Những năm qua, trên địa bàn tỉnh ta luôn chịu ảnh hưởng trực tiếp của các dạng thiên tai: mưa lớn, lũ, lũ quét, sạt lở, ngập lụt, lốc, sét, mưa đá, rét hại, sương muối, hạn hán, nắng nóng, động đất... khả năng xảy ra thiên tai bất thường, khó dự báo để chủ động trong phòng, tránh và đối phó.

Diễn tập phòng chống bão lũ - tìm kiếm cứu nạn huyện Mộc Châu

Thực tế, trong quá trình phát triển kinh tế xã hội, phát triển cơ sở hạ tầng, phát triển nhà ở dân cư, phát triển sản xuất nhiều nơi, nhiều địa phương làm vùi lấp, ngăn cản dòng chảy thoát lũ tự nhiên; khai thác rừng, khai thác tài nguyên, khoáng sản phá vỡ cân bằng sinh thái, thảm phủ thực vật  suy giảm làm gia tăng nguy cơ, cường độ, tần suất, cấp độ lũ quét, ngập lụt, gió lốc, nắng nóng, hạn hán, giá rét. Mặt khác, do ảnh hưởng biến đổi khí hậu nên diễn biến thời tiết phức tạp, cực đoan, bất thường; xảy ra các dạng thiên tai khó lường: Rét đậm, rét hại, nắng nóng, hạn hán xẩy ra với cường độ mạnh, phạm vi rộng, dài ngày. Mùa mưa những đợt mưa lớn dài ngày; mưa đá kèm gió lốc mạnh trên diện rộng; ngập lụt, lũ quét cục bộ các lưu vực sông, suối; sạt lở đất, đá lăn xu thế gia tăng nhiều điểm và vùng ảnh hưởng khiến nhiều hộ gia đình, cộng đồng phải di chuyển đến nơi ở mới.

Để nâng cao năng lực phòng chống thiên tai, trước hết các cấp ủy, chính quyền tập trung kiện toàn ban chỉ huy phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn (PCTT & TKCN) các cấp, các ngành để thống nhất công tác chỉ đạo, điều hành và thực hiện. Cập nhật, bổ sung, hoàn thiện các phương án chủ động phòng, chống, ứng phó với thiên tai; đặc biệt tiếp tục rà soát, bổ sung phương án ứng phó với hạn hán, phòng chống lũ quét và siêu bão trong mùa mưa lũ.

Tuyên truyền Luật Phòng, chống thiên tai, nâng cao năng lực công tác dự báo, cảnh báo về thời tiết, thuỷ văn, thông báo kịp thời trên các phương tiện thông tin đại chúng để chủ động phòng tránh, đối phó kịp thời với các tình huống thiên tai xảy ra. Quản lý, đầu tư, duy tu, đẩy nhanh tiến độ và đảm bảo chất lượng xây dựng các dự án, công trình trọng điểm về phòng chống lũ quét, ngập lụt, sạt lở; công trình thủy lợi, giao thông để bảo vệ dân cư và ổn định sản xuất, kinh doanh.

Tăng cường đầu tư trang bị bổ sung các phương tiện, trang thiết bị đáp ứng yêu cầu tìm kiếm cứu nạn, cứu hộ. Tiếp tục triển khai thực hiện Đề án nâng cao nhận thức cộng đồng và quản lý rủi ro thiên tai dựa vào cộng đồng năm 2017, trong đó tập trung tuyên truyền, phổ biến kiến thức phòng, chống, ứng phó với thiên tai đến cấp xã. Thường xuyên đôn đốc, kiểm tra việc bảo đảm an toàn các hồ chứa thủy lợi, thủy điện, hệ thống công trình thủy lợi có kế hoạch sửa chữa kịp thời những công trình hư hỏng. Lập phương án cụ thể phòng chống hạn hán, đảm bảo an toàn tuyệt đối với các hồ chứa, an toàn công trình trong mùa mưa lũ; ổn định phục vụ đời sống sinh hoạt và sản xuất của nhân dân. Phân công lực lượng trực 24/24 giờ theo quy định, cập nhật để theo dõi, thông tin cảnh báo, báo cáo và tham mưu kịp thời các biện pháp phòng, chống, ứng phó và khắc phục hậu quả thiên tai. Quản lý, sử dụng hiệu quả quỹ phòng, chống thiên tai.

Hằng năm, các cấp, các ngành, địa phương cần đưa nội dung phòng chống thiên tai lồng ghép vào kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội; quốc phòng, an ninh và chỉ đạo thực hiện quyết liệt, bảo đảm huy động được sức mạnh của hệ thống chính trị cùng các tầng lớp nhân dân vào cuộc. Bên cạnh đó, quy hoạch phát triển khu dân cư, phát triển cơ sở hạ tầng, sản xuất công nghiệp, nông nghiệp (cơ cấu cây trồng vật nuôi, dịch vụ...) phù hợp với đặc điểm khí hậu, thủy văn và diễn biến thiên tai tác động trên từng vùng, lĩnh vực; né tránh sự can thiệp làm vùi lấp dòng chảy và các hang thoát lũ tự nhiên, ảnh hưởng môi trường. Hằng năm, rà soát xây dựng bản đồ nguy cơ, phân vùng ảnh hưởng các dạng thiên tai  làm cơ sở định hướng, quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội. Tích cực bảo vệ và phát triển rừng để cải thiện môi trường sinh thái, ứng phó biến đổi khí hậu, phòng chống thiên tai lâu dài, bền vững.

Chủ động trong chỉ đạo, điều hành, thực hiện phương châm “4 tại chỗ” và nguyên tắc phòng ngừa, ứng phó kịp thời, khắc phục khẩn trương và có hiệu quả với các diễn biến của thời tiết và các dạng thiên tai; tuyên truyền thay đổi nhận thức cộng đồng để phát huy ý thức tự giác, chủ động phòng, tránh thiên tai của toàn dân trên địa bàn tỉnh là cơ sở hạn chế những thiệt hai do thiên tai gây ra.