Thực hiện Quyết định số 25/2021/QĐ-TTg ngày 22/7/2021 của Thủ tướng Chính phủ về xây dựng xã, phường, thị trấn đạt chuẩn tiếp cận pháp luật gắn với xây dựng nông thôn mới, Sở Tư pháp đã phối hợp với các sở, ban, ngành và các huyện, thành phố đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến, hướng dẫn rà soát, đánh giá các tiêu chí, chỉ tiêu; phối hợp tháo gỡ, vướng mắc trong thi hành pháp luật trên địa bàn... Từ đó, hỗ trợ nhân dân thực hiện tốt quyền tiếp cận thông tin, pháp luật theo quy định.

Bà Trần Thị Minh Hòa, Giám đốc Sở Tư pháp, thông tin: Hằng năm, Sở tham mưu cho UBND tỉnh ban hành kế hoạch, văn bản chỉ đạo thực hiện và đánh giá các chỉ tiêu, tiêu chí tiếp cận pháp luật đối với những xã phấn đấu đạt chuẩn nông thôn mới. Đẩy mạnh các hoạt động phổ biến, giáo dục pháp luật, hòa giải ở cơ sở, trợ giúp pháp lý, thực hiện quy chế dân chủ... Năm 2022, Sở phối hợp với Văn phòng điều phối nông thôn mới tỉnh và các sở, ngành có liên quan, kiểm tra, hướng dẫn 5 xã (Tông Cọ, huyện Thuận Châu; Tường Thượng, huyện Phù Yên; Chiềng Mung, huyện Mai Sơn; Mường Lầm, huyện Sông Mã và Nà Mường, huyện Mộc Châu) hoàn thiện hồ sơ chỉ tiêu số 18.4 trong bộ tiêu chí quốc gia về xây dựng nông thôn mới. Qua thẩm định, đánh giá, các xã trên đều đã đạt chỉ tiêu này.

Bám sát kế hoạch, văn bản hướng dẫn của cấp trên, UBND các huyện, thành phố đã thành lập Hội đồng đánh giá chuẩn tiếp cận pháp luật (TCPL). Ban hành quy chế hoạt động và phân công nhiệm vụ cho các thành viên. Xây dựng kế hoạch thực hiện 5 tiêu chí và 20 chỉ tiêu của quyết định gắn với nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh. Đồng thời, giao cho Phòng Tư pháp UBND cùng cấp làm đầu mối theo dõi, tham mưu thực hiện công tác chuẩn TCPL; kiểm tra, hướng dẫn nghiệp vụ chuẩn TCPL ở các xã, phường, thị trấn theo quy định, góp phần xây dựng, hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa.

Ông Ngô Đình Huyển, Trưởng phòng Tư pháp huyện Sông Mã, cho biết: Là cơ quan thường trực của Hội đồng đánh giá chuẩn TCPL, Phòng đã tham mưu cho UBND huyện chỉ đạo rà soát đăng ký chỉ tiêu số xã đạt chuẩn TCPL; bố trí 34 công chức tư pháp - hộ tịch ở các xã, thị trấn để theo dõi. Năm 2022, trên cơ sở tổng hợp, đánh giá, chấm điểm các tiêu chí và tổng hợp phiếu lấy ý kiến thẩm định thành viên Hội đồng đánh giá chuẩn TCPL, Chủ tịch UBND huyện đã công nhận 18 xã, 1 thị trấn đạt chuẩn TCPL.

Với sự phối hợp đồng bộ, hiệu quả, nhận thức của các cấp, các ngành về vị trí, vai trò của xây dựng xã, phường, thị trấn đạt chuẩn TCPL được nâng lên. Việc thực hiện nhiệm vụ được giao, đảm bảo nền nếp, chất lượng, hiệu quả hơn. Đảm bảo quyền tiếp cận thông tin, pháp luật của tổ chức, cá nhân, các sở, ban, ngành và các địa phương đều công khai các thủ tục hành chính, văn bản luật có liên quan trên cổng thông tin điện tử. Xây dựng kế hoạch tiếp công dân và đối thoại; thực hiện cải cách hành chính; phổ biến giáo dục pháp luật... Từ đó, tạo sự đồng thuận trong nhân dân, không để phát sinh đơn thư kiến nghị vượt cấp, khiếu kiện đông người. Trên cơ sở rà soát, đánh giá, hết năm 2022, toàn tỉnh có 191/204 xã, phường, thị trấn đạt chuẩn TCPL; vượt 11 đơn vị cấp xã so với chỉ tiêu đề ra.

Tại bộ phận tiếp nhận và trả kết quả xã Mường Giôn, huyện Quỳnh Nhai, chị Điêu Thị Nho, cho biết: Tôi đến chứng thực giấy khai sinh cho con. Ở bộ phận một cửa của xã, toàn bộ thủ tục, hồ sơ có liên quan được niêm yết công khai, thuận tiện cho chúng tôi tìm hiểu. Nếu có thắc mắc, cán bộ phụ trách hướng dẫn, giải thích rõ ràng; thời gian giải quyết TTHC nhanh gọn, hiệu quả.

Tuy nhiên, việc triển khai thực hiện công tác xây dựng xã, phường, thị trấn đạt chuẩn TCPL vẫn còn một số tồn tại, hạn chế, như: Việc tập hợp, lưu trữ hồ sơ, tài liệu kiểm chứng của một số đơn vị cấp xã chưa đầy đủ. Chất lượng tham mưu thực hiện nhiệm vụ xây dựng cấp xã đạt chuẩn TCPL của một số công chức tư pháp - hộ tịch cấp xã; kinh phí dành cho công tác xây dựng cấp xã đạt chuẩn TCPL còn hạn chế.

Hiện nay, Sở Tư pháp đang tiếp tục tham mưu cho UBND tỉnh chỉ đạo cơ quan chuyên môn, UBND cấp huyện, cấp xã đẩy mạnh phổ biến, quán triệt, triển khai thực hiện các quy định về chuẩn TCPL. Bồi dưỡng, tập huấn nghiệp vụ cho đội ngũ theo dõi, thực hiện đánh giá các tiêu chí, chỉ tiêu. Phối hợp tháo gỡ khó khăn, vướng mắc đối với những xã chưa đạt chuẩn TCPL. Đồng thời, nghiên cứu và hỗ trợ các xã phấn đấu đạt chuẩn nông thôn mới năm 2023.

Việc xây dựng xã, phường, thị trấn đạt chuẩn TCPL không chỉ nâng cao khả năng hiểu biết mà còn bảo đảm quyền được thông tin về pháp luật của công dân; khẳng định vai trò của pháp luật trong phát triển kinh tế - xã hội, phục vụ tốt hơn đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân.