Ngày 22/12/1944, tại khu rừng giữa hai tổng Hoàng Hoa Thám và Trần Hưng Đạo thuộc châu Nguyên Bình, tỉnh Cao Bằng, Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân chính thức làm lễ thành lập. Đội gồm 34 chiến sĩ, biên chế thành 3 tiểu đội. Đồng chí Võ Nguyên Giáp được Trung ương Đảng và lãnh tụ Hồ Chí Minh ủy nhiệm tổ chức, lãnh đạo, chỉ huy tuyên bố thành lập Đội. Đây là đơn vị chủ lực đầu tiên của lực lượng vũ trang cách mạng, là tiền thân của Quân đội nhân dân Việt Nam. Ngày 22/12/1944 được lấy là Ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam.

Trải qua 80 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, lực lượng vũ trang (LLVT) đã xây đắp truyền thống quyết chiến, quyết thắng của Quân đội nhân dân Việt Nam. Điều này được khái quát trong lời khen ngợi của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Quân đội ta trung với Đảng, hiếu với dân, sẵn sàng chiến đấu, hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc, vì chủ nghĩa xã hội. Nhiệm vụ nào cũng hoàn thành, khó khăn nào cũng vượt qua, kẻ thù nào cũng đánh thắng”. Kế thừa và phát huy truyền thống đánh giặc giữ nước của dân tộc, đáp ứng yêu cầu, đòi hỏi của thực tiễn cách mạng nước ta, ngày 17/10/1989, Ban Bí thư Trung ương Đảng (khóa VI) ra Chỉ thị số 381-CT/TW quyết định lấy ngày 22 tháng 12 - Ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam, là Ngày hội Quốc phòng toàn dân. Từ đó đến nay, ngày 22/12 đã trở thành ngày hội lớn của toàn dân tộc, là ngày hội của truyền thống dựng nước và giữ nước, ngày hội tôn vinh và nhân lên hình ảnh “Bộ đội Cụ Hồ”.

Cùng với cả nước, ngày 26/8/1945, cuộc khởi nghĩa giành chính quyền tại tỉnh Sơn La đã diễn ra thành công. Đây là mốc lịch sử quan trọng của LLVT Sơn La, với các đội vũ trang ở các châu, mường hợp nhất thành LLVT tỉnh Sơn La. Ngày 2/8/1947, Trung đội vũ trang tuyên truyền đầu tiên của tỉnh được thành lập, gồm 21 chiến sĩ, là kết quả tất yếu của đường lối chiến tranh nhân dân và phong trào vũ trang toàn dân đánh giặc.

Trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, LLVT Sơn La vừa trực tiếp tham gia chiến đấu, vừa tham gia bảo vệ hậu phương, bảo vệ an toàn các tuyến đường vận chuyển, các kho, trạm và tham gia vận chuyển lương thực, thực phẩm, vũ khí, khí tài chi viện cho chiến trường. Đồng thời, góp sức đập tan âm mưu xưng vua, nổi phỉ, gây bạo loạn của các thế lực thù địch. Trong giai đoạn này, Bộ đội địa phương và du kích Sơn La vừa phối hợp với bộ đội chủ lực, vừa độc lập chiến đấu 320 trận, tiêu diệt và làm bị thương 1.384 tên địch, bắt sống 5.024 tên, diệt gọn 4 tiểu đoàn và 28 đại đội, đánh thiệt hại nhiều tiểu đoàn cơ động khác của địch.

Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước và làm nghĩa vụ quốc tế giúp nước bạn Lào (1962-1975), đã có 10.949 thanh niên ưu tú là con em các dân tộc trong tỉnh lên đường tham gia chiến đấu trên các chiến trường. Đặc biệt, mùa xuân năm 1975, Trung đoàn 148 mang tên Trung đoàn Sơn La được đứng trong đội hình của Sư đoàn 316, đơn vị chủ lực thiện chiến của Tây Bắc tham gia các chiến dịch lớn giải phóng miền Nam và lập nên những chiến công vang dội, cùng toàn quân và toàn dân giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.

Tháng 2/1979, cuộc chiến tranh bảo vệ biên giới phía Bắc diễn ra nghiêm trọng, đặt ra cho LLVT Sơn La nhiệm vụ sẵn sàng chiến đấu bảo vệ quê hương. Nhiều đơn vị được thành lập và tham gia chiến trường phía Bắc đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, như: Trung đoàn 754, Trường Quân sự tỉnh...

Tiếp bước trang sử hào hùng, trong giai đoạn cách mạng mới, LLVT Sơn La tiếp tục phấn đấu xây dựng đơn vị chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, góp phần thực hiện thắng lợi hai nhiệm vụ chiến lược, xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

Hằng năm, Đảng ủy, Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh (CHQS) tham mưu cho Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh lãnh đạo, chỉ đạo nhiệm vụ quân sự, quốc phòng địa phương, xây dựng khu vực phòng thủ tỉnh vững mạnh. Đồng thời, ban hành nghị quyết lãnh đạo, chỉ đạo và kế hoạch triển khai thực hiện các nhiệm vụ trong từng giai đoạn. Chỉ đạo xây dựng các chi bộ, đảng bộ trong lực lượng trong sạch, vững mạnh, gắn với đẩy mạnh việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Tập trung đổi mới phương pháp, tác phong công tác, tạo chuyển biến cơ bản, vững chắc về chất lượng, xây dựng nền nếp chính quy, rèn luyện kỷ luật quân đội. Kết quả  đánh giá, phân loại hằng năm có gần 93% số tổ chức đảng và gần 97% số đảng viên hoàn thành tốt nhiệm vụ trở lên.

Công tác huấn luyện được thực hiện theo phương châm “Cơ bản - thiết thực - vững chắc”; thực hiện tốt 3 quan điểm, 8 nguyên tắc, 6 mối kết hợp trong huấn luyện. Đồng thời, đổi mới nội dung, phương pháp huấn luyện chặt chẽ, khoa học, đồng bộ, có trọng điểm, chuyên sâu, sát thực tiễn. Kết hợp giáo dục chính trị với huấn luyện quân sự; huấn luyện kỹ thuật với chiến thuật, lý luận với thực hành; rèn luyện bộ đội, lực lượng dân quân, tự vệ, dự bị động viên toàn diện về kỹ năng chiến đấu, thể lực và kỷ luật, đáp ứng nhiệm vụ sẵn sàng chiến đấu trong mọi tình huống. Giai đoạn 2019-2024, tỉnh đã tổ chức 13 cuộc diễn tập khu vực phòng thủ cấp tỉnh, cấp huyện; 6 cuộc diễn tập ứng phó bão lũ - tìm kiếm cứu nạn; 6 cuộc diễn tập ứng phó chữa cháy rừng - tìm kiếm cứu nạn; 204 cuộc diễn tập chiến đấu xã trong khu vực phòng thủ; 204 cuộc diễn tập ứng phó bão lũ - tìm kiếm cứu nạn, ứng phó cháy rừng - tìm kiếm cứu nạn.  Các cuộc diễn tập đạt từ loại giỏi trở lên, bảo đảm an toàn tuyệt đối.

Hằng năm, Đảng ủy, Bộ CHQS tỉnh đã gắn thực hiện phong trào thi đua Quyết thắng với Cuộc vận động “Phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh “Bộ đội Cụ Hồ” và các phong trào thi đua yêu nước của các cấp, các ngành, địa phương. Trong đó, “Quân đội chung sức xây dựng nông thôn mới”, phong trào thi đua “Ngành hậu cần quân đội làm theo lời Bác dạy”, “Quản lý, khai thác vũ khí trang bị kỹ thuật tốt, bền, an toàn, tiết kiệm và an toàn giao thông; “Xây dựng môi trường văn hóa tốt đẹp, lành mạnh, phong phú”... Tham gia các hội thi, hội thao quân sự quốc phòng, đơn vị đã đoạt giải nhì tại Hội thao phòng không ba thứ quân cấp toàn quân; giải ba tại Hội thao chiến sĩ mới cấp Quân khu; xếp thứ hai khối Bộ CHQS tỉnh trong Hội thao thể dục thể thao Quân khu năm 2023; giải ba tại Hội thi cán bộ chính sách giỏi cấp Quân khu; giải nhì cấp Quân khu và giải ba cấp toàn quân tại Hội thi Trưởng ban quân khí giỏi...

Phát huy truyền thống vẻ vang của Quân đội và truyền thống của LLVT tỉnh, trong thời gian tới, cán bộ, chiến sĩ đơn vị LLVT tỉnh Sơn La tập trung thực hiện một số nhiệm vụ trọng tâm sau:

Một là, tiếp tục quán triệt, triển khai thực hiện nghiêm túc đường lối quân sự của Đảng, chính sách, pháp luật Nhà nước, chỉ lệnh, mệnh lệnh của cấp trên về nhiệm vụ công tác quân sự, quốc phòng. Quan tâm chăm lo xây dựng LLVT tỉnh vững mạnh toàn diện, “Mẫu mực, tiêu biểu” và khả năng sẵn sàng chiến đấu cao, đáp ứng yêu cầu bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.

Hai là, tham mưu trúng, đúng cho cấp ủy, chính quyền địa phương trong lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện nhiệm vụ quân sự, quốc phòng địa phương; xây dựng nền quốc phòng toàn dân, thế trận quốc phòng toàn dân, gắn với thế trận an ninh nhân dân vững chắc.

Ba là, làm tốt công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, giáo dục truyền thống cho cán bộ, chiến sĩ. Tập trung nâng cao trình độ chính trị của cán bộ, chiến sĩ; 100% cán bộ, chiến sĩ có phẩm chất, đạo đức tốt, 83% có năng lực chuyên môn, nghiệp vụ khá trở lên. Bảo đảm huấn luyện, luyện tập, diễn tập, sẵn sàng chiến đấu trong mọi tình huống. Xây dựng lực lượng bộ đội thường trực chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại; lực lượng dân quân, tự vệ vững mạnh, rộng khắp; dự bị động viên hùng hậu, chất lượng cao.

Bốn là, tăng cường nắm tình hình, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch. Nắm chắc, chủ động phòng ngừa, kiên quyết đấu tranh làm thất bại mọi âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch, không để bị động, bất ngờ trong mọi tình huống.

Năm là, tăng cường công tác đối ngoại quốc phòng, nhất là với các tỉnh Bắc Lào. Phối hợp nắm bắt tình hình khu vực biên giới, sẵn sàng có đối sách kịp thời, phù hợp để đấu tranh hiệu quả với các hoạt động chống phá. Kiểm tra, phát hiện và xử lý các vụ việc vi phạm Hiệp định về quy chế quản lý biên giới và vi phạm pháp luật trong nước, nhất là các vụ việc liên quan đến ma túy và có nguy cơ ảnh hưởng xấu đến an ninh chính trị ở hai bên biên giới.

Kỷ niệm 80 năm Ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam và 35 năm Ngày hội Quốc phòng toàn dân, là dịp ôn lại lịch sử hào hùng của dân tộc, truyền thống tốt đẹp của Quân đội nói chung, LLVT Sơn La nói riêng; khơi dậy niềm tự hào, tự tôn dân tộc, phát huy chủ nghĩa anh hùng cách mạng, nâng cao lòng yêu nước, yêu chủ nghĩa xã hội, ý chí tự lực, tự cường, vượt qua mọi khó khăn, thử thách. Đồng thời, tiếp tục xây dựng nền quốc phòng toàn dân vững mạnh, xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân vững chắc, xây dựng Quân đội nhân dân cách mạng chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong thời kỳ mới.