3 năm trở lại đây, tình trạng tảo hôn ở xã Nậm Lạnh (Sốp Cộp) có chiều hướng gia tăng, không chỉ là vi phạm pháp luật, mà còn để lại nhiều hệ lụy đáng tiếc cho từng cá nhân, gia đình và xã hội.

Cán bộ Dân số - KHHGĐ xã Nậm Lạnh (Sốp Cộp) tuyên truyền về tảo hôn

và hôn nhân cận huyết thống cho các em gái vị thành niên.

Vào Nậm Lạnh dịp hè, không khó để bắt gặp những đôi nam nữ còn rất trẻ tay nắm tay, chụm đầu thủ thỉ ngay ven đường, hay tại các bãi thả trâu bò. Hỏi những đứa trẻ  chăn trâu cạnh đó, được biết đó là những cặp đôi rủ nhau cùng đi chăn trâu để có cơ hội gặp mặt. Điều đáng ngạc nhiên là những cặp đôi này mới chỉ 13 - 14 tuổi. Tình cảm trong sáng, hồn nhiên thì thật đáng quý, nhưng ở lứa tuổi này nhiều bạn đã phải bỏ học, lấy chồng, sinh con.

Lò Thị H. ở bản Lạnh, bỏ học lớp 9, Trường PTDT bán trú THCS Nậm Lạnh ở nhà lấy chồng. Năm học lớp 8, H. quen và có tình cảm với Lò Văn T. (17 tuổi) ở cùng bản. Bồng bột tuổi mới lớn khiến H. có bầu, phải bỏ học giữa chừng về sống với T. không dám làm đám cưới vì chưa đủ tuổi. Buồn hơn, đứa trẻ sinh ra chưa tròn tháng đã mất. Bây giờ, H. ở nhà làm nương cùng bố mẹ T., nuôi T. đi học hết lớp 12.

Khi đến bản Phổng, gặp chúng tôi trưởng bản Vì Văn Thái buồn bã: Bản có 120 hộ, 735 nhân khẩu thì có 5 cặp vợ chồng tảo hôn, trót có bầu về ở với nhau mà không đi đăng ký kết hôn. Bản đã phối hợp với các tổ chức đoàn thể của xã đến tận nhà tuyên truyền, giải thích tảo hôn là vi phạm pháp luật, ảnh hưởng đến tương lai, nhưng các bậc phụ huynh đều lắc đầu vì chuyện đã rồi, đành cho chúng về ở với nhau, chờ đến tuổi mới đi đăng ký kết hôn.

Theo thống kê chưa đầy đủ của cán bộ Tư pháp xã, từ đầu năm đến nay, Nậm Lạnh có 9 cặp vợ chồng tảo hôn, đã xử lý hành chính 8 cặp, xảy ra ở các bản Lạnh, Cang, Phổng, Mới. Ông Vì Văn Phúc, Phó Chủ tịch UBND xã nói: 9 cặp vợ chồng tảo hôn được phát hiện do tổ chức đám cưới ở bản, Ban quản lý bản thông báo nên xã xử phạt hành chính. Còn những cặp tự về ở với nhau không đăng ký hay không làm đám cưới thì đành chịu. Theo ông Phúc, nguyên nhân dẫn đến tình trạng tảo hôn ở Nậm Lạnh rất khác so với trước. Không phải do cha mẹ bắt buộc, chủ yếu do các cặp đôi yêu nhau rồi đến với nhau, phụ huynh mải làm ăn lơ là chuyện chăm sóc con cái, dẫn tới các em trong độ tuổi vị thành niên quan hệ tình dục sớm và có bầu. Chưa kể một số khác  do trình độ hiểu biết, kinh tế khó khăn, không được đi học, lấy chồng sớm để giảm bớt gánh nặng kinh tế...

Dù hàng năm, chính quyền xã vẫn tích cực chỉ đạo ban quản lý 14 bản, 2 cụm dân cư phối hợp với các tổ chức, đoàn thể và cán bộ DS-KHHGĐ xã tuyên truyền, giải thích hậu quả của tảo hôn; chỉ đạo các nhà trường tuyên truyền giáo dục nâng cao hiểu biết về tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống và quản lý học sinh bán trú chặt chẽ... song, như thế là chưa đủ, chưa phù hợp thực tế, các biện pháp xử lý vi phạm hành chính chưa đủ sức răn đe. Thậm chí có gia đình sẵn sàng bị phạt vài trăm nghìn đồng cho qua chuyện, rồi vẫn để trẻ vị thành niên chung sống như vợ chồng với nhau.

Muốn đẩy lùi nạn tảo hôn ở Nậm Lạnh, cần đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến Luật Hôn nhân và gia đình, nâng cao ý thức người dân; chú trọng tuyên truyền, tư vấn về sức khỏe sinh sản, cấp phát thuốc tránh thai, bao cao su miễn phí, chăm sóc sức khỏe ban đầu, đặc biệt là độ tuổi vị thành niên. Ngăn chặn tảo hôn không phải là chuyện dễ dàng trong ngày một ngày hai, mà cần có thời gian và sự chung tay vào cuộc từ gia đình, các cấp chính quyền, đoàn thể tổ chức xã hội, nhà trường....

Thu Hằng (CTV)