Là xã thuộc vùng TĐC của các hộ di dân Thủy điện Sơn La, từ năm 2006, xã Chiềng Ơn (Quỳnh Nhai) được đầu tư công trình nước sạch phục vụ nhu cầu sinh hoạt của các hộ dân, nhưng từ năm 2010 đến nay, công trình xuống cấp và hư hỏng nghiêm trọng, khiến hơn 300 hộ dân ở 6 bản: Hát Lếch, Cỏng Ái, Hát Lay, Nặm Uôn, Kéo Pịa, Hát Củ bị thiếu nước sinh hoạt.

Người dân xã Chiềng Ơn (Quỳnh Nhai) dẫn nước từ các mó nước tự nhiên phục vụ sinh hoạt.

Đi dọc tuyến đường vào trung tâm xã Chiềng Ơn, dễ dàng nhận thấy 2 bên đường, những ống dẫn nước tự tạo chồng chéo lên nhau để kéo nước từ mó nước tự nhiên về từng hộ. Theo những người dân ở đây, năm nào cũng vậy, mùa mưa thì các khe suối Pú, Sai Hớc, Lọng Lạc, Lóm Bay còn có nước, nhưng mùa nắng nóng, các mó, khe suối đều cạn kiệt, bà con hết sức chật vật do thiếu nước.

Nặm Uôn là bản gần trung tâm xã nhất nhưng vẫn thiếu nước. Dưới cái nắng, hơn chục người cả già lẫn trẻ đang ngồi chờ đến lượt lấy nước ở mó nước duy nhất còn lại. Gọi là mó nhưng đó chỉ là vũng nước nhỏ xíu được bà con che đậy cẩn thận, bởi đây là nơi duy nhất còn cung cấp được nước sinh hoạt cho hàng chục hộ gia đình trong bản. Ngồi chờ lấy nước, bà Lò Thị Xánh buồn rầu: Gia đình tôi phải dùng ống nước nhỏ hút nước. Phải 3-4 tiếng mới được 2 chậu nước, nhưng thế cũng là may rồi, nếu mó nước cạn thì không biết lấy ở đâu? Ngày nào tôi cũng phải xếp hàng chờ lấy nước. Nhiều gia đình trong bản ngày thì đi làm nương, tối về phải chờ đến nửa đêm, gần sáng mới lấy được nước!

Lấy được chục lít nước về nhà đã khó, nhưng lại chưa thể sử dụng ngay được, bởi nước mó nhiều bùn đất và vôi nên phải chờ chất bẩn lắng xuống. Ông Lò Văn Păn, Trưởng bản Nặm Uôn than phiền: Bà con đã nhiều lần mua ống để dẫn nước từ mó suối Xe về nhà, nhưng có người phá hoại, chặt đứt hết đường ống, nên chỉ còn cách tận dụng mó nước trong bản. Bản đã có dự định vận động các hộ gia đình đóng góp để khoan giếng, nhưng một số người còn có tư tưởng trông chờ, ỷ lại sự hỗ trợ của Nhà nước, thành ra tình trạng thiếu nước sinh hoạt vẫn chưa được giải quyết.

43 hộ của bản Hát Lay cũng chung tình trạng, phụ thuộc hoàn toàn vào 4 mó nước tự nhiên. Hằng năm, cứ đến mùa khô, bà con lại phải mang can đi chở nước xa mấy cây số. Nước được tận dụng để sử dụng lại nhiều lần, cả rửa rau, rửa bát. Không có nước bà con không thể trồng rau, chăm sóc cây ăn quả, đàn vật nuôi, đời sống thêm khó khăn.

Được biết, từ tháng 3 đến tháng 7 hằng năm, hàng trăm hộ dân ở xã Chiềng Ơn lại thấp thỏm nỗi lo thiếu nước sinh hoạt. Trao đổi về vấn đề này, ông Lò Văn Phương, Chủ tịch UBND xã cho hay: Năm 2006, xã đã được đầu tư xây dựng công trình nước sinh hoạt, nhưng tại các bản Hát Lếch, Cỏng Ái đầu nguồn của công trình lại không có nước; còn các bản Hát Lay, Nặm Uôn, Kéo Pịa, Hát Củ thì hệ thống đường ống dẫn nước bị hư hỏng do mưa lũ và một phần do một số người dân chưa có ý thức trách nhiệm bảo quản, làm hư hỏng. Năm 2014-2015, doanh nghiệp tư nhân Sỹ Hà (Thành phố) đã duy tu, bảo dưỡng công trình nước sạch tại bản Hát Lay, Nặm Uôn, Kéo Pịa, Hát Củ và doanh nghiệp Trung Kiên (Quỳnh Nhai) tu sửa hệ thống nước sạch ở bản Hát Lếch, Cỏng Ái, nhưng chỉ cấp nước được một thời gian ngắn. Vấn đề thiếu nước sinh hoạt là nỗi trăn trở của cấp ủy, chính quyền địa phương. Không chỉ các hộ dân mà ngay tại trụ sở UBND xã, trường học và trạm y tế cũng thiếu nước sinh hoạt, phải kéo nước từ khu vực suối Xe về. Xã đã tiếp thu ý kiến của người dân và trình lên các cấp có thẩm quyền, rà soát lại hệ thống các công trình nước sinh hoạt, vận động người dân tự khắc phục những công trình bị hư hỏng nhẹ, còn những công trình bị hư hỏng nặng thì báo cáo lên cấp có thẩm quyền để có phương án giải quyết. Trong các cuộc tiếp xúc cử tri của đại biểu HĐND các cấp, đại diện các bản đã có kiến nghị, nhưng đến giờ vẫn chưa được giải quyết.

Nước sinh hoạt là nhu cầu cấp thiết, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của người dân, rất mong các cấp, các ngành quan tâm, sớm đầu tư xây dựng, tu sửa công trình nước sinh hoạt cho nhân dân các bản của xã Chiềng Ơn.