Sơn La có 12 dân tộc anh em cùng sinh sống, trong đó, dân tộc thiểu số chiếm trên 83% dân số toàn tỉnh. Địa bàn rộng, giao thông đi lại cách trở, đời sống nhân dân khó khăn, nhưng với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, mục tiêu bao phủ BHXH, BHYT đến toàn dân đạt được kết quả tích cực. Nhờ tham gia BHXH, BHYT, người dân được hưởng “trái ngọt” chính sách ưu việt của Đảng, Nhà nước. Nhiều lao động tự do, có lương hưu từ việc tham gia BHXH tự nguyện; tấm thẻ BHYT, trở thành điểm tựa và là “phao cứu sinh” người dân khi không may bị ốm đau, mắc bệnh hiểm nghèo.

An nhàn khi về già

Từ tháng 1/2008 đến 9/2023, mỗi tháng bà Lê Thị Minh, sinh năm 1967, cư trú tại tổ 21, thị trấn Hát Lót, huyện Mai Sơn chắt chiu một khoản tiền nhỏ từ nguồn thu nhập do buôn bán để tham gia BHXH tự nguyện. Sau 15 năm 9 tháng tham gia, bà quyết định đóng một lần cho 4 năm 3 tháng còn lại, để đủ 20 năm tham gia BHXH tự nguyện. Đến ngày 20/10/2023, bà Minh đủ tuổi hưởng lương hưu theo quy định và đã được BHXH huyện Mai Sơn trao quyết định nghỉ hưu từ 1/11/2023, mức lương hưu gần 5 triệu đồng/tháng và được cấp miễn phí thẻ BHYT, với mức hưởng lên đến 95%.

Bà Lê Thị Minh là trường hợp đầu tiên của tỉnh Sơn La có 100% thời gian tham gia đóng BHXH tự nguyện, được hưởng lương hưu. Bà Minh vui vẻ nói: Năm 2008, khi Chính phủ có chính sách BHXH tự nguyện cho người lao động tự do được hưởng lương hưu khi hết tuổi lao động và qua thông tin tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng, cùng với sự tư vấn, hướng dẫn tận tình chu đáo của cán bộ BHXH huyện Mai Sơn, tôi đã tham gia BHXH tự nguyện. Thật vui mừng, khi ước mơ của bản thân thành hiện thực, vì từ giờ, hằng tháng được lĩnh lương hưu, không phụ thuộc các con. Nhất là, khi ốm đau đi viện, có BHYT chi trả.

Còn trường hợp của ông Nguyễn Sinh Lương, tiểu khu 2, thị trấn Yên Châu, huyện Yên Châu, nhờ chọn tiếp tục tham gia BHXH tự nguyện sau khi hết tuổi làm việc cho cơ quan nhà nước, 4 năm nay, cứ đến mùng 5 hằng tháng, ông được lĩnh lương hưu hơn 3 triệu đồng/tháng. Lương hưu giúp ông chủ động chi phí sinh hoạt cá nhân, có khoản tiền riêng để tặng thưởng, khuyến khích con cháu trong học tập.

Ông Lương chia sẻ: Năm 2020, tôi 60 tuổi, nghỉ làm ở cơ quan Nhà nước, sau 16 năm tham gia BHXH bắt buộc; được cán bộ BHXH huyện Yên Châu tư vấn, tôi tiếp tục tham gia BHXH tự nguyện, đóng 1 lần cho 4 năm còn thiếu và được hưởng lương hưu hằng tháng. Bên cạnh đó, tôi còn được cấp miễn phí thẻ BHYT.

Từ năm 2022 đến nay, đã có 4 trường hợp được hưởng lương hưu nhờ tham gia BHXH tự nguyện; trong đó, 1 trường hợp đóng 100%, những trường hợp còn lại là đóng BHXH tự nguyện cho những năm còn thiếu sau khi tham gia BHXH bắt buộc. Đến hết quý I/2024, toàn tỉnh có 123.711 người tham gia BHXH bắt buộc, bằng 16,2% lực lượng lao động, cộng với số ngoại tỉnh tăng 5.910 người so với cùng kỳ năm 2023; 41.643 người tham gia BHXH tự nguyện, bằng 5,46% lực lượng lao động, tăng mới 551 người so với năm 2022. Hằng tháng, chi trả lương hưu và trợ cấp BHXH cho khoảng 32.000 người, đạt 27,8% số người sau độ tuổi nghỉ hưu.

Điểm tựa khi ốm đau

Nhờ có thẻ BHYT, nhiều gia đình giảm bớt gánh nặng chi phí khám, chữa bệnh khi không may có người thân bị tai nạn, ốm đau, nhất là những người mắc bệnh hiểm nghèo, mạn tính. Tấm thẻ BHYT, thực sự là điểm tựa cho các bệnh nhân.

Tháng 4/2023, chị Hồ Thị Thư, thị trấn Ít Ong, huyện Mường La phát hiện bị thoái hóa khớp, sau 23 ngày điều trị tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh, tổng chi phí hơn 74 triệu đồng, nhờ có thẻ BHYT, chị Thư chỉ phải chi trả 10,8 triệu đồng tiền viện phí và gần 3,2 triệu đồng các các dịch vụ và thuốc không nằm trong danh mục chi trả của BHYT. Chị Hồ Thị Thư cho biết: Gia đình tôi thu nhập chủ yếu từ buôn bán, kinh doanh, nhưng bấp bênh, nhờ có thẻ BHYT chi trả 80% viện phí, giúp tôi có điều kiện chữa trị bệnh kịp thời. Vì vậy, tôi khuyên mọi người nên tham gia BHYT để giảm gánh nặng kinh tế khi ốm đau.

Còn ông Cà Văn Tiến, xã Dồm Cang, huyện Sốp Cộp, hơn 10 bị bệnh tiểu đường, định kỳ, hằng tháng phải vào Bệnh viện Đa khoa huyện Sốp Cộp kiểm tra, điều trị. Chi phí 3-4 triệu đồng/lần, nhưng nhờ có thẻ BHYT chi trả 100%, giúp ông được chữa bệnh kịp thời. Ông Tiến nói: Kinh tế của gia đình trông chờ vào ruộng, nương, nếu không có thẻ BHYT, tôi đã không thể sống được đến ngày hôm nay. Thẻ BHYT, đã và đang mang lại hy vọng sống cho rất nhiều người bệnh.

BHYT đã thực sự mang lại công bằng về chăm sóc sức khỏe cho mọi người dân và bảo vệ trong mạng lưới an sinh xã hội. Đặc biệt, giúp người nghèo, người cận nghèo và đồng bào dân tộc sống ở vùng sâu, vùng xa được tiếp cận với dịch vụ chăm sóc sức khỏe hiện đại. Từ đầu năm đến nay, toàn tỉnh có 259.600 lượt bệnh nhân được ngành BHXH tỉnh chi trả gần 230 tỷ đồng chi phí khám, chữa bệnh BHYT.

Huy động nguồn lực xã hội hóa

Hỗ trợ người nghèo, người khó khăn được hưởng các chính sách BHXH, BHYT, BHXH tỉnh đã nỗ lực vận động nguồn lực từ các doanh nghiệp, nhà hảo tâm hỗ trợ kinh phí mua tặng BHYT, BHXH tự nguyện cho hộ nghèo, người lao động, học sinh có hoàn cảnh khó khăn, góp phần bảo đảm an sinh xã hội.

Xã Mường Chùm, huyện Mường La là địa phương đã làm tốt việc huy động doanh nghiệp, cơ quan ủng hộ thẻ BHYT cho người nghèo, học sinh khó khăn. Ông Lò Văn Dong, Chủ tịch UBND xã, cho biết: Năm 2018, xã đạt chuẩn nông thôn mới, đồng nghĩa với người dân phải tự mua BHYT. Tuy nhiên có một số hộ dân còn khó khăn chưa tham gia, chia sẻ với người dân, Công an huyện Mường La ủng hộ, mua 650 thẻ BHYT tặng người dân, học sinh; xã vận động xã hội hóa được 1.343 thẻ BHYT, giúp người dân được hưởng các dịch vụ chăm sóc sức khỏe tốt nhất; nâng tỷ lệ bao phủ BHYT của xã năm 2023 lên gần 99% dân số.

Hiện nay, huyện Mường La có 15 xã, 1 thị trấn, trong đó, 3 xã và 1 thị trấn thuộc khu vực I, 12 xã thuộc khu vực III; dân số 104.374 người. Ban Thường vụ Huyện ủy đã ban hành kết luận về tăng cường công tác lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện chính sách BHXH, BHYT trên địa bàn huyện giai đoạn 2023-2025.

Ông Phùng Mạnh Hiệp, Chủ tịch UBND huyện Mường La, cho biết: Trong năm 2023, toàn huyện vận động được 51 đơn vị ủng hộ gần 303 triệu đồng mua 5.843 thẻ BHYT cho người dân tại các xã vùng I, giúp huyện sớm hoàn thành chỉ tiêu phát triển người tham gia BHYT, với tổng số 104.089 tham gia, đạt 102,1% kế hoạch UBND tỉnh giao, tỷ lệ bao phủ BHYT đạt 99,7% dân số.

Năm 2023, toàn tỉnh đã kêu gọi ủng hộ trên 1 tỷ đồng, tặng trên 18.000 thẻ BHYT và 50 sổ BHXH cho người dân và học sinh ở các xã, thị trấn vùng I; góp phần nâng tổng số người tham gia BHXH, BHYT, BHTN toàn tỉnh lên 1.250.450 người; nhiều người được hưởng “trái ngọt” từ chính sách BHXH, BHYT, BHTN; góp phần đảm bảo an sinh xã hội.

Năm 2024, tỉnh Sơn La phấn đấu, người tham gia BHXH đạt 18,8% lực lượng lao động trong độ tuổi; tỷ lệ bao phủ BHYT đạt 96,1% dân số có mặt trên địa bàn tham gia BHYT; trong đó, 100% học sinh, sinh viên và từ 90% trở lên hộ gia đình làm nông, lâm, ngư nghiệp có mức sống trung bình tham gia BHYT.

Để đạt được mục tiêu đề ra, tại Hội nghị giao chỉ tiêu, ký cam kết phát triển người tham gia BHXH, BHYT năm 2024, đồng chí Đặng Ngọc Hậu, Phó Chủ tịch UBND tỉnh, Phó Trưởng ban Chỉ đạo phát triển người tham gia BHXH, BHYT tỉnh đề nghị UBND các huyện, thành phố căn cứ chỉ tiêu phát triển từng loại đối tượng tham gia BHXH, BHYT, giao chỉ tiêu UBND các xã, phường, thị trấn gắn với trách nhiệm người đứng đầu; đưa chỉ tiêu tham gia BHYT vào hương ước, quy ước ở tổ, bản; đổi mới, đa dạng hình thức tuyên truyền phù hợp thực tế từng địa phương; phân công rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm, rõ thời gian hoàn thành; chỉ đạo và đôn đốc thực hiện phấn đấu hoàn thành, vượt mức các chỉ tiêu được giao theo Quyết định số 148/QĐ-UBND ngày 26/01/2024 của UBND tỉnh.

Đồng thời, yêu cầu các sở, ngành, các huyện, thành phố tăng cường xã hội hóa, tặng thẻ BHYT người dân có hoàn cảnh khó khăn. Đẩy mạnh cải cách hành chính, nâng cao chất lượng dịch vụ phục vụ, tạo điều kiện tốt nhất để người dân đăng ký tham gia BHXH, BHYT được thụ hưởng nhiều "trái ngọt".

Quyết tâm bao phủ BHXH, BHYT đến toàn dân, là nỗ lực cao nhất của hệ thống chính trị, nhất là ngành BHXH. Mời các bạn đón đọc Kỳ II: Linh hoạt giải pháp phủ rộng BHXH, BHYT toàn dân.

(Còn nữa)