Yên Châu những ngày này thật sôi động. Trên các tuyến đường của Thị trấn đều căng treo pa nô, áp phích, cờ phướn, du khách thập phương cũng hội tụ về đây, ai cũng háo hức tìm hiểu về cội nguồn của cây xoài Yên Châu và khám phá những nét văn hóa truyền thống của xứ sở xoài thơm. “Ngày hội xoài Yên Châu năm 2017” diễn ra nhiều hoạt động, mang đến cho du khách những cảm nhận khó quên.

Du khách tham quan gian hàng trưng bày sản phẩm xoài Yên Châu.

Trong các chuỗi hoạt động của Ngày hội, UBND huyện Yên Châu đã phối hợp với Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tổ chức Hội thảo đánh giá tiềm năng phát triển cây xoài trên địa bàn tỉnh Sơn La nói chung, Yên Châu nói riêng. Đối với Yên Châu, hiện có 767 ha cây xoài (khoảng 200 ha xoài tròn), sản lượng bình quân trên 2.000 tấn quả/năm. Xoài Yên Châu ngọt và có mùi thơm đặc trưng, nhất là xoài tròn, vì vậy được người tiêu dùng lựa chọn. Xoài tròn Yên Châu đã được cấp Giấy chỉ dẫn địa lý. Trong tháng 5 vừa qua, người trồng xoài Yên Châu có thêm niềm vui khi 7,4 ha xoài được Cục Bảo vệ thực vật (Bộ Nông nghiệp & và Phát triển nông thôn) cấp mã số vùng trồng phục vụ xuất khẩu sang thị trường Úc và hơn 4 tấn xoài của huyện đã được xuất khẩu sang Úc thành công. Hiện nay, huyện đang tiến hành quản lý vùng quy hoạch phát triển cây xoài, đồng thời tạo thuận lợi cho các tổ chức, cá nhân thành lập hợp tác xã liên kết trồng và tiêu thụ sản phẩm xoài quả, với mục tiêu xoài trở thành cây trồng chủ lực.

Trong tối khai mạc Ngày hội, hàng chục nghìn người dân trong huyện, trong tỉnh và các tỉnh bạn nô nức về sân vận động huyện dự buổi Lễ, thưởng thức chương trình nghệ thuật đặc sắc “Hương xoài Yên Châu” với màn múa hát được dàn dựng công phu tái hiện quá trình trồng và phát triển cây xoài Yên Châu; những tiết mục ca, múa, nhạc mang đậm bản sắc văn hóa các dân tộc có chủ đề ca ngợi Đảng, ca ngợi Bác Hồ kính yêu, ca ngợi quê hương Yên Châu, Sơn La, mang đến cho khán giả những cảm xúc và lòng tự hào về truyền thống của quê hương, đất nước. Cũng tại chương trình nghệ thuật này, khán giả còn được thưởng thức chương trình người đẹp trình diễn trang phục dân tộc, giúp khán giả hiểu thêm về những nét văn hóa truyền thống của đồng bào các dân tộc Yên Châu. Khép lại chương trình nghệ thuật là “Vòng xòe đoàn kết” say đắm lòng người.

Phần thi hái xoài tại Ngày hội.

Chúng tôi có mặt tại Tiểu khu 3, thị trấn Yên Châu - nơi tổ chức 25 gian hàng giới thiệu, mua, bán sản phẩm xoài, chuối, các bài thuốc gia truyền dân tộc, sản phẩm thổ cẩm, đan lát... của các HTX, doanh nghiệp, các xã, thị trấn trong huyện. Các gian hàng đều được trang trí theo cách riêng của mỗi địa phương, đơn vị. Đặc biệt, các mâm quả xoài được trang trí bắt mắt, với nhiều hình dáng khác nhau, mang nhiều ý nghĩa: Bông sen ngàn hoa dâng Bác; gánh xoài của mẹ; bản đồ xã; bản đồ Tổ quốc Việt Nam thân yêu... thu hút đông đảo nhân dân đến xem và chọn mua sản phẩm. Đang chọn mua xoài tại gian hàng của xã Sặp Vạt, anh Tánh Lao Linh, bản Pa Kha 1, xã Chiềng Tương (Yên Châu) cho hay: Tôi mua loại xoài Đài Loan này về làm quà cho bố mẹ và giới thiệu với bà con trong bản, trong xã biết để trồng loại xoài này trên diện tích đất nương trồng cây lương thực năng suất thấp... Hy vọng trên đồng đất Chiềng Tương cũng sẽ có loại xoài này.

Điểm nhấn của “Ngày hội xoài Yên Châu năm 2017” là phần thi hái xoài tại khu vườn của gia đình ông Lò Văn Phẩu, bản Phát, xã Chiềng Pằn. Khu vườn gồm 120 cây xoài, được trồng từ năm 2000, các cây xoài đều sai trĩu quả đang vào vụ thu hoạch. Tại đây, 6 đội thi của 6 xã: Chiềng Pằn, Chiềng Sàng, Sặp Vạt, Viêng Lán, Chiềng Khoi, Chiềng Hặc, mỗi đội 4 người thể hiện tài năng thu hoạch sản phẩm xoài. Tiếng hò reo hòa trong tiếng trống, tiếng chiêng cổ động các đội thi vang lên trong khu vườn làm cho Ngày hội thêm sôi động. Cũng tại nơi đây, du khách được du lịch trải nghiệm vườn xoài, dưới bóng những cây xoài 17 năm tuổi, tán xòe rộng, cành nào cũng sai trĩu quả, tạo cho du khách cảm nhận thú vị về hình thức du lịch này. Chị Nguyễn Thị Thanh Hằng, quận Hoàn Kiếm, Hà Nội phấn khởi: Thật thú vị! đây là lần đầu tiên tôi được du lịch trải nghiệm vườn xoài, mong Ban tổ chức duy trì hoạt động này để năm sau tôi tiếp tục được tham dự. Ngoài ra, du khách còn được trải nghiệm tại vườn xoài của bản Văng Lùng, xã Chiềng Hặc. Vườn xoài bằng phẳng, rộng 3 ha dọc Suối Sập, với những cây xoài Đài Loan - Đây chính là vườn xoài vừa thu quả xuất sang nước Úc.

Chương trình nghệ thuật “Hương xoài Yên Châu”

Tại sân vận động huyện - nơi tổ chức các trò chơi truyền thống, các môn thể thao dân tộc như đẩy gậy, kéo co, đi cà kheo hái xoài, mặc dù thời tiết nắng, nóng, người dân đến cổ vũ rất đông, tiếng hò reo, cổ vũ nhiệt tình của khán giả làm cho các phần thi thêm quyết liệt, gay cấn. Tay gạt nhanh những giọt mồ hôi, anh Mè Văn Phúc, đội xã Viêng Lán, háo hức: Tham gia các trò chơi nhân Ngày hội xoài, đội thể thao của xã có dịp được cọ sát, được giao lưu với các đội bạn. Các thành viên trong đội đều quyết tâm giành chiến thắng.

“Ngày hội xoài Yên Châu, năm 2017” đã khép lại. Song tin rằng tất cả những ai đến dự Ngày hội sẽ giữ mãi những cảm nhận về hương vị xoài thơm, về không gian văn hóa đặc sắc mang âm hưởng của núi rừng Tây Bắc và cũng nhớ mãi về mảnh đất, con người Yên Châu thân thiện, mến khách.