Với sự vào cuộc quyết liệt của các cấp, các ngành, cuộc chiến phòng chống dịch bệnh sốt rét ở tỉnh ta đã và đang đạt được những kết quả tích cực: Gần 25 năm trên địa bàn tỉnh không có dịch sốt rét, 20 năm liên tục không có người tử vong do sốt rét. Đặc biệt, năm 2019, Sơn La sẽ là một trong 25 tỉnh thực hiện công bố loại trừ sốt rét.

Cán bộ Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh lấy máu xét nghiệm cho người dân.

Những năm 1991 đến 1993, dịch sốt rét bùng phát trong toàn tỉnh, với 30 vụ dịch sốt rét, hàng chục nghìn người bị sốt rét lâm sàng, nhiều nhất ở các huyện: Mộc Châu, Mường La, Sông Mã, Quỳnh Nhai... Cao điểm năm 1991, tỷ lệ bệnh nhân sốt rét trên địa bàn tỉnh là 65,7/1.000 dân, với 1.753 ca sốt rét ác tính, 309 trường hợp tử vong. Thời điểm đó, nhận thức của người dân về cách phòng, chống, điều trị sốt rét còn hạn chế, điều kiện kinh tế khó khăn nên nguồn kinh phí đầu tư cho công tác phòng, chống sốt rét hạn hẹp. Ngoài ra, do hoạt động giao lưu, đi lại của người dân trong tỉnh với các tỉnh khác, đặc biệt là việc người dân đi lao động, sinh sống tại những nơi có sốt rét lưu hành cũng là nguyên nhân mang ký sinh trùng sốt rét ngoại lai về địa phương.

Xác định việc nâng cao nhận thức cho người dân về phòng chống sốt rét là yếu tố quan trọng để hạn chế thấp nhất người mắc sốt rét lâm sàng, không lây lan thành dịch bệnh, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh đã chỉ đạo các đơn vị y tế phối hợp với các địa phương đẩy mạnh tuyên truyền, hướng dẫn người dân việc phòng, chống dịch bệnh như: Không nuôi gia súc, gia cầm dưới gầm sàn nhà ở; chủ động, thường xuyên vệ sinh nơi ở; ngủ màn; phun hóa chất hoặc tẩm màn phòng, chống muỗi sốt rét... Trung bình mỗi năm, các đơn vị y tế phối hợp với các địa phương tổ chức hơn 6.300 lượt tuyên truyền cho trên 300.000 người, với các hình thức: Tuyên truyền theo nhóm, thăm hộ gia đình, tuyên truyền trên hệ thống loa truyền thanh của xã, bản...

Chia sẻ về công tác phòng chống, điều trị bệnh sốt rét, ông Bùi Đăng Dương, Trưởng khoa Ký sinh trùng - Côn trùng, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh thông tin: Nếu người bệnh sốt rét lâm sàng không được phát hiện, điều trị sớm sẽ chuyển thành sốt rét ác tính, có thể tử vong, hoặc lây lan gây thành dịch sốt rét. Do vậy, mỗi xã đều cử cán bộ chuyên trách, làm công tác quản lý, giám sát dịch bệnh. Tại các tuyến y tế cơ sở, khi có bệnh nhân sốt, cán bộ chuyên trách sẽ lấy lam máu chuyển cho người làm công tác xét nghiệm. Nếu phát hiện lam máu có ký sinh trùng sẽ chuyển lên trung tâm y tế huyện để kiểm tra và kịp thời xử lý, điều trị cho bệnh nhân. Do đó, tất cả các ca bệnh phát hiện được điều trị sớm, ngăn ngừa không để lây lan ra cộng đồng. Đối với những người đi lao động, sinh sống ở địa phương khác hay những vùng có nguy cơ cao, vùng sốt rét lưu hành, đội ngũ cán bộ y tế cấp thuốc điều trị sốt rét miễn phí và hướng dẫn các biện pháp phòng tránh bệnh, sử dụng thuốc khi mắc sốt rét lâm sàng.

Để đạt được mục tiêu, trong năm 2019, Sơn La là một trong 25 tỉnh trong cả nước công bố loại trừ sốt rét, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh đã chỉ đạo các đơn vị y tế cơ sở tăng cường tuyên truyền nâng cao nhận thức cho người dân. Trong đó, tập trung triển khai công tác phòng chống sốt rét tại vùng dân tái định cư, các xã, bản biên giới Việt - Lào, vùng có nguy cơ sốt rét cao. Duy trì 59 điểm kính hiển vi xét nghiệm lam máu có ký sinh trùng sốt rét tại 12 huyện, thành phố hoạt động thường xuyên và hiệu quả. Cùng với đó, đào tạo, tập huấn kiến thức, kỹ năng chẩn đoán, điều trị sốt rét cho đội ngũ y tế thôn, bản, xã; tiếp tục bồi dưỡng kỹ thuật xét nghiệm ký sinh trùng sốt rét cho đội ngũ cán bộ xét nghiệm. Trang bị, cung cấp đầy đủ các trang thiết bị như thuốc, vật tư, hóa chất cho các vùng có nguy cơ cao... Phấn đấu giữ vững không để phát sinh dịch bệnh, không có trường hợp tử vong do sốt rét; 100% các xã trên địa bàn không có ký sinh trùng, không có bệnh nhân mắc sốt rét lâm sàng... Song, trong hoạt động, ngành Y tế rất cần sự quan tâm, đầu tư của các cấp, các ngành, các địa phương và sự hưởng ứng, tham gia của toàn thể nhân dân.