Phù Yên là vùng đất có bề dày lịch sử và truyền thống văn hóa lâu đời, địa bàn cư trú của các dân tộc, vùng văn hóa, dân cư phát triển liên tục trong lịch sử, với nhiều thắng cảnh, di tích lịch sử. Những năm qua, huyện luôn chú trọng quản lý, bảo vệ và phát huy giá trị di tích lịch sử - văn hóa, đảm bảo phục vụ đời sống văn hóa tinh thần của nhân dân, góp phần giáo dục truyền thống, thúc đẩy phát triển du lịch tại địa phương.

Học sinh Trường THCS thị trấn Phù Yên tham quan, trải nghiệm tại Đình Chu, xã Quang Huy.

Trên địa bàn huyện có 3 di tích lịch sử - văn hóa được xếp hạng cấp tỉnh, gồm: Đình Chu, xã Quang Huy; khu di tích rừng bản Nhọt, xã Gia Phù; di tích kháng chiến chống Pháp đèo Lũng Lô, xã Mường Cơi. Bên cạnh đó, còn có một số danh thắng chưa được xếp hạng, đang được nghiên cứu và khai thác để phục vụ hoạt động tham quan, trải nghiệm, như: Rừng thông Noong Cốp, ao Bua (Quang Huy), hồ Suối Chiếu (Mường Thải)... UBND huyện chỉ đạo các cơ quan chuyên môn, các xã, thị trấn đẩy mạnh tuyên truyền về vị trí, ý nghĩa, tầm quan trọng của di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh; tích cực bảo vệ, trùng tu, tôn tạo các di tích, gắn với đẩy mạnh tuyên truyền nâng cao ý thức, trách nhiệm của người dân trong việc giữ gìn, bảo vệ giá trị của di tích, lập quy hoạch và cắm mốc khoanh vùng bảo vệ những di tích nằm trong khu dân cư. Tăng cường hoạt động quảng bá về di tích lịch sử - văn hóa và danh lam thắng cảnh, gắn với giới thiệu các sản phẩm, điểm du lịch thông qua các lễ hội, triển lãm du lịch, các phương tiện thông tin đại chúng, cổng thông tin điện tử của huyện.

Ông Lê Mạnh Hà, Trưởng phòng Văn hóa - Thông tin huyện Phù Yên, cho biết: Phòng đã tham mưu cho UBND huyện thành lập đoàn công tác thường xuyên kiểm tra, giám sát, đánh giá các hiện trạng các khu di tích trên địa bàn, trên cơ sở đó tham mưu đề xuất thực hiện các biện pháp bảo vệ và tôn tạo. Phối hợp với Phòng Giáo dục và Đào tạo chỉ đạo các trường học tổ chức cho học sinh tham quan, tìm hiểu ý nghĩa, giá trị lịch sử của các di tích lịch sử - văn hóa tại địa phương, giáo dục truyền thống cách mạng cho thế hệ trẻ. Việc đưa các hoạt động trải nghiệm thực tế được lồng ghép trong các buổi ngoại khóa tại các di tích lịch sử, đã tuyên truyền, giới thiệu đến học sinh hiểu hơn về truyền thống cách mạng, về tinh thần yêu nước của cha ông trong các cuộc kháng chiến bảo vệ Tổ quốc.

Xếp hạng di tích lịch sử cấp tỉnh năm 2013. Di tích lịch sử văn hóa Đình Chu, xã Quang Huy. Năm 2017, huyện đã đầu tư gần 15 tỷ đồng từ nguồn vốn xã hội hóa và nguồn vốn khác tu bổ, tôn tạo di tích với các hạng mục: Nhà Đại đình, ao sen, tường bao và các công trình phụ trợ... Đồng thời, sưu tầm tư liệu khôi phục các hoạt động văn hóa tín ngưỡng liên quan. Đây cũng là một trong những điểm văn hóa, tín ngưỡng độc đáo, nằm trong chương trình phát triển du lịch của huyện Phù Yên. Hàng năm, có hàng nghìn lượt du khách trong và ngoài tỉnh đến đây tham quan, vãn cảnh.

Di tích lịch sử kháng chiến chống Pháp khu rừng bản Nhọt, xã Gia Phù, là điểm dừng chân của Đại tướng Võ Nguyên Giáp và bộ đội trên đường hành quân từ Nghĩa Lộ (Yên Bái) lên tham gia chiến dịch Điện Biên Phủ 1954. Cuối năm 2020, UBND huyện Phù Yên đã kêu gọi nguồn vốn xã hội hóa để đầu tư xây dựng khu tâm linh, tưởng niệm Đại tướng Võ Nguyên Giáp.

Bà Nguyễn Thúy Mai, Giám đốc Trung tâm Truyền thông - Văn hóa huyện Phù Yên, Trưởng Ban quản lý khu Di tích lịch sử kháng chiến chống Pháp khu rừng bản Nhọt, xã Gia Phù cho biết: Ban quản lý tham mưu cho huyện tổ chức tập huấn nâng cao năng lực cho cán bộ quản lý Nhà nước và đội ngũ trực tiếp tham gia bảo vệ, tôn tạo các khu di tích lịch sử, văn hóa; xây dựng các kế hoạch thực hiện kỷ niệm các ngày lễ lớn, lồng ghép với các hoạt động văn hóa văn nghệ của địa phương, nhằm phát huy giá trị của các di tích lịch sử văn hóa trên địa bàn huyện.

Với sự nỗ lực của cấp ủy, chính quyền cùng nhân dân huyện Phù Yên đã và đang góp phần quan trọng vào việc giữ gìn, bảo tồn và phát huy các giá trị của di tích lịch sử văn hóa trên địa bàn, góp phần nâng cao đời sống văn hóa, tinh thần cho nhân dân.