Dòng họ Lầu dân tộc Mông ở xã Phổng Lái (Thuận Châu) không chỉ là dòng họ có truyền thống đoàn kết, biết làm kinh tế giỏi, mà còn là dòng họ tiêu biểu trong phong trào khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập tại địa phương.

Chị Sùng Thị Vừ động viên con cháu trong dòng họ Lầu học tập.

Đến bản Nậm Giắt, Cổng Chặp của xã Phổng Lái giờ đây không còn phải vất vả vượt qua những đoạn đường đất đá mấp mô, nhiều ổ gà nữa, thay vào đó là những con đường nông thôn mới khang trang, sạch đẹp, khiến chúng tôi cảm nhận được sự đổi thay trong cuộc sống của đồng bào dân tộc Mông nơi đây. Ông Lầu A Thào, một trong những người con ưu tú của bản Nậm Giắt, hiện đang giữ cương vị Phó Bí thư Thường trực Đảng ủy xã Phổng Lái kể cho chúng tôi nghe những câu chuyện về sự hiếu học, vươn lên của dòng họ Lầu trong xã. Nhiều năm về trước, số người học hết THPT ở bản chỉ đếm trên đầu ngón tay. Chuyện đi học đối với mỗi người con họ Lầu ngày đó là cả một chặng đường đầy gian nan, thử thách. Ngày đó cuộc sống còn khó khăn đủ đường, phải lo cái ăn, cái mặc từng ngày; đất đai thì nhiều nhưng kỹ thuật sản xuất thiếu, người dân chủ yếu trồng ngô, cây sắn, sản phẩm làm ra cũng chỉ để tự cung, tự cấp. Ấy vậy mà việc học hành luôn được quan tâm và ưu tiên hàng đầu, những người cao tuổi trong dòng họ luôn động viên con cháu chịu khó học tập, cùng với ý thức tự giác và nỗ lực vươn lên, nhiều con cháu trong dòng họ Lầu đã đỗ đạt và công tác tại nhiều cơ quan, đơn vị ở huyện.

Tìm hiểu được biết, Chi hội khuyến học dòng họ Lầu ở xã Phổng Lái được thành lập năm 2013 với 48 hộ hội viên, tập trung ở bản Nặm Giắt và Cổng Chặp. Ngày đầu mới thành lập, việc đóng góp quỹ khuyến học chỉ 50 nghìn đồng/hộ/năm, nhờ làm tốt công tác khen thưởng, khuyến khích, nên phong trào thi đua học tập của con cháu dòng họ ngày càng sôi nổi, con em trong dòng họ đã có tiến bộ rõ rệt trong học tập. Từ hiệu quả đó, quỹ khuyến học của dòng họ ngày càng phát triển, mức đóng góp xây dựng quỹ mỗi năm một tăng dần, đến nay mức đóng tăng lên 100 nghìn đồng/hộ/năm và được các gia đình trong dòng họ đồng tình ủng hộ cao. Ban khuyến học của chi hội dòng họ Lầu chỉ với 3 thành viên, nhưng luôn tậm tâm, trách nhiệm với công việc được mọi người trong dòng họ tin tưởng giao phó.

Chị Sùng Thị Vừ, là con dâu của dòng họ Lầu, nhưng với kinh nghiệm nhiều năm công tác tại xã Phổng Lái nên được dòng họ Lầu tin tưởng bầu làm Chi hội trưởng Chi hội Khuyến học dòng họ Lầu xã Phổng Lái. Đưa chúng tôi đi thăm các gia đình trong dòng họ, chị Vừ chia sẻ: Chi hội thường xuyên tuyên truyền, vận động các hộ gia đình động viên con cháu tích cực học tập rèn luyện, tham gia phong trào khuyến học của dòng họ; vận động các cháu không được bỏ học, không tảo hôn, tập trung vào học hành để trưởng thành, đem kiến thức, các tiến bộ khoa học kỹ thuật về áp dụng phát triển kinh tế.

Để khích lệ động viên các cháu thi đua học tập để đạt thành tích cao, mức khen thưởng cho các cháu cũng được nâng lên, với các cháu đỗ đại học và đạt danh hiệu học sinh xuất sắc khen thưởng 150 nghìn đồng/người, đối với các cháu đỗ cao đẳng và đạt danh hiệu học sinh tiên tiến là 100 nghìn đồng/người, những phần thưởng mang ý nghĩa về tinh thần rất lớn. Đến thăm gia đình anh Lầu A Tồng, mặc dù 2 vợ chồng anh chưa học hết cấp 3, cuộc sống quanh năm gắn bó với công việc nhà nông, nhưng vợ chồng anh luôn tự hào khi 2 con gái của anh được học hành đầy đủ, hiện con gái lớn của anh là Lầu Thùy Trang đang học ngành sư phạm tại Trường Đại học Tây Bắc, con gái út là Lầu Thị Thùy Linh đang học lớp 8, Trường THCS Bình Thuận, nhiều năm liền em đạt danh hiệu học sinh xuất sắc. Em Lầu Thùy Linh phấn khởi: Cháu luôn chăm chỉ học hành để đạt kết quả cao, hằng năm dòng họ đều tổ chức biểu dương, khen thưởng học sinh có thành tích tốt trong học tập, bản thân cháu nhiều năm được dòng họ tuyên dương và khen thưởng, cháu sẽ cố gắng học tập để mang những kiến thức về xây dựng quê hương, bản làng giàu đẹp.

Việc quan tâm, đầu tư cho học tập cho con em, dòng họ Lầu đã có nhiều người đỗ đạt, phục vụ công tác tại địa phương. Đơn cử như trường hợp của anh Lầu A Chứ, Trưởng bản Nậm Giắt, tốt nghiệp Trường Cao đẳng Sơn La và được người dân trong bản tin tưởng, lựa chọn bầu làm Trưởng bản. Anh Chứ chia sẻ: Trong dòng họ có 64 học sinh từ mầm non đến đại học. Riêng năm học 2018 - 2019, Chi hội đã khen thưởng cho 33 cháu đạt thành tích cao trong học tập, trong đó có 1 cháu đỗ đại học, 6 cháu đỗ cao đẳng và 10 cháu đạt đanh hiệu học sinh xuất sắc, 16 cháu đạt danh hiệu học sinh tiên tiến. Hiện, trong dòng họ đã có nhiều cháu ra trường, có việc làm ổn định tại các cơ quan, đơn vị trong tỉnh, huyện, như: Anh Lầu A Thống đang công tác tại Viện KSND huyện; anh Lầu A Súa công tác tại Bệnh viện Đa khoa huyện; em Lầu A Hùng là sinh viên đại học...

Với những thành tích đạt được, Chi hội Khuyến học dòng họ Lầu xã Phổng Lái được Hội khuyến học các tỉnh, huyện, xã tặng nhiều giấy khen; nhiều gia đình trong dòng họ đạt gia đình hiếu học. Từ việc thực hiện có hiệu quả phong trào khuyến học, khuyến tài đã tạo điều kiện cho con em được tham gia học tập, nâng cao trình độ; dòng họ xây dựng nếp sống văn hóa, thực hiện tốt phong trào “5 có, 5 không” trong đồng bào dân tộc Mông, góp phần giữ vững an ninh trật tự trên địa bàn.