Hạn Khuống - Nét văn hóa truyền thống độc đáo của đồng bào dân tộc Thái

Cùng với múa xòe, khắp, Hạn Khuống là nét văn hóa truyền thống độc đáo của đồng bào dân tộc Thái ở tỉnh ta nói riêng và vùng Tây Bắc nói chung.

Theo tiếng Thái “Hạn” nghĩa là sàn làm bằng tre, nứa; “Khuống” là sân, đất trong bản. Như vậy, Hạn Khuống nghĩa là một cái sàn bằng tre, nứa dựng lên ở sân đất ngoài trời. Sàn Hạn Khuống cao từ 1-1,2m, mặt sàn lát dát tre, diện tích từ 16-24 m2, giữa sàn có 1 bếp lửa.

Tái hiện Hạn Khuống tại Lễ hội Hoa ban Thành phố năm 2023.

Đặc trưng của Hạn Khuống là có 5 cây “Lắc xay” làm bằng cây tre dài từ gốc đến ngọn, tỉa hết cành nhánh, chỉ để một chùm lá trên ngọn và treo những hình con ve, chim, hoa quả đan bằng tre, nhuộm màu xanh, đỏ rực rỡ.  Cây “Lắc xay” to đẹp nhất dựng ở giữa sàn cạnh bếp lửa, gọi là “Lắc xay cốc”, và 4 cây còn lại dựng ở 4 góc sàn.

Đây là một hình thức sinh hoạt văn hóa cổ xưa, với hình thức diễn xướng sân khấu sơ khai mang tính đại chúng. Mỗi Hạn Khuống thường có 5-10 tổ viên gái chính thức, gọi là “Xao lắc xay” và cử một thiếu nữ xinh đẹp hát ứng đối, gọi là “Xao tổn khuống”. Các chàng trai muốn lên được Hạn Khuống, phải thắng hát đối đáp với “Xao tổn khuống”. Các lời hát đối đáp thường lấy trong truyện thơ của người Thái như “Xống chụ xon xao”, “Tản chụ xống xương”, “Tản chụ xiết xương”...

“Xao lắc xay” trong Hạn Khuống.

Khi đã cảm phục tài của các chàng trai trong đối đáp, các cô gái thả thang xuống mời các bạn trai lên. Lên Hạn Khuống rồi, bên gái không cho ghế, bên trai lại “khắp” (hát) xin ghế ngồi... Sau một loạt bài “khắp” đối đáp, các chàng trai vượt qua được thử thách mới được các cô gái đồng ý cho dự cuộc vui.

Hạn Khuống có thể diễn ra trong nhiều ngày với nhiều hình thức vui chơi giải trí, như: Tung còn, múa xòe và đêm đến thì hát giao duyên.

Hiện nay, hình thức sinh hoạt văn hóa, vui chơi độc đáo này đang được thành phố Sơn La phục dựng, bảo tồn và phát triển.

Các chàng trai dưới Hạn Khuống hát đối đáp.
Người dân chăm chú xem tái hiện Hạn Khuống.

 

Minh Thu, Huy Thành
BÌNH LUẬN

Bạn còn 500/500 ký tự

Bạn vui lòng nhập từ 5 ký tự trở lên !!!

Tin mới

  • 'Giải Bình Phước marathon - Trường Tươi Group lần thứ II thành công tốt đẹp

    Giải Bình Phước marathon - Trường Tươi Group lần thứ II thành công tốt đẹp

    Thể thao -
    Qua 2 ngày thi đấu, tranh tài quyết liệt ở 5 nội dung: 2km, 5km, 10km, 21km và 42km của gần 15.000 vận động viên (VĐV) trong nước và quốc tế, sáng 24-11, Giải Bình Phước marathon - Trường Tươi Group lần thứ II, năm 2024, do Đài Phát thanh - Truyền hình và Báo Bình Phước (BPTV) chủ trì và phối hợp với Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, UBND thành phố Đồng Xoài, Tỉnh đoàn Bình Phước tổ chức, Tập đoàn Trường Tươi là nhà tài trợ chính của giải, đã diễn ra an toàn, thành công tốt đẹp.
  • 'Dự báo thời tiết toàn tỉnh Sơn La ngày 25/11/2024

    Dự báo thời tiết toàn tỉnh Sơn La ngày 25/11/2024

    Bản tin thời tiết -
    Theo dự báo của Đài Khí tượng Thủy văn tỉnh Sơn La, trong 24 giờ tới, chịu ảnh hưởng của lưỡi áp cao lạnh lục địa suy yếu và di chuyển dần ra phía Đông; khoảng đêm 25/11 được tăng cường mạnh. Trên cao, áp cao cận nhiệt đới có cường độ ít thay đổi. Thời tiết: Nhiều mây, không mưa, sáng sớm có nơi có sương mù, trời lạnh, vùng núi cao trời rét.
  • 'Ngày hội việc làm và tư vấn hướng nghiệp huyện Sông Mã

    Ngày hội việc làm và tư vấn hướng nghiệp huyện Sông Mã

    Huyện Sông Mã -
    Ngày 24/11, UBND huyện Sông Mã đã tổ chức Ngày hội việc làm, tư vấn hướng nghiệp năm 2024, với sự tham dự của 28 doanh nghiệp, nhà tuyển dụng, cơ sở đào tạo và hơn 1.500 người lao động, đoàn viên, thanh niên đến từ 19 xã, thị trấn, học sinh cuối cấp các trường THPT, THCS của huyện.
  • 'Festival Ninh Bình 2024 - Dòng chảy di sản: Hành trình trải nghiệm hấp dẫn, độc đáo

    Festival Ninh Bình 2024 - Dòng chảy di sản: Hành trình trải nghiệm hấp dẫn, độc đáo

    Emagazine -
    Trong 2 lần tổ chức, thông qua các hoạt động văn hóa, nghệ thuật với nhiều đổi mới, sáng tạo, Festival Ninh Bình đã mang lại cho người xem cách nhìn, cách tiếp cận khác về các di sản văn hóa truyền thống của dân tộc. Các hoạt động được tổ chức theo hướng mở, tăng tính tương tác với cộng đồng để người dân và du khách có thể trực tiếp xem và tham gia vào các hoạt động của Festival.
  • 'Son sắt tình đoàn kết Việt Nam – Lào

    Son sắt tình đoàn kết Việt Nam – Lào

    Đối ngoại -
    Ngày 24/11, Ban liên lạc quân tình nguyện và chuyên gia quân sự Việt Nam giúp Lào tỉnh Sơn La tổ chức kỷ niệm 75 năm Ngày truyền thống quân tình nguyện và chuyên gia quân sự Việt Nam giúp cách mạng Lào (30/10/1949 – 30/10/2024) và kỷ niệm 10 năm thành lập Ban liên lạc quân tình nguyện tỉnh Sơn La (2014 - 2024).