Tháng hành động Quốc gia về Dân số và Ngày Dân số Việt Nam 26/12 năm nay với chủ đề “Thực hiện tầm soát, chẩn đoán và điều trị sớm bệnh tật trước sinh và sơ sinh góp phần nâng cao chất lượng dân số” truyền đi các thông điệp: thực hiện tầm soát và chẩn đoán sớm bệnh tật trước sinh để sinh được những đứa trẻ khoẻ mạnh; đầu tư cho công tác dân số là đầu tư cho phát triển bền vững; thực hiện tầm soát và chẩn đoán sớm bệnh ở trẻ sơ sinh để phát hiện, điều trị kịp thời các bệnh di truyền ở trẻ; tư vấn và khám sức khoẻ tiền hôn nhân để xây dựng gia đình hạnh phúc, bền vững.

Chủ đề này cũng thêm một lần khẳng định quyết tâm của cấp ủy, chính quyền các cấp trong thực hiện Nghị quyết số 21 của BCH Trung ương Đảng khóa XII về công tác dân số trong tình hình mới; chuyển trọng tâm chính sách dân số từ dân số-KHHGĐ sang dân số và phát triển, chú trọng nâng cao chất lượng dân số.

Qua các nghiên cứu trong nước và quốc tế, ước tính dị tật bẩm sinh ở Việt Nam chiếm khoảng từ 1,5-2% số trẻ sinh ra hằng năm (tương đương khoảng 22.000-30.000 trẻ) có bệnh tật bẩm sinh. Để giảm số trẻ em bị ảnh hưởng bởi các bệnh tật bẩm sinh, giảm nhẹ gánh nặng của gia đình, xã hội, Tổng cục Dân số -Kế hoạch hoá gia đình đã triển khai chương trình tầm soát, chẩn đoán bệnh tật trước sinh và sơ sinh. Mạng lưới tầm soát, chẩn đoán trước sinh và sơ sinh đã từng bước được triển khai ở tất cả các tỉnh, thành phố. Đến nay có khoảng 25% số bà mẹ mang thai và 35% số trẻ em sinh ra được tầm soát, chẩn đoán, can thiệp và điều trị sớm một số bệnh, tật.

Sơn La thuộc nhóm 9 tỉnh trên cả nước chưa đạt mức sinh thay thế. Hằng năm, mức sinh trên địa bàn tỉnh chưa bền vững, tiềm ẩn nguy cơ tăng sinh trở lại; tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên cao; mất cân bằng giới tính khi sinh là 117,2 bé trai/100 bé gái, cao hơn trung bình của cả nước. Tình trạng tảo hôn, kết hôn cận huyết thống còn xảy ra. Đây thực sự là nguy cơ tiềm ẩn của sự đói nghèo, bởi tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống sẽ sinh ra những đứa trẻ còi cọc, khả năng chống lại bệnh tật rất kém, dễ mắc bệnh, nhất là các bệnh hiểm nghèo, khó chữa; gia đình phải chăm lo sức khỏe cho con nhiều hơn, tốn kém nhiều tiền của hơn; dòng dõi gia đình sẽ bị thoái hóa. Mặt khác, tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống còn có thể sinh ra những đứa con kém phát triển về trí tuệ, khả năng học tập kém, không có khả năng tiếp thu các tiến bộ khoa học, công nghệ mới để phát triển sản xuất.

Để từng bước nâng cao chất lượng dân số, các cấp ủy Đảng, chính quyền, các ban ngành, đoàn thể tiếp tục tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo và đầu tư nguồn lực cho công tác dân số-KHHGĐ. Đẩy mạnh tuyên truyền, vận động, giáo dục về dân số và phát triển với nhiều hình thức phong phú, phù hợp với trình độ nhận thức của nhân dân, làm chuyển biến sâu sắc về nhận thức, tâm lý, tập quán sinh đẻ, từ đó chuyển đổi hành vi dân số; chấp nhận và tự nguyện thực hiện mỗi cặp vợ chồng sinh đủ 2 con để chăm sóc, nuôi dạy cho tốt. Đồng thời, cung cấp đầy đủ, kịp thời, đa dạng các dịch vụ chăm sóc SKSS/KHHGĐ có chất lượng cho người dân. Đặc biệt là đẩy mạnh các hoạt động tuyên truyền nâng cao chất lượng dân số như: Thực hiện “Tầm soát, chẩn đoán trước sinh và sơ sinh” để phát hiện, can thiệp và điều trị sớm các bệnh, tật, các rối loạn chuyển hóa, di truyền ngay trong giai đoạn bào thai và sơ sinh để sinh ra những đứa trẻ khỏe mạnh; đẩy mạnh các hoạt động tư vấn và kiểm tra sức khỏe tiền hôn nhân; nhân rộng các mô hình giảm thiểu tình trạng tảo hôn và kết hôn cận huyết thống. Nâng cao hiệu quả hoạt động của tổ chức bộ máy và chất lượng đội ngũ cán bộ làm công tác dân số-KHHGĐ từ tỉnh đến cơ sở để tổ chức thực hiện tốt các nhiệm vụ được giao.

Với sự quan tâm, chỉ đạo sát sao của cấp ủy Đảng, chính quyền các cấp; sự nỗ lực của đội ngũ cán bộ làm công tác dân số, cùng sự tham gia hưởng ứng mạnh mẽ của người dân, tin rằng công tác dân số của tỉnh sẽ tiếp tục thu được kết quả tích cực, góp phần sớm ổn định mức sinh, đạt mức sinh thay thế và nâng cao chất lượng dân số trên địa bàn tỉnh.