Các chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới; giảm nghèo bền vững; phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi có ý nghĩa quan trọng đối với phát triển kinh tế - xã hội. Những năm qua, tỉnh Sơn La đã và đang tập trung chỉ đạo các cấp, ngành, địa phương chủ động tháo gỡ các vướng mắc, khó khăn để đẩy nhanh tiến độ triển khai thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia, góp phần nâng cao sinh kế và cải thiện đời sống vật chất, tinh thần của người dân.

Nỗ lực triển khai các chương trình, dự án

Tổng vốn ngân sách Nhà nước phân bổ cho tỉnh Sơn La thực hiện 3 chương trình mục tiêu quốc gia (xây dựng nông thôn mới; giảm nghèo bền vững; phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi) năm 2024 trên 3.454 tỷ đồng, trong đó: Vốn đầu tư công trên 1.396 tỷ đồng, vốn sự nghiệp trên 2.058 tỷ đồng. Ban Chỉ đạo các chương trình mục tiêu quốc gia tỉnh đã chỉ đạo, hướng dẫn các địa phương tổ chức triển khai đồng bộ và hiệu quả các nội dung, nhiệm vụ của các chương trình, đề án, dự án có liên quan. Đẩy mạnh thông tin, truyền thông, phổ biến pháp luật, tập huấn cho cán bộ, công chức, viên chức, doanh nghiệp và nhân dân để nâng cao nhận thức, tạo sự đồng thuận, phát huy sức mạnh tổng hợp của toàn xã hội trong triển khai thực hiện.

Huyện Sông Mã được giao trên 197 tỷ đồng trong năm 2024 để thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia. Trong đó, vốn đầu tư phát triển gần 77 tỷ đồng với tổng số 89 dự án. Ông Lò Văn Sinh, Chủ tịch UBND huyện, cho biết: Đến thời điểm này, có 29 dự án hoàn thành, bàn giao đưa vào sử dụng; 8 dự án đã hoàn thành, đang hoàn thiện thủ tục bàn giao đưa vào sử dụng; 48 dự án đang thi công; 14 dự án đang hoàn thiện thủ tục đầu tư, tổ chức lựa chọn nhà thầu. Lũy kế giải ngân vốn đầu tư đến nay đạt gần 51 tỷ đồng, bằng 66,1% kế hoạch vốn giao. UBND huyện đã thành lập các đoàn công tác thường xuyên kiểm tra tiến độ thi công từng dự án. Trên cơ sở đánh giá điều kiện thực tế, yêu cầu các nhà thầu đẩy nhanh tiến độ và cam kết thực hiện đúng thời gian quy định.

Bằng nguồn vốn các chương trình mục tiêu quốc gia, từ năm 2023 đến nay, huyện Bắc Yên đã đầu tư trên 120 tỷ đồng để hỗ trợ đất ở, đất sản xuất, nhà ở, công trình nước sinh hoạt tập trung, xây dựng điểm sắp xếp, bố trí, ổn định dân và hỗ trợ bảo vệ rừng phòng hộ, rừng sản xuất, trồng mới rừng sản xuất. Ông Đào Văn Nguyên, Chủ tịch UBND huyện Bắc Yên, cho biết: Đẩy nhanh tiến độ thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia, huyện tăng cường phân cấp, trao quyền cho cấp xã, nâng cao tính chủ động, linh hoạt trong quản lý, tổ chức thực hiện; lồng ghép, sử dụng vốn nhiều chương trình để đầu tư các công trình, dự án có cùng mục tiêu, nội dung được thực hiện trên cùng một địa bàn; huy động tối đa các nguồn vốn, đảm bảo sử dụng vốn hiệu quả, tránh tình trạng đầu tư dàn trải, trùng lặp.

Tháo gỡ khó khăn, vướng mắc

Kết quả giải ngân nguồn vốn chương trình mục tiêu quốc gia toàn tỉnh đến ngày 10/9 đạt trên 858,2 tỷ đồng, bằng 24,8% kế hoạch, trong đó: Vốn đầu tư công đạt trên 738,6 tỷ đồng, bằng 52,9% kế hoạch; vốn sự nghiệp đạt trên 119,5 tỷ đồng, bằng 5,81% kế hoạch. Tỷ lệ giải ngân một số nguồn vốn từ các chương trình còn thấp do quá trình triển khai thực hiện vướng mắc về cơ chế, chính sách, nội dung còn phải sửa đổi, bổ sung, điều chỉnh nhiều lần, ảnh hưởng đến tiến độ thời gian thực hiện các dự án, tiểu dự án tại các cấp, các ngành. Cơ chế, chính sách liên quan đến việc triển khai thực hiện các dự án hỗ trợ phát triển sản xuất chậm được ban hành và hoàn thiện, dẫn đến các nội dung hỗ trợ phát triển sản xuất chưa triển khai thực hiện được, ảnh hưởng đến tỷ lệ giải ngân chung.

Thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số, năm 2024, huyện Mộc Châu được giao trên 32,5 tỷ đồng vốn đầu tư phát triển và gần 34 tỷ đồng vốn sự nghiệp. Kết quả giải ngân đến ngày 31/8, vốn đầu tư phát triển đạt 20,4 tỷ đồng, bằng 63% kế hoạch vốn giao; còn vốn sự nghiệp mới chỉ đạt 441 triệu đồng, bằng 1,3% kế hoạch vốn giao.

Lý giải về tỷ lệ giải ngân vốn sự nghiệp thấp, ông Lê Trọng Bình, Chủ tịch UBND huyện Mộc Châu, thông tin: Đối với một số tiểu dự án từ nguồn vốn sự nghiệp như Dự án “Hỗ trợ phát triển sản xuất chuỗi giá trị chè theo tiêu chuẩn VietGAP”, “Hỗ trợ phát triển sản xuất chuỗi giá trị cây rau theo tiêu chuẩn VietGAP”, UBND huyện đã giao Trung tâm Kỹ thuật nông nghiệp huyện ban hành các thông báo tuyển chọn đơn vị chủ trì liên kết. Tuy nhiên đến nay, chưa nhận được hồ sơ đăng ký tham gia chủ trì chuỗi. Huyện chỉ đạo Trung tâm Kỹ thuật nông nghiệp huyện tiếp tục đăng thông báo tuyển chọn đơn vị chủ trì dự án, sau khi tiếp nhận hồ sơ đăng ký tham gia chuỗi liên kết của các đơn vị, Hội đồng thẩm định của huyện tiếp hành họp thẩm định hồ sơ, báo cáo, tham mưu với UBND huyện ban hành quyết định phê duyệt dự án để sớm triển khai thực hiện.

Cụ thể hóa các giải pháp

Tập trung chỉ đạo quyết liệt, đẩy mạnh tiến độ giải ngân nguồn vốn thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia, UBND tỉnh yêu cầu các sở ngành, chủ đầu tư và UBND các huyện, thành phố triển khai nghiêm túc cam kết giải ngân vốn đối với từng dự án, từng nguồn vốn; tăng cường kỷ luật, kỷ cương trong giải ngân vốn đầu tư công; tập trung đẩy nhanh tiến độ giải phóng mặt bằng, tiến độ thi công, thực hiện tạm ứng, nghiệm thu, thanh toán, thu hồi tạm ứng vốn theo đúng quy định và ngay sau khi có khối lượng; xử lý nghiêm theo quy định pháp luật các chủ đầu tư, ban quản lý dự án, tổ chức, cá nhân cố tình gây khó khăn, cản trở, làm chậm tiến độ giao vốn, thực hiện và giải ngân vốn.

Ông Hoàng Văn Vạn, Chủ tịch UBND huyện Mai Sơn, cho biết: Cụ thể hóa chỉ đạo của tỉnh về đẩy mạnh thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia, huyện tiếp tục đôn đốc các chủ đầu tư tổ chức thực hiện các chương trình đảm bảo hiệu quả, đúng quy định, đặc biệt là đối với các dự án, tiểu dự án đã có đủ cơ sở, có văn bản hướng dẫn, khẩn trương xây dựng kế hoạch và dự toán để triển khai thực hiện.

Khắc phục các tồn tại, hạn chế trong triển khai thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia trên địa bàn, UBND huyện Mường La đang tập trung chỉ đạo các cơ quan, đơn vị, UBND các xã, thị trấn rà soát, tham mưu cho huyện đề xuất với các sở, ngành liên quan nghiên cứu cơ chế, chính sách, tham mưu cho tỉnh chỉ đạo tháo gỡ khó khăn, vướng mắc. Ông Phùng Mạnh Hiệp, Chủ tịch UBND huyện Mường La, cho biết: Huyện tiếp tục tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền các cấp trong triển khai thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia, đặc biệt là tăng cường công tác đôn đốc, kiểm tra, đánh giá và thực hiện hiệu quả công tác giúp đỡ các xã xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo bền vững. Đồng thời, rà soát, nghiên cứu, đề xuất phương án điều chỉnh đối với các nguồn vốn không sử dụng được, các dự án thành phần không còn đối tượng hỗ trợ, hoặc không đủ điều kiện để giải ngân kinh phí theo quy định, hoặc có tỷ lệ giải ngân thấp, để bổ sung dự toán thực hiện cho các dự án thành phần khác trong cùng chương trình mục tiêu quốc gia có khả năng giải ngân cao.

Với tinh thần quyết liệt, khẩn trương và hiệu quả cao nhất, các cấp ủy đảng, chính quyền các cấp đang tập trung chỉ đạo, đẩy nhanh tiến độ triển khai thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, giảm nghèo bền vững, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân, nhất là đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh.