Huyện Vân Hồ có 15 xã, trên 95% dân số là đồng bào dân tộc thiểu số. Định kiến phải có con trai để bố mẹ nương tựa lúc tuổi già, có con trai để duy trì nòi giống đã ăn sâu vào tâm lý của nhiều người dân nơi đây. Năm 2024, tỷ số giới tính khi sinh là 124 bé trai/100 bé gái. Huyện Vân Hồ đang nỗ lực triển khai nhiều biện pháp để giảm tỷ lệ mất cân bằng giới tính khi sinh.

Gia đình anh H.V.T hiện đang là cán bộ của xã Tân Xuân. Vợ chồng anh chị có hai con gái và 1 con trai. Anh T chia sẻ: Vợ chồng tôi chịu áp lực rất nhiều của hai bên gia đình nội, ngoại. Ai cũng bảo phải có con trai để nối dõi tông đường. Bởi vậy, biết là sẽ ảnh hưởng đến công việc, nhưng vợ chồng tôi đã sinh bé thứ ba là bé trai.

Nhiều năm qua, Vân Hồ là xã có tỷ lệ mất cân bằng giới tính khi sinh cao nhất huyện. Bà Hoàng Thị Kim Hoa, cán bộ kiêm nhiệm công tác dân số, Trạm Y tế xã Vân Hồ, cho biết: Mặc dù công tác dân số nhận được sự quan tâm của cấp ủy, chính quyền địa phương, sự phối hợp của các tổ chức, đoàn thể các cấp; công tác tuyên truyền về mất cân bằng giới tính khi sinh được thực hiện thường xuyên. Nhưng hiện nay, nhiều gia đình vẫn cố sinh thêm để có con trai.

Trước thách thức về tâm lý, định kiến trọng nam của người dân, ngành Y tế huyện đã phối hợp triển khai nhiều biện pháp để giảm tỷ lệ mất cân bằng giới tính khi sinh. Trong đó, đẩy mạnh tuyên truyền, vận động; thành lập các câu lạc bộ giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh; tổ chức lễ phát động, mít tinh cổ động, diễu hành hưởng ứng chiến dịch giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh tại địa phương. Phát tờ rơi, tờ gấp; tổ chức tập huấn kỹ năng tư vấn, tuyên truyền, phổ biến quy định của pháp luật về nghiêm cấm lựa chọn giới tính thai nhi cho đội ngũ làm công tác dân số từ huyện đến cơ sở. Tổ chức hoạt động ngoại khóa trong trường học bằng hình thức sân khấu hóa, giao lưu với học sinh, giáo viên về nội dung bình đẳng giới, nguyên nhân, hệ lụy của mất cân bằng giới tính khi sinh.

Bác sĩ CKI Sồng A Phư, Phó Giám đốc Trung tâm Y tế huyện, cho biết: Năm 2024, Trung tâm đã tổ chức 324 cuộc truyền thông về bình đẳng giới, việc cấm lựa chọn giới tính khi sinh cho trên 10.000 lượt người. Tổ chức các cuộc thăm hỏi, tư vấn tại nhà, nói chuyện chuyên đề cho trên 2.500 lượt người. Phối hợp với Trung tâm Truyền thông - Văn hóa huyện tuyên truyền 115 lượt trên hệ thống loa truyền thanh của các xã, bản. Ngoài ra, còn phát trên 1.050 tờ rơi tuyên truyền, vận động người dân thay đổi nhận thức, hành vi dân số, không lựa chọn giới tính thai nhi.

Hậu quả của việc mất cân bằng giới tính khi sinh là gây ra những tác động xấu đối với gia đình và xã hội. Theo đó, nhóm nam giới gặp khó khăn trong việc lập gia đình, làm tăng tình trạng buôn bán trẻ em gái, phụ nữ và các tệ nạn xã hội khác. Do vậy, huyện Vân Hồ tiếp tục nỗ lực thực hiện nhiều giải pháp để giảm thiểu tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh.