“Cơn lốc ma túy” hơn một thập kỷ trước tràn qua xã biên giới Chiềng Sơn, huyện Mộc Châu, đã phá vỡ sự yên bình của vùng quê nơi đây. Trên địa bàn xã có hàng trăm người chấp hành xong án phạt tù, hoàn thành cai nghiện trở về địa phương. Trong hành trình giúp những người lầm lỡ trở về với thiện lương có vai trò quan trọng của Câu lạc bộ “Cảm hóa, giáo dục giúp đỡ người lầm lỡ hòa nhập cộng đồng”.

Một thời là “điểm nóng” ma túy

Chiềng Sơn là xã biên giới của huyện Mộc Châu, có gần 2.300 hộ, 7 dân tộc cùng sinh sống ở 17 bản, tiểu khu; có quốc lộ 43 từ Mộc Châu đến cửa khẩu Lóng Sập đi qua xã và tỉnh lộ 102 từ Chiềng Sơn đi Chiềng Xuân - Xuân Nha - Tân Xuân. Chiềng Sơn có hơn 8 km đường biên giới tiếp giáp với nước bạn Lào, có nhiều đường tiểu ngạch từ biên giới vào nội địa.

Những năm trước đây, Chiềng Sơn là địa bàn phức tạp về an ninh trật tự (ANTT), nhất là tội phạm và tệ nạn ma túy. Có thời điểm, Chiềng Sơn còn là địa bàn trung chuyển của những đường dây mua bán, vận chuyển ma túy số lượng lớn được trang bị vũ khí qua biên giới vào nội địa.

“Cơn bão” ma túy ở Chiềng Sơn để lại những hậu quả nặng nề. Thời điểm trước năm 2012, toàn xã có trên 230 người nghiện, 156 người nghi nghiện, 108 người nghiện đã cai trở về địa phương, 128 người đang cai tại các trung tâm.

Cùng với đó, là 234 người đã chấp hành xong án trở về địa phương, 120 người đang chấp hành án về ma túy, đáng báo động hơn khi phần lớn số người liên quan đến tội phạm ma túy đều trong độ tuổi lao động.

Những hệ lụy của ma túy dẫn đến tình trạng mất ANTT, nạn trộm cắp thường xuyên xảy ra. Cùng với đó, những người từng vấp ngã sau khi chấp hành xong án phạt luôn tự ti, cùng sự kỳ thị của một bộ phận dân cư xã hội, đã tạo ra rào cản lớn cho hành trình tái hòa nhập cộng đồng của những người từng lầm lỡ. Đây là bài toán khó đặt ra với cấp ủy, chính quyền xã Chiềng Sơn.

Đảm nhận trọng trách Trưởng Công an xã giai đoạn 2002 - 2016, ông Trần Xuân Đức, nguyên Trưởng Công an xã Chiềng Sơn, kể lại: Thời điểm đó, tình hình ANTT trên địa bàn rất phức tạp. Để có tiền sử dụng ma túy, nhiều đối tượng đem bán hết đồ đạc có giá trị trong nhà. Hết của cải trong nhà thì tìm cách trộm của bà con hàng xóm, tạo thành nỗi lo sợ, ám ảnh của bà con trong các bản, tiểu khu.

“Dân vận khéo” để cảm hóa, thuyết phục

Cuối năm 2012, Công an và Hội LHPN xã Chiềng Sơn đã phối hợp đề xuất với cấp ủy, chính quyền địa phương thành lập mô hình CLB “Cảm hóa, giáo dục, giúp đỡ những người lầm lỡ hòa nhập cộng đồng” với mục đích hỗ trợ, giúp đỡ những người lầm lỡ trên địa bàn  phát triển kinh tế, sớm tái hòa nhập với cộng đồng, trở thành người công dân có ích cho gia đình và xã hội.

CLB có hơn 50 thành viên, do Trưởng Công an xã làm Chủ nhiệm CLB, Chủ tịch Hội LHPN xã là Phó Chủ nhiệm thường trực, Công an viên và Chi hội trưởng phụ nữ ở các bản, tiểu khu là thành viên. Ngay sau khi thành lập, CLB đã xây dựng quy chế, kế hoạch hoạt động và phân công nhiệm vụ cho từng thành viên thực hiện các nội dung, gồm: Tuyên truyền, vận động cán bộ, hội viên và nhân dân chấp hành tốt chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước, các quy định của địa phương; tích cực tham gia phòng, chống tội phạm, tệ nạn xã hội. Phối hợp với các cơ quan, ban, ngành, đoàn thể trong công tác phòng ngừa, phát hiện, tố giác tội phạm và tệ nạn xã hội; tham gia quản lý, giáo dục thanh thiếu niên, cảm hóa, giúp đỡ người vi phạm pháp luật, lầm lỗi tái hòa nhập cộng đồng, giúp họ được vay vốn, đào tạo nghề, ổn định cuộc sống...

Quyết tâm đưa những người lầm lỡ tái hòa nhập cộng đồng, Ban Chủ nhiệm cùng các thành viên CLB “Cảm hóa, giáo dục, giúp đỡ những người lầm lỡ hòa nhập cộng đồng” ở Chiềng Sơn đã kiên trì với mục tiêu đề ra, phát huy hiệu quả vai trò của công tác “dân vận khéo” với phương châm “mưa dầm thấm lâu”, gần gũi, chân thành, dùng tình yêu thương để giúp họ vượt qua mặc cảm, tự ti.

Ông Trần Xuân Đức, nguyên Trưởng Công an xã Chiềng Sơn, chia sẻ: Phần lớn khi trở về với cộng đồng, những người từng lầm lỡ đều mặc cảm, không muốn tiếp xúc với ai. Có những người còn có tư tưởng bất cần, không hợp tác, nguy cơ trở lại con đường cũ rất cao. Các thành viên trong CLB phải đi “đường vòng”, thuyết phục người thân của những người lầm lỡ quan tâm, giúp họ hiểu được lỗi lầm mình đã mắc phải, mở lòng để mọi người cùng chia sẻ, để họ bớt mặc cảm, quyết tâm làm lại cuộc đời.

Được biết, trong quá trình thuyết phục những người lầm lỡ, ông Trần Xuân Đức còn đứng ra bảo đảm với chính quyền, để giới thiệu 1 người sau khi cai nghiện ma túy thành công làm công an viên của bản. Ông Đức tâm sự: Lúc đấy tôi cũng lo lắm, nhưng qua quá trình động viên, giám sát, người đó đã thay đổi rất nhiều, gương mẫu trong các hoạt động và tích cực phát triển kinh tế để thoát nghèo.

Tham gia CLB từ ngày đầu thành lập cho đến nay, chị Lê Thị Hồng, Chủ tịch Hội LHPN xã, Phó Chủ nhiệm thường trực CLB, kể lại: Đối với các gia đình có người nghiện, chấp hành án trở về, Ban Chủ nhiệm CLB cùng với ban quản lý các bản thường xuyên đến thăm hỏi, tuyên truyền để những gia đình trong bản, tiểu khu thay đổi suy nghĩ, có cái nhìn bao dung hơn về những người từng lầm lỡ. Tiếp đó là đến thăm hỏi, động viên người thân của những người lầm lỡ để chính họ xóa bỏ mặc cảm, từ đó gần gũi, quan tâm, động viên những người lầm lỡ trong gia đình.

Thêm cơ hội cho người lầm lỡ làm lại cuộc đời

Nhận thấy phần lớn những người lầm lỡ sau khi chấp hành xong án phạt tù hoặc cai nghiện tập trung trở về địa phương đều gặp nhiều khó khăn về đời sống kinh tế, không có việc làm và thu nhập, rất dễ đi lại con đường cũ, Ban chủ nhiệm CLB đã phối hợp với Mặt trận Tổ quốc và các hội đoàn thể ở xã làm tốt các hoạt động từ thiện, xóa đói giảm nghèo, giúp đỡ những người lầm lỡ xây dựng nhà mái ấm tình thương, nhà đại đoàn kết, tập huấn chuyển giao khoa học kỹ thuật, hỗ trợ cây, con giống... Phối hợp với Ngân hàng Chính sách Xã hội, Ngân hàng Nông nghiệp và PTNT huyện, Quỹ Tín dụng nhân dân xã Chiềng Sơn, tạo điều kiện cho người sau cai, người lầm lỡ vay vốn phát triển kinh tế, vượt qua mặc cảm, vươn lên làm lại cuộc đời...

Gắn kết mô hình “Cảm hóa, giáo dục, giúp đỡ người lầm lỡ hòa nhập cộng đồng” với các phong trào khác, như: Phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư”;  xây dựng gia đình “5 không, 3 sạch” (Không đói nghèo, không vi phạm pháp luật và tệ nạn xã hội, không có bạo lực gia đình, không vi phạm chính sách dân số, không có trẻ suy dinh dưỡng và bỏ học; sạch nhà, sạch bếp, sạch ngõ) và mô hình “Nhóm liên gia tự quản” về ANTT… Qua đó, thu hút đông đảo cán bộ, hội viên và nhân dân hưởng ứng, tích cực tham gia.

Thiếu tá Nguyễn Thái Hiệp, Trưởng Công an xã Chiềng Sơn, Chủ nhiệm CLB, thông tin: Cán bộ, chiến sỹ trong đơn vị thường xuyên bám nắm cơ sở, quản lý chặt chẽ những đối tượng trong danh sách. Cùng với đó, đẩy mạnh tuyên truyền cho người dân về phương thức, thủ đoạn hoạt động của các loại tội phạm, tệ nạn xã hội (tội trộm cắp, cố ý gây thương tích, tín dụng đen, mua bán, sử dụng trái phép chất ma túy, cờ bạc,...); vận động nhân dân tham gia tố giác tội phạm và phát giác người nghiện ma túy.

Trong 12 năm qua, CLB đã phối hợp với lực lượng Công an xã, Hội LHPN xã tổ chức được hơn 600 cuộc tuyên truyền lồng ghép với các hội nghị sơ kết, tổng kết, tuyên truyền pháp luật gắn với phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng nông thôn mới cho gần 31 nghìn lượt người; phát hơn 2.500 phiếu tố giác về tội phạm, qua đó thu được hơn 600 tin có giá trị đến hoạt động tội phạm và tố giác người nghiện ma túy tại cộng đồng; phối hợp với lực lượng công an, biên phòng tuần tra 315 cuộc, hòa giải 243 vụ về tranh chấp đất đai, hôn nhân gia đình, tranh chấp tài sản; giải quyết 195 vụ về ANTT.

Vượt qua những khó khăn của những ngày đầu thành lập, với tinh thần, trách nhiệm và lòng bao dung, các thành viên CLB “Cảm hóa, giáo dục, giúp đỡ người lầm lỡ hòa nhập cộng đồng” xã Chiềng Sơn luôn là điểm tựa vững chắc để những người lầm lỡ có thêm cơ hội tái hòa nhập cộng đồng.