Đến bản Áng, xã Đông Sang, huyện Mộc Châu thật ấn tượng với phong cảnh thiên nhiên thơ mộng, gắn với những nét độc đáo về bản sắc văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc Thái trong phát triển du lịch cộng đồng (homestay), thu hút du khách thập phương đến tham quan và trải nghiệm.

Lễ hội Hết Chá bản Áng, xã Đông Sang (Mộc Châu). 

Dạo một vòng nơi đây đẹp như bức tranh với những nếp nhà sàn truyền thống. Cánh rừng thông bản Áng rộng hơn 50 ha có hồ nước trong xanh được ví như Đà Lạt thu nhỏ ở Tây Bắc. Bản hiện có 347 hộ, gần 1.300 nhân khẩu với 5 dân tộc: Thái, Kinh, Mường, Sinh Mun, Dao cùng sinh sống; trong đó, đồng bào dân tộc Thái trắng chiếm đa số và vẫn giữ được nhiều nét văn hóa truyền thống với những điệu xòe thôi thúc mời gọi, những làn điệu dân ca Thái cổ và đặc biệt là Lễ hội Hết Chá được tổ chức hằng năm, thu hút đông đảo khách du lịch đến thăm quan và trải nghiệm.

Theo người già ở bản Áng, Lễ hội Hết Chá đã có từ lâu đời, trải qua nhiều thế hệ. Đến năm 1964, đế quốc Mỹ phát động chiến tranh bằng không quân bắn phá miền Bắc, nhân dân phải sơ tán vào lũng, do điều kiện kinh tế, nhân lực phải tập chung cho miền Nam đánh Mỹ, từ đó, Lễ hội Hết Chá không được duy trì. Đến năm 2005, với sự quan tâm của các cấp, các ngành hỗ trợ phục dựng trở lại và được chọn tổ chức từ ngày 26-28/3 dương lịch hằng năm dưới gốc đa đầu bản, khi hoa ban nở trắng núi rừng Tây Bắc.

Nghệ nhân Vì Văn Phịnh, bản Áng, xã Đông Sang (Mộc Châu) thổi sáo trúc.

Nghệ nhân Vì Văn Phịnh, người đóng vai hề chính trong Lễ hội Hết Chá ở bản Áng, cho biết: Lễ hội Hết Chá được đón Chứng nhận Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia năm 2016; đây là lễ hội tạ ơn đất trời, tổ tiên, cầu mong mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu và bày tỏ lòng biết ơn với thầy mo, người mà bà con trong bản vẫn thường nhờ cậy mỗi khi đau ốm... Lễ hội có 2 phần: Phần lễ và phần hội; trong đó, phần hội được người xem thích nhất với các trò diễn gồm: Trâu cày; thi nấu canh trứng; đi xúc cá... Sau mỗi trò diễn, các nghệ nhân và đội múa lại chung tay trong vòng xòe đoàn kết, trong tiếng nhạc rộn ràng của chiêng, trống...

Cùng với đó, bản Áng còn lưu giữ nhiều nghề truyền thống như: Đan lát, dệt thổ cẩm. Từ đôi bàn tay khéo léo của các cô gái Thái xinh đẹp, cần cù đã dệt nên những sản phẩm thổ cẩm rực rỡ sắc màu, hoa văn tinh tế, đa dạng, nhiều màu sắc. Du khách đến bản Áng sẽ được tham quan, trải nghiệm cảnh đẹp, thưởng thức ẩm thực, tìm hiểu về con người và văn hóa Thái với những hoạt động múa, hát, dệt, thêu thổ cẩm, nhuộm vải truyền thống...

Chị Lưu Hương Giang, du khách đến từ quận Hoàng Mai (Hà Nội), chia sẻ: Đến bản Áng, tôi được trải nghiệm ở nhà sàn, nằm đệm bông gạo, thưởng thức các món đặc sản địa phương, như: Rượu cần, cơm lam, cá nướng, bê chao, xôi tình yêu, các món ăn từ rau rừng... Tối đến còn được xem múa, nghe hát và được cùng bạn bè, bà con dân bản nắm tay trong vòng xòe đoàn kết, tạo sức hấp dẫn diệu kỳ.

Ông Hoàng Văn Cảnh, Trưởng bản Áng, nói: Với nét văn hóa đặc sắc, mỗi năm bản Áng thu hút hằng trăm nghìn lượt khách du lịch trong và ngoài nước đến thăm quan và trải nghiệm. Trong bản hiện có hơn 70 hộ làm du lịch cộng đồng (homestay); có Hợp tác xã du lịch bản Áng với 24 thành viên. Bản có 16 đội văn nghệ chuyên múa, hát phục vụ các đoàn khách du lịch. Nhờ phát triển du lịch cộng đồng mà thu nhập bình quân đầu người ở bản năm 2020 đạt 42 triệu đồng/người/năm.

Với vẻ đẹp thiên nhiên thơ mộng, hữu tình, cùng với việc lưu giữ và phát triển những nét văn hóa truyền thống của dân tộc, kết hợp với sự sáng tạo trong cách làm du lịch homestay đã tạo nên sức hấp dẫn của bản Áng đối với du khách. Huyện Mộc Châu đang kêu gọi và có những chính sách khuyến khích các nhà đầu tư để phát triển du lịch. Tin tưởng trong tương lai, khu du lịch bản Áng sẽ hấp dẫn, thu hút nhiều khách du lịch hơn nữa.