhà đầu tư và của Nhà nước để bảo đảm ổn định xã hội", Chủ nhiệm Nguyễn Khắc Định nêu rõ.

Ủy ban Pháp luật chỉ ra, thực tế vừa qua, tại một số Bộ, ngành, địa phương vẫn còn tình trạng ủy quyền cho cấp phó thực hiện việc tiếp công dân định kỳ, chưa gắn kết việc tiếp công dân với giải quyết KN, TC, dẫn đến người dân có tâm lý thiếu tin tưởng vào kết quả giải quyết, tiếp tục khiếu nại, tố cáo kéo dài.

“Đây là vấn đề cần sớm được khắc phục, bảo đảm thực hiện đúng quy định của Luật Tiếp công dân và chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, góp phần nâng cao hiệu quả công tác giải quyết KN,TC”, Chủ nhiệm Nguyễn Khắc Định nói.

Trên cơ sở đó, Ủy ban Pháp luật kiến nghị Chính phủ, Thanh tra Chính phủ chỉ đạo, hướng dẫn thực hiện đồng bộ các giải pháp để nâng cao chất lượng công tác giải quyết KN,TC, bảo đảm giải quyết kịp thời, không để quá hạn luật định, đặc biệt tập trung xử lý dứt điểm các KN,TC phức tạp, gay gắt, kéo dài đã qua nhiều cấp giải quyết. Tăng cường kiểm tra, thanh tra, nhất là thanh tra trách nhiệm của người đứng đầu; kịp thời xử lý nghiêm cán bộ, công chức có sai phạm, thiếu trách nhiệm trong công tác tiếp công dân, giải quyết KN,TC.

Các Bộ, ngành, địa phương thực hiện nghiêm quy định của pháp luật về tiếp công dân, giải quyết KN, TC; tăng cường đối thoại, chú trọng hướng dẫn, tuyên truyền, phố biến chính sách, pháp luật cho người dân nhằm giảm tình trạng KN, TC gay gắt, kéo dài. Tiếp tục rà soát, chấn chỉnh, bố trí đội ngũ cán bộ, công chức có năng lực, trình độ chuyên môn, có tinh thần trách nhiệm trực tiếp làm công tác quản lý trong các lĩnh vực có nhiều KN, TC. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, khai thác và sử dụng có hiệu quả Hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia về tiếp công dân, xử lý đơn thư, giải quyết KN, TC./.