Tối ngày 12/9, lần đầu tiên, Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam công khai bản sao kê ngân hàng các khoản tiền ủng hộ đồng bào bị thiệt hại do cơn bão số 3 gây ra. Ngay lập tức, cộng đồng mạng đã “soi” bản sao kê, từ đó lộ ra nhiều câu chuyện “cười ra nước mắt”.

Chiều ngày 10/9, Chủ tịch UBTW MTTQ Việt Nam ra lời kêu gọi ủng hộ đồng bào vùng bão lũ do sự thiệt hại vô cùng lớn bởi sức tàn phá ghê gớm của cơn bão số 3. Ngay lập tức, rất nhiều tổ chức phát động các đợt ủng hộ; hàng trăm nghìn tổ chức, cá nhân chung tay góp sức ủng hộ đồng bào. Cũng ngay lập tức, rất nhiều văn nghệ sĩ, người nổi tiếng thể hiện tấm lòng của mình với đồng bào vùng bão lũ qua những lệnh chuyển khoản. Nhiều người sau khi ủng hộ đã đưa thông tin trên truyền thông, mạng xã hội, từ đó truyền cảm hứng, nhân lên những hành động tốt đẹp cho mọi người. Tuy nhiên, có những cá nhân, tập thể “khoe” những khoản tiền ủng hộ lớn, thậm chí rất lớn (có những bill chuyển tiền cá nhân lên tới... 30 tỷ đồng), hoặc xuất hiện những bill chuyển tiền sai tên đơn vị tiếp nhận, chuyển vào số tài khoản khác với số tài khoản mà MTTQ Việt Nam đã công bố... gây nên những mối hoài nghi cho nhiều người.

Cứ dân mạng "check" một tài khoản cá nhân ủng hộ 30 tỷ đồng, thực tế là ủng hộ 30.000 đồng.

Và chỉ sau chưa đầy 2 ngày, tối 12/9, dù không có động thái từ trước và cũng chưa từng có tiền lệ, Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam đã công khai bản sao kê tại một tài khoản ngân hàng để minh bạch các khoản tài trợ. Tối 13/9, bản sao kê một tài khoản khác cũng tiếp tục được UBTW MTTQ Việt Nam công khai. Ông Cao Xuân Thạo, Trưởng ban Phong trào UBTW MTTQ Việt Nam cho biết, “Việc sao kê để các tổ chức, cá nhân có thể thấy yên tâm vì sự đóng góp đã đến đúng địa chỉ và sẽ về với người dân bị thiệt hại”. Bản sao kê thể hiện rõ, có những cá nhân ủng hộ vài chục nghìn, nhưng cũng có người chuyển khoản ủng hộ hàng trăm triệu đồng, thậm chí hàng tỷ đồng. “Đó đều là nghĩa cử rất đáng trân trọng, thể hiện nghĩa đồng chí, nghĩa đồng bào” – ông Cao Xuân Thạo cho biết.

Tuy nhiên, cũng ngay trong đêm hôm đó, cư dân mạng đã “check”, so sánh bản sao kê và những bill chuyển tiền “khủng” của một số nghệ sĩ, người nổi tiếng và phát hiện ra một số sự thật “cười ra nước mắt” - nhiều bill chuyển tiền (đã được photoshop) cao gấp 10 lần, 100 lần, thậm chí “cả triệu lần” so với số tiền ủng hộ trong sao kê.

Không những thế, từ đây cũng lộ ra một số hành vi “ăn chặn” tiền ủng hộ. Một số cá nhân lợi dụng uy tín của mình, sự tin tưởng của mọi người để kêu gọi quyên góp, ủng hộ đồng bào bão lụt vào tài khoản cá nhân. Tuy nhiên, họ lại bớt xén tiền ủng hộ bằng cách chuyển vào tài khoản của MTTQ Việt Nam thấp hơn số tiền đã nhận được và photoshop bill chuyển tiền hòng qua mắt những người ủng hộ.

Với sự bóc mẽ của cộng đồng mạng và sức ép dư luận, ngày 13/9, nhiều cá nhân bị cho là gian dối trong việc ủng hộ đã phải đăng đàn giải thich và xin lỗi về những hành động của mình như tài khoản Việt Anh Pí Po xin lỗi và lý giải việc ủng hộ 1 triệu đồng nhưng khoe bill chuyển tiền 20 triệu; hay tài khoản Nguyễn Khánh Linh bị tố ăn chặn tiền ủng hộ trên một hội nhóm cũng đã phải lên tiếng xin lỗi và chuyển khoản bù số tiền còn thiếu. Nhiều tài khoản khác cũng đã âm thầm xóa bài khoe bill chuyển tiền ủng hộ....

Lý giải về hiện tượng này, nhiều người phân tích, có thể các văn nghệ sĩ, người nổi tiếng muốn đánh bóng hình ảnh tên tuổi, “phông bạt”, “làm màu”, khi khai khống số tiền mà mình đã ủng hộ, thể hiện mình là người sống có trách nhiệm với xã hội, để được tung hô, nổi tiếng. Còn với hành động kêu gọi quyên góp, ủng hộ nhưng lại ăn bớt tiền khi chuyển khoản ủng hộ là hành động lừa đảo, ăn chặn, không thể tha thứ.

Tài khoản vietanhpipo đăng lời xin lỗi vì hành động của mình.

 Việc làm này không chỉ làm mất uy tín, danh dự của các cá nhân “phông bạt”, “làm màu”, ăn chặn, mà còn gây thiệt hại cho quỹ ủng hộ, làm giảm uy tín của MTTQ Việt Nam; sâu xa hơn, còn làm mất niềm tin của nhân dân vào các hoạt động ủng hộ, tài trợ, tạo ra những ý kiến trái chiều, giảm đồng thuận xã hội vào những hoạt động thiện nguyện vốn là truyền thống tốt đẹp từ nghìn năm của dân tộc.

Trước những khó khăn, mất mát của đồng bào nhân dân vùng bão lũ, mỗi sự ủng hộ bằng vật chất, tinh thần đều thể hiện tình cảm, tấm lòng và trách nhiệm của mỗi người. Mỗi đồng tiền ủng hộ dù lớn dù nhỏ đều đáng quý, đáng trân trọng, là tấm lòng của mỗi người để cùng chung tay giúp đồng bào vượt qua khó khăn... Đặc biệt, sự chung tay ủng hộ của các nghệ sĩ, người nổi tiếng, người có uy tín càng có tác dụng lan tỏa hành động đẹp. Tuy nhiên, nếu lợi dụng thiên tai, bão lũ để đánh bóng tên tuổi, hình ảnh của mình và làm ảnh hưởng đến danh dự uy tín của người khác là điều rất đáng lên án và cần phải ngăn chặn.

Việc MTTQ Việt Nam nhanh chóng công khai các khoản đóng góp đã phát huy tác dụng, thể hiện tính công khai, minh bạch, không chỉ với tổ chức nhận ủng hộ, mà còn minh bạch cả các khoản đóng góp của tổ chức, cá nhân, từ đó tạo được cơ chế kiểm soát cho các hoạt động quyên góp ủng hộ, cũng như tạo niềm tin của xã hội trong hoạt động tiếp nhận, ủng hộ, để mỗi người dân yên tâm, tin tưởng rằng mỗi đồng tiền mình ủng hộ sẽ tới được tay đúng đối tượng, từ đó huy động được nhiều nguồn lực hơn cho công tác nhân đạo, từ thiện. Quan trọng hơn cả, việc “sao kê” đã đánh tan mối nghi ngờ "bớt xén" trước các hoạt động quyên góp, ủng hộ của các tổ chức Nhà nước mà bấy lâu nay vẫn âm ỉ trong xã hội, giải tỏa được “nỗi lòng” của những tổ chức, cá nhân đang ngày đêm thực hiện nhiệm vụ chính trị cao cả, đẹp đẽ này./.