Hạn Khuống - Nét văn hóa truyền thống độc đáo của đồng bào dân tộc Thái

Cùng với múa xòe, khắp, Hạn Khuống là nét văn hóa truyền thống độc đáo của đồng bào dân tộc Thái ở tỉnh ta nói riêng và vùng Tây Bắc nói chung.

Theo tiếng Thái “Hạn” nghĩa là sàn làm bằng tre, nứa; “Khuống” là sân, đất trong bản. Như vậy, Hạn Khuống nghĩa là một cái sàn bằng tre, nứa dựng lên ở sân đất ngoài trời. Sàn Hạn Khuống cao từ 1-1,2m, mặt sàn lát dát tre, diện tích từ 16-24 m2, giữa sàn có 1 bếp lửa.

Tái hiện Hạn Khuống tại Lễ hội Hoa ban Thành phố năm 2023.

Đặc trưng của Hạn Khuống là có 5 cây “Lắc xay” làm bằng cây tre dài từ gốc đến ngọn, tỉa hết cành nhánh, chỉ để một chùm lá trên ngọn và treo những hình con ve, chim, hoa quả đan bằng tre, nhuộm màu xanh, đỏ rực rỡ.  Cây “Lắc xay” to đẹp nhất dựng ở giữa sàn cạnh bếp lửa, gọi là “Lắc xay cốc”, và 4 cây còn lại dựng ở 4 góc sàn.

Đây là một hình thức sinh hoạt văn hóa cổ xưa, với hình thức diễn xướng sân khấu sơ khai mang tính đại chúng. Mỗi Hạn Khuống thường có 5-10 tổ viên gái chính thức, gọi là “Xao lắc xay” và cử một thiếu nữ xinh đẹp hát ứng đối, gọi là “Xao tổn khuống”. Các chàng trai muốn lên được Hạn Khuống, phải thắng hát đối đáp với “Xao tổn khuống”. Các lời hát đối đáp thường lấy trong truyện thơ của người Thái như “Xống chụ xon xao”, “Tản chụ xống xương”, “Tản chụ xiết xương”...

“Xao lắc xay” trong Hạn Khuống.

Khi đã cảm phục tài của các chàng trai trong đối đáp, các cô gái thả thang xuống mời các bạn trai lên. Lên Hạn Khuống rồi, bên gái không cho ghế, bên trai lại “khắp” (hát) xin ghế ngồi... Sau một loạt bài “khắp” đối đáp, các chàng trai vượt qua được thử thách mới được các cô gái đồng ý cho dự cuộc vui.

Hạn Khuống có thể diễn ra trong nhiều ngày với nhiều hình thức vui chơi giải trí, như: Tung còn, múa xòe và đêm đến thì hát giao duyên.

Hiện nay, hình thức sinh hoạt văn hóa, vui chơi độc đáo này đang được thành phố Sơn La phục dựng, bảo tồn và phát triển.

Các chàng trai dưới Hạn Khuống hát đối đáp.
Người dân chăm chú xem tái hiện Hạn Khuống.

 

Minh Thu, Huy Thành
BÌNH LUẬN

Bạn còn 500/500 ký tự

Bạn vui lòng nhập từ 5 ký tự trở lên !!!

Tin mới

  • 'Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Sơn La thảo luận một số dự thảo luật

    Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Sơn La thảo luận một số dự thảo luật

    Thời sự - Chính trị -
    Tiếp tục chương trình làm việc của Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV, sáng 30/10, Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Sơn La tham gia thảo luận tại tổ đối với dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quy hoạch, Luật Đầu tư, Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư và Luật Đấu thầu và Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về thí điểm xử lý vật chứng, tài sản trong quá trình điều tra, truy tố, xét xử một số vụ việc, vụ án hình sự.
  • 'Xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện “Mẫu mực, tiêu biểu”

    Xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện “Mẫu mực, tiêu biểu”

    Quốc phòng -
    Triển khai thực hiện hiệu quả công tác xây dựng đơn vị chính quy, rèn luyện kỷ luật, tạo sự chuyển biến vững chắc về tư tưởng chính trị, đạo đức lối sống, những năm qua, Ban Chỉ huy Quân sự huyện Mộc Châu đã xây dựng nghị quyết lãnh đạo, kế hoạch tổ chức thực hiện sát với tình hình của đơn vị, tạo chuyển biến tích cực trên các mặt công tác, phong trào, góp phần xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện, “mẫu mực tiêu biểu”.
  • 'Lựa chọn hàng hóa thương hiệu Việt

    Lựa chọn hàng hóa thương hiệu Việt

    Kinh tế -
    Cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam” sau gần 15 năm triển khai đã nhận được sự đồng thuận của cả hệ thống chính trị và cộng đồng, khơi dậy tinh thần tự hào, tự tôn của mỗi người dân thông qua việc lựa chọn, tiêu dùng hàng hóa, dịch vụ thương hiệu Việt. Ở tỉnh ta, Cuộc vận động được triển khai gắn với các hoạt động quảng bá, kết nối, tiêu thụ nông sản trên địa bàn.
  • 'Đảm bảo trật tự an toàn giao thông những tháng cuối năm

    Đảm bảo trật tự an toàn giao thông những tháng cuối năm

    An toàn giao thông -
    Thành phố Sơn La có mật độ phương tiện tham gia giao thông nhiều, nhất là những tháng cuối năm, thời điểm các hộ kinh doanh tập trung vận chuyển hàng hóa phục vụ nhu cầu tiêu dùng dịp Tết. Công an thành phố Sơn La đã chỉ đạo tăng cường tuần tra, kiểm tra, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm Luật Giao thông đường bộ.
  • 'Hoạt động sáng tác gắn với giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa các dân tộc

    Hoạt động sáng tác gắn với giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa các dân tộc

    Hoạt động trên vùng đất quần cư lâu đời của nhiều dân tộc, với sự đan xen, dung hòa các giá trị văn hóa đậm bản sắc, cùng nhiều di tích lịch sử, các nhà máy thủy điện và vùng lòng hồ thủy điện Sơn La, hội viên Chi hội Văn học nghệ thuật huyện Mường La đã có nhiều tác phẩm mang hơi thở cuộc sống, góp phần làm phong phú đời sống tinh thần, giới thiệu hình ảnh quê hương Mường La với bạn bè trong và ngoài tỉnh.