Là một trong những địa phương có diện tích cây ăn quả lớn của tỉnh, huyện Yên Châu đang tích cực chuyển đổi cơ cấu cây trồng, mở rộng vùng cây ăn quả áp dụng tiêu chuẩn VietGAP và mã số vùng trồng, xây dựng thương hiệu nông sản địa phương đạt tiêu chuẩn xuất khẩu.

Thành viên HTX nông nghiệp an toàn Chiềng Hặc kiểm tra chất lượng quả xoài tại vườn xoài trồng xuất khẩu.

Yên Châu hiện có 6.328 ha cây ăn quả các loại (1.700 ha trồng mới ), sản lượng các loại quả đạt 33.847 tấn; toàn huyện có 32 HTX đăng ký kinh doanh trong lĩnh vực chuyên canh cây ăn quả (9 HTX được cấp giấy chứng nhận VietGAP, tổng diện tích 176 ha, 6 HTX được cấp mã số vùng trồng 100 ha...). Trong năm 2018, huyện đã xuất khẩu trên 770 tấn xoài, 137 tấn nhãn, 195 tấn chuối, 266 tấn mận hậu, 110 tấn chanh leo sang thị trường Trung Quốc, Mỹ, Singapo, Úc...; giá trị sản phẩm nông sản tham gia xuất khẩu đạt gần 4,2 triệu USD, tăng 9,2% so kế hoạch, góp phần quan trọng tăng trưởng kinh tế, tăng thu ngân sách địa phương.

Để tiếp tục nâng cao chất lượng nông sản, từng bước xây dựng thương hiệu, mở rộng thị trường xuất khẩu, từ đầu năm nay, Yên Châu đã xây dựng kế hoạch xuất khẩu nông sản, xác định rõ các vùng, doanh nghiệp, HTX sẽ tham gia xuất khẩu; chỉ đạo các xã, cơ quan chuyên môn xây dựng vùng trồng an toàn, thương hiệu sản phẩm, mã số vùng trồng, đảm bảo các điều kiện xuất khẩu và tiêu thụ nông sản an toàn; tiếp tục khai thác các thị trường xuất khẩu nông sản, như: Úc (xoài); Trung Quốc (xoài, mận hậu, chuối, nhãn); Hàn Quốc, Nhật Bản (nhãn, rau); Trung Quốc, Đức, Nhật Bản, Đài Loan (Trung Quốc), Pakistan, Afghanistan (chè, cà phê nhân, tinh bột sắn). Đồng thời, đẩy mạnh các hoạt động xúc tiến thương mại, khuyến khích, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp, HTX quảng bá, gửi mẫu sản phẩm chào hàng, tham gia các hội chợ triển lãm thương mại do tỉnh tổ chức...

Là loại cây trồng bản địa chất lượng tốt, Yên Châu hiện có hơn 1.100 ha xoài, sản lượng gần 2.300 tấn quả hàng năm. Thời gian qua, huyện đẩy mạnh thâm canh diện tích xoài cũ và trồng mới thêm một số giống xoài có lợi thế xuất khẩu như xoài tượng da xanh. Để tạo điều kiện cho quả xoài “xuất ngoại”, Yên Châu phối hợp với Chi cục Trồng trọt và bảo vệ thực vật, Trung tâm Kiểm dịch thực vật sau nhập khẩu cấp mã số vùng trồng cho 7 ha xoài tượng da xanh đủ điều kiện xuất khẩu sang thị trường Úc; phối hợp với Chi cục Quản lý chất lượng nông lâm sản và thủy sản Sơn La và Trung tâm Quản lý chất lượng vùng I cấp Giấy chứng nhận VietGAP cho các HTX có sản phẩm xoài đạt tiêu chuẩn. Năm 2018, huyện đã xuất khẩu 34 tấn xoài tượng da xanh sang thị trường Úc và Trung Quốc.

Ông Hà Văn Sơn, Giám đốc HTX nông nghiệp an toàn Chiềng Hặc (bản Văng Lùng, xã Chiềng Hặc) chia sẻ: HTX hiện có 14 ha trồng xoài theo tiêu chuẩn VietGAP, được cấp mã số vùng trồng. Năm ngoái, HTX đã xuất khẩu 3 tấn xoài tượng da xanh sang thị trường Úc. Diện tích trồng xoài được các thành viên trong HTX chú trọng chăm sóc; toàn bộ quy trình sản xuất đều được HTX kiểm soát chặt chẽ, từ khâu trồng, chăm bón, kiểm soát dịch hại, ghi chép đầy đủ, chi tiết trong nhật ký thời gian thực hiện các bước, nên diện tích xoài của HTX phát triển tốt, sản phẩm quả đồng đều. Dự kiến, chất lượng và sản lượng xoài năm nay sẽ cao gấp 3 lần so niên vụ 2018. 

Bên cạnh sản phẩm xoài, Yên Châu còn có trên 1.160 ha nhãn (gần 440 ha đã cho thu hoạch), sản lượng 8.688 tấn; 1.428 ha mận hậu (596 ha cho thu hoạch), sản lượng đạt 6.123 tấn. Trong năm 2018, huyện phối hợp với Cục Bảo vệ thực vật (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) khảo sát, đánh giá cấp mã số vùng trồng cho 77 ha nhãn và công nhận sản phẩm mận quả nằm trong chuỗi quả an toàn để xuất khẩu. Ngoài ra, huyện còn hình thành vùng sản xuất mía nguyên liệu với trên 2.300 ha, sản lượng 137.880 tấn tại các xã vùng thấp dọc quốc lộ 6 - đây là cây trồng duy nhất của huyện sản xuất theo hình thức liên kết đầu tư sản xuất và bao tiêu sản phẩm trực tiếp với các hộ nông dân.

Năm 2019, Yên Châu dự kiến xuất khẩu ra thị trường nước ngoài khoảng 1.200 tấn xoài, 1.200 tấn nhãn, 150 tấn chanh leo, 1.000 tấn chuối, 445 tấn mận hậu; tiếp tục hướng dẫn sản xuất và cấp giấy chứng nhận sản xuất an toàn VietGAP cho 18 HTX với khoảng 672 ha và cấp mã số vùng trồng 20 ha cho 2 HTX đủ điều kiện. Để hoàn thành kế hoạch xuất khẩu đã đề ra, Yên Châu tiếp tục phối hợp với các ngành chức năng quản lý chặt chẽ quy trình và đào tạo kỹ năng, kỹ thuật chăm sóc, thu hái, bảo quản, sơ chế, chế biến tại các doanh nghiệp, HTX đã ký cam kết thực hiện mã vùng trồng; liên kết với các đơn vị thu gom có đủ năng lực phục vụ việc tiêu thụ, xuất khẩu nông sản; tập trung trồng mới 3.968 ha cây ăn quả, nâng diện tích cây ăn quả lên 9.869 ha (trong đó 1.900 ha áp dụng quy trình sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP hoặc GlobalGAP), xây dựng vùng sản xuất tập trung theo hướng hữu cơ phục vụ xuất khẩu; phấn đấu tổng sản lượng xuất khẩu sản phẩm trái cây và sản phẩm nông sản chế biến 10.890 tấn, giá trị xuất khẩu ước đạt 6,509 triệu USD, tăng 30% so với năm 2018.