Những ngày đầu tháng 7, có dịp ghé thăm bản Bó Cón, phường Chiềng An (Thành phố) sẽ bắt gặp những vườn thanh long đang vào vụ chín đỏ. Thanh long ruột đỏ hiện được xem là cây trồng có nhiều tiềm năng, không chỉ cho năng suất, chất lượng mà mang lại hiệu quả kinh tế cho nông dân nơi đây.

Nông dân bản Bó Cón, phường Chiềng An (Thành phố) thu hoạch thanh long.

Toàn bản Bó Cón hiện có khoảng 3 ha đất trồng cây thanh long, nhìn thực tế các vườn thanh long cho thấy cây trồng này phù hợp với thổ nhưỡng, khí hậu của địa phương nên phát triển tốt. Theo lời giới thiệu của Trưởng bản Tòng Văn Điện, chúng tôi đến thăm vườn thanh long của gia đình ông Quàng Văn Sơn, là một trong những hộ tiên phong đưa cây thanh long về trồng trong bản. Đang vào mùa thu hoạch, thanh long chín đỏ cả vườn. Ông Sơn vui vẻ nói: Cách đây 3 năm, tôi có dịp về xuôi, thấy người dân ở đó trồng cây thanh long rất hiệu quả, tôi thử mua giống về trồng, sau 11 tháng đã cho quả bói, nhận thấy cây thanh long thích hợp trồng ở Sơn La, tôi đã bàn với gia đình mở rộng diện tích trồng. Hiện nay, với 8.000 m2 đất vườn gia đình đã trồng 1.000 gốc thanh long.

Tìm hiểu được biết, cây thanh long ruột đỏ ra quả rất nhanh, từ khi trồng đến khi ra quả mất khoảng 10 tháng. Thời gian đầu, cây ra quả ít, từ năm thứ 3 trở đi, cây mới cho năng suất cao. Trọng lượng mỗi quả thanh long đạt từ 300-500 gam, nếu chăm sóc tốt có quả đạt 700 gam. So với các loại cây ăn quả khác, thanh long ruột đỏ đang chiếm ưu thế về năng suất. Chia sẻ về kỹ thuật trồng và chăm sóc cây thanh long ruột đỏ, ông Sơn cho biết thêm: Cây giống thanh long ruột đỏ có giá khá cao, trung bình 50 nghìn đồng/gốc gồm 4 nhánh. Thanh long vốn thuộc họ xương rồng, không kén chọn đất. Để cây thanh long phát triển tốt và ra nhiều quả phải có trụ đỡ, trụ thích hợp nhất là làm bằng xi-măng, cao khoảng 2- 2,2 mét. Cây thanh long vốn thích hợp trồng ở ngoài nắng, không cần che mát, chịu được thời tiết khô hạn... Tuy nhiên, muốn cây phát triển tốt, khi trồng thanh long nên tưới nước 2 đến 4 ngày/lần, chú ý tưới trên thân cây, hạn chế tưới vào gốc vì sẽ làm úng gốc, gây chết cây.

Dời nhà ông Sơn, chúng tôi đến vườn thanh long của ông Tòng Văn Diên. Vườn thanh long vừa thu hoạch xong, quả nào cũng chín mọng đỏ đang được phân loại để bán cho thương lái đến tận vườn mua. Ông Diên cho biết: Mới đầu trồng thanh long ruột đỏ, tôi rất bỡ ngỡ do chưa am hiểu về kỹ thuật. Sau thời gian nghiên cứu trên sách, báo và rút kinh nghiệm từ thực tiễn trồng, tôi đã ứng dụng thành công mô hình xử lý cho cây thanh long ruột đỏ ra hoa trái vụ bằng biện pháp xông đèn, tỷ lệ cây ra hoa đạt khoảng 90%. Thời gian thích hợp để xông đèn từ 8 giờ tối hôm trước đến 6 giờ sáng hôm sau, thực hiện xông đèn khoảng 15 đêm là cây ra hoa. Quan trọng là trước và sau khi xử lý cho cây ra hoa trái vụ, phải chú ý bón thêm phân hóa học kết hợp phân hữu cơ để cây khỏe, có dinh dưỡng nuôi quả tốt. Ngoài ra, trong quá trình chăm sóc cây thanh long, người trồng thường xuyên cắt bỏ những nhánh thanh long già, không còn khả năng cho quả để tập trung nuôi dưỡng các nhánh còn lại.

Cây thanh long ruột đỏ còn có nhiều ưu điểm là thời gian thu hoạch nhanh, mỗi đợt quả từ lúc ra hoa cho đến khi thu hoạch mất hơn 30 ngày. Cây thanh long cho quả liên tục trong năm, chính vụ là từ tháng 3 đến tháng 9 âm lịch, riêng các tháng còn lại xử lý cho cây ra quả trái vụ, bởi chính vụ, giá thanh long thường không cao nên người dân Bó Cón đã học hỏi kỹ thuật xử lý cho cây ra quả trái vụ. Kinh nghiệm thực tiễn cùng với quá trình nghiên cứu ứng dụng khoa học kỹ thuật đã giúp các gia đình ông Sơn, ông Diên thành công đối với mô hình trồng thanh long ruột đỏ. Năm nay, thương lái đến tận vườn thu mua thanh long với giá giao động từ 10.000 đồng đến 30.000 đồng/kg, tùy vào loại quả to, nhỏ. Ông Sơn nhẩm tính, vụ thanh long hè năm nay, gia đình ông thu khoảng 5 tấn quả, với giá bán trung bình 20.000 đồng/kg, gia đình ông thu khoảng 100 triệu đồng. Còn gia đình  ông Diên, diện tích thu hoạch mới được 7 tạ quả/vụ, bán ra thị trường với giá 25.000 đồng/kg, cũng thu lãi khoảng 10 triệu đồng/vụ.

Để cây thanh long trở thành cây hàng hóa, có địa chỉ bao tiêu sản phẩm bền vững, ông Tòng Văn Diên đang dự định thành lập hợp tác xã Thanh Long để quả thanh long của người dân Bó Cón bán ra thị trường sẽ có tem nhãn chứng nhận nguồn gốc hàng hóa, đảm bảo tuyệt đối an toàn vệ sinh thực phẩm. Hiện, cả bản đã có 7 hộ tham gia trồng thanh long và mong muốn trở thành thành viên hợp tác xã.

Với hiệu quả kinh tế mang lại, thanh long ruột đỏ đang chứng tỏ là loại cây trồng phù hợp với việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng ở Bó Cón, bản cần  khuyến khích người dân tận dụng những đồi nương canh tác kém hiệu quả chuyển đổi sang trồng thanh long ruột đỏ nhưng duy trì ở diện tích phù hợp, tránh phát triển ồ ạt, đầu tư chăm sóc đúng kỹ thuật để nâng cao năng suất, chất lượng quả thanh long, đáp ứng nhu cầu người tiêu dùng.