Là một trong 7 HTX thủy sản tổ chức liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị, HTX thủy sản Bó Ban (xã Chiềng Bằng, Quỳnh Nhai) tập trung khai thác tối đa tiềm năng, áp dụng quy trình nuôi trồng thủy sản theo tiêu chuẩn VietGAP, tạo sản phẩm sạch, nâng cao thu nhập cho các thành viên.

Mô hình nuôi cá lồng của HTX thủy sản Bó Ban.

HTX thủy sản Bó Ban chính thức đi vào hoạt động năm 2015 với 14 thành viên tham gia liên kết nuôi trồng thủy sản. Những năm qua, HTX đã thực hiện tốt quy trình liên kết sản xuất giữa các thành viên và ứng dụng sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP trong nuôi trồng thủy sản. Với 110 lồng nuôi các loại cá: trắm, chép, mè, nheo, lăng...; trung bình mỗi lồng cá có diện tích hơn 20 m², được làm bằng khung thép chắc chắn. Thức ăn cho cá được sử dụng từ các nguyên liệu sẵn có của địa phương như: sắn, rau, cỏ voi, bột ngô, lá chuối... Do vậy, chất lượng sản phẩm được nhiều người dân trong xã và các vùng lân cận tin dùng.

Giám đốc HTX, ông Lò Văn Thuận cho hay: Từ khi thành lập, HTX chú trọng bố trí những thành viên có kinh nghiệm vào các tổ sản xuất giống, tiêu thụ sản phẩm và các khâu dịch vụ; vận động những hộ có khả năng và điều kiện nuôi cá lồng tham gia liên kết sản xuất, trao đổi kinh nghiệm, giúp đỡ nhau phát triển sản xuất. Không chỉ hướng dẫn các thành viên kỹ thuật nuôi thả cá (ương cá giống, mật độ thả, vệ sinh ao nuôi), HTX còn cử anh chị em đi học hỏi kinh nghiệm ở các HTX nuôi cá lồng khác trong huyện; tham gia các lớp tập huấn do huyện, tỉnh tổ chức; chủ động tìm các doanh nghiệp, nhà hàng bao tiêu sản phẩm... Để cá phát triển, cho năng suất, chất lượng cao, HTX thống nhất liên kết giữa các thành viên trong ký kết hợp đồng dịch vụ đầu vào với các cơ sở uy tín, đảm bảo chất lượng. Các thành viên HTX thực hiện đúng yêu cầu về kỹ thuật chăm sóc cá, đảm bảo điều kiện an toàn thực phẩm, thường xuyên ghi chép nhật ký sản xuất; nhận định tình hình dịch bệnh để có biện pháp phòng, chống bệnh kịp thời cho đàn cá.

Nhờ ứng dụng khoa học kỹ thuật và thực hiện tốt liên kết tiêu thụ sản phẩm, năm 2018, HTX thu hoạch bình quân 200-300 kg cá/lồng, đạt sản lượng gần 25 tấn cá các loại, doanh thu trên 900 triệu đồng; tham gia sản xuất, chăn nuôi theo chuỗi giá trị, 70% thành viên HTX vươn lên trở thành hộ khá, thu nhập từ 100-300 triệu đồng/hộ/năm; số thành viên còn lại có cuộc sống ổn định, hộ thu nhập thấp nhất cũng đạt 4-6 triệu đồng/tháng. Anh Là Văn Đoán, thành viên HTX chia sẻ: Trước đây, tôi cũng đã nuôi cá trên các hồ đập tự nhiên, nhưng thu nhập bấp bênh do thời tiết, giống, thức ăn... nên rủi ro cao. Tham gia HTX, được hỗ trợ con giống, chi phí làm lồng, phổ biến kinh nghiệm nuôi cá, thu nhập của gia đình tôi khá hẳn lên. Năm ngoái, chỉ với 8 lồng cá trắm và rô phi, gia đình tôi thu 4 tấn cá các loại, thu nhập gần 200 triệu đồng, sản phẩm được HTX thu mua toàn bộ, tiêu thụ rất ổn định. 

Bên cạnh việc nuôi trồng các loại thủy sản truyền thống là cá, từ năm 2018 đến nay, HTX đưa vào nuôi thử nghiệm giống ốc nhồi, bước đầu cho hiệu quả kinh tế. Là người đưa giống ốc nhồi về nuôi đầu tiên ở HTX, anh Là Văn Văn cho biết: Qua tìm hiểu trên mạng và tham quan thực tế một số mô hình nuôi ốc nhồi trên địa bàn tỉnh, tôi quyết định thử nghiệm 4 lồng nuôi ốc nhồi. Nuôi ốc nhồi không vất vả, chỉ mất tiền mua giống, chăng lưới quây kín, mỗi lồng rộng 15-20 m² rồi thả giữa hồ, bên ngoài vẫn có thể kết hợp nuôi thả các loại cá khác mà không sợ gây hại ốc. Thức ăn của ốc chủ yếu là bèo tấm, lá cây, rau, củ quả khá dễ kiếm, chi phí đầu tư không đáng kể. Do được nuôi hoàn toàn bằng thức ăn tự nhiên, ốc nhồi được khách hàng đánh giá rất thơm ngon, sản phẩm thậm chí không phục vụ đủ nhu cầu tiêu thụ. Với gần 500 m² mặt nước, gia đình tôi vừa nuôi cá, vừa kết hợp nuôi trên 50 lồng ốc nhồi, năm 2018, bán 2,6 tấn ốc thịt và 1,5 tấn cá các loại, thu lãi trên 300 triệu đồng.

Nhận thấy hiệu quả bước đầu của việc nuôi ốc nhồi, Ban Giám đốc và các thành viên HTX đã chuyển một số lồng nuôi cá sang nuôi ốc nhồi. Tính đến thời điểm hiện tại, HTX thủy sản Bó Ban có 45 lồng nuôi ốc với mật độ từ 800-900 con/lồng, xuất ra ngoài thị trường khoảng 3 tạ ốc thịt với giá 100.000 đồng/kg...

Với bước đi hiệu quả, HTX thủy sản Bó Ban góp phần giúp người dân chuyển từ thói quen sản xuất truyền thống sang nuôi trồng đa dạng các loại thủy sản trên lòng hồ, tạo nguồn thu đáng kể cho các thành viên. Tuy nhiên hiện nay, việc tiêu thụ sản phẩm chưa thật sự ổn định; chi phí để đầu tư nuôi cá khá cao, nhiều hộ thiếu vốn, chưa mở rộng quy mô nên không tận dụng hết diện tích mặt nước để nuôi trồng thủy sản, rất mong chính quyền địa phương có các giải pháp hỗ trợ vốn, đảm bảo đầu ra cho sản phẩm để HTX tiếp tục phát triển bền vững.