“Giấu 1 chùm hoa trong chiếc khăn tay, cô bé ngập ngừng sang nhà hàng xóm...” Chuyện của tháng 3 năm nảo năm nào, chuyện trong bài hát, nhưng vẫn có người bồi hồi hái chùm hoa bưởi, tủm tỉm cười đợi mỗi tháng 3.

Chính xác là sau tết, độ tháng giêng, hai, nhưng thường là tháng ba, hoa bưởi lại khiến cô ngơ ngẩn đến hết mùa. Có những ngày đi làm, nhìn qua bờ rào, thấy cây bưởi nở trắng vườn nhà ai đó, cô tần ngần đi qua. Rồi dừng xe. Rồi chạy ngược lại, thò tay qua rào, ngắt vội chùm hoa bưởi. Tất nhiên, chẳng để tặng ai, vì có ai mà tặng. Chị em khác còn tất bật, sáng muộn chiều sớm lo cho gia đình, phòng cô toàn đàn ông, mấy gã con cái cao bằng vai rồi, lãng mạn chỉ còn là một thứ hàng xa xỉ.

Hoa bưởi tháng ba.  

Ảnh: Hà Hòa

Cô lặng lẽ cắm hoa vào cốc để trên bàn làm việc, hương thơm thoang thoảng khắp phòng. Cô nhớ, ngày ấy, đến mùa hoa, thể nào buổi sáng, bố cũng cầm kéo ra cắt vài cành hoa bưởi, bố để bông bưởi cạnh bàn trà hoặc đặt lên một chiếc đĩa xinh xắn bỏ lên bàn thờ, trang trọng thắp nén hương. Ông pha trà, ngồi nhâm nhi. Mẹ cằn nhằn, chẳng phải rằm, mồng một, không lễ tết, giỗ chạp gì lại đi thắp hương, đã thế còn thắp chay. Ông hít hà hương bưởi, nhấp chén trà và chậm rãi bảo: Các cụ ăn hương, hoa, tâm xuất phật biết, nhớ đến các cụ thì một nhành hoa, chén nước, nén hương cũng là đủ, không cứ phải sơn hào hải vị. Cũng vì thế mà đến giờ cô giữ riêng cho mình cái ngang bướng, vô sư vô sách của ông.

Có bữa, ngang qua đồi chè xanh mướt mát đang bật lên những mầm xanh nõn nà sau mấy tháng trời ngủ đông, cô chợt lặng người thấy cây bưởi khẳng khiu mọi hôm, nay nổi bật lên nền xanh của chè màu trắng tinh khôi của từng chùm, từng chùm hoa sai trĩu trịt. Lũ ong rù rì bay quanh, rồi đậu xuống hút mật trong những nhụy hoa đặc quánh tinh dầu, hương bưởi theo gió nhẹ bay nồng nàn khắp đồng chè. Những bông bưởi nho nhỏ này đã từng có lúc được khéo léo cài lên mái tóc óng ả của cô bởi một chàng trai. Ngày ấy qua lâu rồi, những kỉ niệm lung linh đã gói kỹ trong tim, như chiếc khăn tay giấu mãi hương bưởi năm nào.

Có hôm, nhìn hoa bưởi rụng trắng xung quanh gốc, cô lại nhớ mình từng lăng xăng tranh nhau với cậu em để nhặt, hái những chùm hoa bưởi, giúp bà ngoại cho vào túi bột sắn dây và buộc kỹ, cất cẩn thận. Vào hè hoặc lúc cần hạ sốt, bà lấy ra pha cốc nước sắn dây, chị em tranh nhau uống, nuốt hương bưởi thơm thoang thoảng. Những cánh bưởi khô giòn, bột sắn dây thơm thế! Giờ hình như, ít người còn cái thú vui ướp hương bưởi và uống sắn dây... 

Tháng 3 Tây Bắc, hoa ban trắng ngần trung trinh chờ đợi, hoa xoan tim tím thủy chung, hoa bưởi thơm ngát trong gió chiều lùa bay làn tóc rối cô vừa gội. Có những bữa gội đầu khiến cô hồi tưởng lại tháng 3 của ngày ấy. Mẹ hái hoa bưởi thả vào chậu nước lọc ra từ nồi đun lá bưởi, bồ kết, lá xả, hương nhu. Đứa con gái nhõng nhẽo ham chơi bị mẹ lôi ra sân gội, lấy lược bí chải đầu, bắt chấy.

Tháng 3 bay xa qua thau nước gội đầu. Bà ngoại chẳng còn đứng dưới gốc cây móm mém cười, tóc mẹ giờ trắng như màu hoa ngày ấy. Chỉ hương bưởi vẫn nồng nàn gọi mãi tháng 3. Tất cả giờ đã xa, chỉ tháng 3 và những nụ cười, những hồi tưởng năm xưa vọng lại.

Thành Đạo (Mộc Châu)