Bảo hiểm xã hội, Bảo hiểm y tế là hai chính sách xã hội quan trọng, là “trụ cột” chính của hệ thống an sinh xã hội, góp phần thực hiện tiến bộ, công bằng xã hội, bảo đảm ổn định chính trị, phát triển kinh tế. Vì vậy, tỉnh ta đã có bước đi, lộ trình phù hợp hướng tới mục tiêu BHXH, BHYT toàn dân. Tạo cơ hội cho nhân dân tiếp cận, tham gia, thụ hưởng chính sách, đảm bảo quyền, lợi ích chính đáng của nhân dân.

Thay đổi từ nhận thức

Trước đây, thực hiện chính sách BHXH, BHYT chủ yếu giao cho ngành BHXH, 5 năm trở lại đây, nhận thức, trách nhiệm và sự vào cuộc của cấp ủy, chính quyền từ Trung ương đến địa phương có nhiều thay đổi, đưa chính sách BHXH, BHYT đến gần với nhân dân.

Ngày 10/8/2021, Ban Thường vụ Tỉnh ủy ban hành Công văn số 801-CV/TU về việc tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện chính sách BHXH, BHYT, BHTN trên địa bàn tỉnh. Cụ thể hóa nhiệm vụ, các huyện ủy, thành ủy ban hành kết luận, chỉ thị, lãnh đạo thực hiện chính sách BHXH, BHYT. Đồng thời, UBND tỉnh quyết liệt chỉ đạo sở, ngành, UBND các huyện, thành phố thực hiện đồng bộ các giải pháp, kiện toàn Ban Chỉ đạo phát triển đối tượng tham gia BHXH, BHYT của tỉnh do đồng chí Chủ tịch UBND tỉnh làm Trưởng ban; các huyện, thành phố thành lập Ban Chỉ đạo phát triển đối tượng tham gia BHXH, BHYT từ cấp huyện đến xã.

Đồng chí Đặng Ngọc Hậu, Phó Chủ tịch UBND tỉnh, Phó trưởng Ban Thường trực Ban Chỉ đạo phát triển đối tượng tham gia BHXH, BHYT của tỉnh, cho biết: Hằng năm, tổ chức ký cam kết giữa Chủ tịch UBND các huyện, thành phố với Chủ tịch UBND tỉnh về thực hiện chỉ tiêu, đây là điểm mới, cụ thể hóa quy định trách nhiệm, xem xét trách nhiệm đối với người đứng đầu, cấp phó của người đứng đầu cấp ủy, cơ quan, tổ chức, đơn vị trong thực hiện chức trách, nhiệm vụ được giao.

Bên cạnh đó, ngày 9/12/2022, HĐND tỉnh ban hành Nghị quyết số 49/2022/NQ-HĐND quy định chính sách hỗ trợ đối với một số đối tượng tham gia BHXH tự nguyện trên địa bàn tỉnh Sơn La giai đoạn 2022-2025. Cụ thể, ngân sách địa phương hỗ trợ 3 nhóm đối tượng tham gia BHYT, gồm: Người thuộc hộ gia đình cận nghèo 30%; học sinh, sinh viên 20%; hộ gia đình làm nông nghiệp, lâm nghiệp, ngư nghiệp 20%. Hỗ trợ 10% ngoài ngân sách Trung ương cho 4 nhóm đối tượng tham gia BHXH tự nguyện: Hộ nghèo, cận nghèo, hộ nông lâm ngư nghiệp có mức sống trung bình, người dân tộc thiểu số.

Quyết liệt vào cuộc

Thực hiện chủ trương, chính sách, tỉnh Sơn La có điểm mới, sáng tạo trong cách làm, nâng số người tham gia BHXH, BHYT. Tiêu biểu, huyện vùng biên Sông Mã có 19 xã, thị trấn, đồng bào dân tộc thiểu số, chiếm gần 84%. Để phủ rộng chính sách BHXH, BHYT, năm 2022, UBND huyện Sông Mã ban hành 30 văn bản lãnh đạo, chỉ đạo; đồng thời, giao chỉ tiêu phát triển đối tượng tham gia BHXH tự nguyện, BHYT hộ gia đình đến UBND các xã, thị trấn; mở 75 hội nghị tư vấn, đối thoại, tập huấn, hội thảo khách hàng về chính sách BHXH, BHYT cho 2.688 lượt người. Kết quả, có 427 người tham gia BHXH tự nguyện, 2.217 người tham gia BHYT tại hội nghị. Huyện Sông Mã còn vận động doanh nghiệp, HTX, cá nhân ủng hộ 76 triệu đồng mua 1.900 thẻ BHYT tặng nông dân khó khăn các xã nông thôn mới Chiềng Khương, Chiềng Sơ... Năm 2022, huyện phát triển trên 4.000 người tham gia BHXH, đạt 100% kế hoạch giao; 150.409 người tham gia BHYT, đạt 100,2% kế hoạch UBND tỉnh giao; 4.111 học sinh vùng biên giới được tham gia BHYT, đạt 100%; tỷ lệ bao phủ BHYT toàn huyện đạt 96,5% dân số, vượt chỉ tiêu Nghị quyết Đảng bộ huyện đề ra.

Triển khai chính sách BHXH, BHYT, Ban Thường vụ Huyện ủy Mường La đã ban hành Kết luận số 1535-KL/HU ngày 27/4/2022 về tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện chính sách BHXH, BHYT trên địa bàn huyện năm 2022 và những năm tiếp theo. Sau đó, UBND huyện chỉ đạo các phòng, ban liên quan, UBND các xã, thị trấn tập trung phát triển đối tượng, rà soát, đôn đốc các doanh nghiệp, hợp tác xã đăng ký tham gia BHXH, BHYT; tổ chức hội nghị đối thoại trực tiếp với các doanh nghiệp chưa tham gia BHXH, BHYT; giải đáp vướng mắc của người lao động, người sử dụng lao động về BHXH, BHYT và yêu cầu tham gia theo quy định của pháp Luật.

Ông Nguyễn Văn Bắc, Chủ tịch UBND huyện Mường La, thông tin: Để tăng số người dân tham gia BHXH, BHYT, UBND huyện thành lập đoàn công tác làm việc với các xã nông thôn mới, xã vùng I; thành lập tổ xung kích tuyên truyền, phát triển người tham gia BHYT; UBND xã điều tra, rà soát hộ nông lâm ngư nghiệp có mức sống trung bình để vận động mua thẻ BHYT.

Bằng nhiều cách làm linh hoạt, năm 2022, huyện Mường La hoàn thành và vượt chỉ tiêu kế hoạch sớm hơn 1 tháng, nâng số người tham gia BHXH bắt buộc 3.262 người, 1.602 người tham gia BHXH tự nguyện, 95.277 người tham gia BHYT, tỷ lệ bao phủ BHYT đạt 96,9% dân số, bằng 101,1% kế hoạch UBND tỉnh giao.

Mở rộng lưới an sinh xã hội

Năm 2020 đến nay, ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19 tác động đến kinh tế - xã hội của tỉnh, các đơn vị, doanh nghiệp thu hẹp sản xuất kinh doanh, người lao động mất việc làm, thu nhập giảm... dẫn đến việc trích nộp BHXH, BHYT không đầy đủ, kịp thời. Thực hiện Quyết định số 861/QĐ-TTg ngày 04/6/2021 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt danh sách các xã khu vực III, khu vực II, khu vực I thuộc vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2025, người dân thuộc các xã đạt chuẩn nông thôn mới không được ngân sách Nhà nước hỗ trợ mua thẻ BHYT. Vì vậy, hết năm 2022, toàn tỉnh có 201.000 người không được ngân sách Nhà nước mua thẻ BHYT.

Bên cạnh đó, Nghị định số 07/2021/NĐ-CP quy định chuẩn nghèo đa chiều giai đoạn 2021-2025, mức chuẩn nghèo khu vực nông thôn tăng từ 700.000 đồng lên 1,5 triệu đồng, có hiệu lực từ 1/1/2022, nên mức đóng của người tham gia BHXH tự nguyện tăng gấp đôi; trong khi đó, số người tham gia BHXH tự nguyện trên địa bàn tỉnh đăng ký mức thu nhập dưới 1,5 triệu đồng chiếm trên 70% số người tham gia BHXH tự nguyện. Khiến một bộ phận người đang tham gia BHXH tự nguyện chưa “thích ứng” kịp và dừng đóng.

Đứng trước những khó khăn, ngành BHXH tỉnh quyết tâm thực hiện tốt các chính sách an sinh xã hội. Ông Thiều Quang Ngãi, Giám đốc BHXH tỉnh, cho biết: Ngành phát động phong trào thi đua mỗi cán bộ, viên chức là một tuyên truyền viên BHXH tự nguyện; chỉ đạo BHXH các huyện xây dựng tổ xung kích phát triển người tham gia BHXH, BHYT, gồm 2 viên chức BHXH huyện, 1 công chức xã, 1 bí thư chi bộ hoặc trưởng bản, tiểu khu, tổ dân phố; 1 nhân viên thu với phương châm “đi từng ngõ, gõ từng nhà, rà từng người”.

Cùng tổ xung kích phát triển đối tượng của huyện Mai Sơn tuyên truyền chính sách BHXH, BHYT cho nhân dân bản Sàng Nà Tre, xã Chiềng Ban. Chị Vì Thị Thanh Nga, Phó Giám đốc BHXH huyện Mai Sơn, Tổ trưởng tổ xung kích, nói: Để số người dân đến dự họp đông như hôm nay, trước đó 2 ngày, tổ họp, phân công nhiệm vụ các thành viên, rà soát đối tượng tiềm năng là người có thu nhập chưa tham gia BHXH tự nguyện, BHYT hộ gia đình. Sau đó, tổ chức dịch vụ thu gửi giấy mời đến từng hộ. Đồng thời, trưởng bản tuyên truyền trên loa truyền thanh nhiều lần về ngày làm việc của tổ xung kích để nhân dân chủ động thời gian tham gia. Tại hội nghị, bà con được giải đáp cặn kẽ chính sách BHXH tự nguyện, BHYT tự đóng, mức đóng, cuối hội nghị hơn 10 người tham gia BHYT tự đóng.

Quyết tâm phủ lưới an sinh xã hội, BHXH tỉnh chuyển đổi toàn bộ hệ thống đại lý thu sang thành tổ chức dịch vụ thu BHXH, BHYT. Các tổ chức dịch vụ thu ký hợp đồng ủy quyền thu với cơ quan BHXH, đảm bảo bố trí 1 nhân viên thu thường trực, 3 nhân viên vận động thu. Đến nay, toàn tỉnh có hơn 340 tổ chức dịch vụ thu, hơn 1.000 nhân viên thu, phân bổ hầu hết các xã, phường, thị trấn.

Triển khai đồng bộ các giải pháp, cách làm, kết quả cho trái ngọt, năm 2022, toàn tỉnh khai thác mới 118 đơn vị, 509 lao động tham gia BHXH bắt buộc; phát triển mới 5.676 người tham gia BHXH tự nguyện, 135.855 người tham gia BHYT hộ gia đình. Nâng tổng số người tham gia BHXH, BHYT, BHTN toàn tỉnh lên 1.213.796 người; riêng BHYT có 1.247.547 người tham gia, tỷ lệ bao phủ đạt 96% dân số có mặt tại tỉnh, đạt 100,39% kế hoạch.

Nỗ lực vào cuộc của cấp ủy chính quyền từ tỉnh đến xã, giúp nhân dân tiếp cận, thụ hưởng chính sách BHXH, BHYT của Đảng và Nhà nước, góp phần thực hiện mục tiêu BHXH, BHYT toàn dân, đảm bảo an sinh xã hội, là điểm tựa vững chắc của nhân dân.