Chúng tôi đến xã Mường Thải, huyện Phù Yên, vùng đất sinh sống lâu đời của đồng bào dân tộc Mường để tìm hiểu về đang Mường được các thành viên câu lạc bộ đang Mường, xã Mường Thải bảo tồn, lưu giữ giá trị bản sắc văn hóa truyền thống của dân tộc mình.

Tại nhà văn hóa xã Mường Thải thường xuyên có khá đông thành viên của CLB có mặt để tập luyện với những lời đang đầy ý nghĩa ca ngợi tình yêu đôi lứa, tình yêu quê hương đất nước. Bà Triệu Thị Phai, phụ trách CLB chia sẻ: Dân tộc Thái có câu khắp, dân tộc Tày có hát then, dân tộc Mông có múa khèn... thì dân tộc Mường tự hào có lời đang. Đang Mường là những làn điệu dân ca chứa chan tình người đằm thắm, khát vọng tình yêu quê hương đất nước... không thể thiếu trong các ngày lễ hội, ngày vui của bản làng, gia đình.

Với mong muốn lưu giữ nét văn hóa độc đáo của dân tộc Mường, năm 2016, những người yêu đang Mường trong xã đã thành lập CLB đang Mường xã Mường Thải, đến nay có hơn 30 thành viên, sinh sống tại bản Thải và bản Chiếu. Thành viên CLB ở nhiều lứa tuổi khác nhau, có người đã lên ông, lên bà, có thành viên còn đang là học sinh, nhưng tất cả đều có chung niềm say mê đối với các làn điệu đang Mường. Cứ vào dịp nông nhàn, các thành viên CLB lại cùng nhau sưu tầm, dàn dựng, khôi phục lại các làn điệu dân ca cổ, tổ chức biểu diễn vào dịp lễ, tết hay ngày cưới, lên nhà mới của người dân trong bản.

Đang Mường ở xã Mường Thải có nhiều thể loại phong phú, như: Đang truyền thống, kể về các sự tích, truyền thuyết, trường ca, truyện dân gian; hát đang xã giao, thăm hỏi; hát đang đối đáp giao duyên; đang chúc mừng cưới xin, nhà mới... Đồng bào Mường không giới hạn không gian hay thời gian hát, có thể hát trong những dịp anh em, bạn bè lâu ngày gặp lại, những dịp lễ, tết. Hai bên thường hát đối đáp qua lại, rồi mời nhau uống rượu, cùng chúc nhau sức khỏe, cầu mong mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu, năm mới an lành, hạnh phúc.

Hiện nay, những người biết và hiểu sâu về đang Mường ở Mường Thải không còn nhiều. Hiện có bà Triệu Thị Phai, ở bản Thải, hội viên Hội văn học nghệ thuật tỉnh, chuyên ngành thơ song ngữ đang truyền dạy, phổ biến cho người dân. Để khơi dậy niềm đam mê đang Mường, tháng 8 vừa qua, Trung tâm Văn hóa - Điện ảnh tỉnh Sơn La phối hợp với Trung tâm Truyền thông - Văn hóa huyện Phù Yên tổ chức lớp truyền dạy các làn điệu dân ca dân tộc Mường cho hơn 30 thành viên CLB đang Mường xã Mường Thải; giúp các thành viên biết nhiều hơn về các làn điệu dân ca của dân tộc Mường và thêm yêu, trân trọng những giá trị văn hóa của dân tộc mình.

Ông Đinh Đức Điền, Phó Chủ tịch UBND xã Mường Thải, cho biết: Hoạt động của CLB Đang Mường không chỉ thúc đẩy phong trào văn hóa, văn nghệ quần chúng tại địa phương, mà còn đóng góp vào việc nghiên cứu, sưu tầm các giá trị văn hóa Mường. Xã đã có kế hoạch kiện toàn lại CLB, hỗ trợ, khuyến khích các nghệ nhân dân gian tham gia sinh hoạt tại CLB, huy động các nguồn lực xã hội hóa để CLB có kinh phí duy trì hoạt động, nhằm đáp ứng tốt nhu cầu nâng cao đời sống tinh thần của nhân dân.

Những người yêu đang Mường ở Mường Thải đã và đang là những người truyền lửa, giúp khơi gợi tình yêu bản làng, yêu văn hóa dân gian dân tộc cho các con, các cháu. Những bước chân nhịp nhàng theo điệu nhạc, những lời ca tiếng hát từ các nghệ nhân sẽ là nguồn cảm hứng để nhắc nhở thế hệ trẻ tự hào và phát huy nét đẹp văn hóa truyền thống, để đang Mường sống mãi với thời gian.