Luật Dân quân tự vệ (DQTV) năm 2009 có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2010, hơn 7 năm thực hiện trên địa bàn tỉnh, đã xây dựng được lực lượng DQTV đảm bảo đủ về số lượng và chất lượng, có năng lực tổ chức, chiến đấu, phối hợp tốt với các lực lượng khác trong hoạt động tác chiến và sẵn sàng chiến đấu, đảm bảo hoàn thành các nhiệm vụ chính trị được giao, góp phần giữ vững sự ổn định về chính trị, trật tự an toàn xã hội và phát triển kinh tế địa phương.

Lực lượng Dân quân xã Chiềng Dong (Mai Sơn) thực hành bắn đạn thật.

Lực lượng DQTV là lực lượng nòng cốt trong xây dựng nền quốc phòng toàn dân và thế trận an ninh nhân dân vững chắc. Chính vì vậy, ngay khi Luật DQTV ra đời, tỉnh ta đã lãnh đạo, chỉ đạo và thực hiện hiệu quả Luật, thường xuyên quan tâm xây dựng lực lượng DQTV phù hợp với đặc điểm, điều kiện cụ thể của tỉnh. Nhờ vậy, lực lượng DQTV ngày càng lớn mạnh về số lượng cũng như chất lượng. Hằng năm, tỉnh ta đã ban hành các chỉ thị về công tác quốc phòng quân sự địa phương, công tác DQTV để chỉ đạo các địa phương tổ chức thực hiện. Với phương châm: “Củng cố tới đâu, huấn luyện tới đó”,  lực lượng DQTV được xây dựng  “vững mạnh, rộng khắp”; công tác đào tạo, bồi dưỡng, tập huấn, huấn luyện, diễn tập, sẵn sàng chiến đấu được chú trọng. Toàn tỉnh đã xây dựng lực lượng DQTV ở 457 cơ quan, đơn vị, quân số đạt tỷ lệ 2,13% so với tổng dân số toàn tỉnh. Công tác xây dựng Đảng được quan tâm, qua 7 năm, đã có 2.323 chiến sỹ trong lực lượng dân quân tự vệ được kết nạp vào Đảng Cộng sản Việt Nam, tỷ lệ đảng viên tăng từ 18,4% năm 2010 lên 22,6% năm 2017; toàn tỉnh hiện có 41 chi bộ quân sự trong lực lượng DQTV. Hằng năm, 100% đơn vị DQTV hoàn thành kế hoạch huấn luyện với quân số tham gia đạt 98%; trình độ và khả năng sẵn sàng chiến đấu của lực lượng DQTV ngày càng được nâng cao, đáp ứng với yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới. Bên cạnh đó, lực lượng DQTV của tỉnh đã phối hợp với các đơn vị chức năng tham gia hàng trăm nghìn lượt người bảo vệ biên giới đất liền, bảo vệ an ninh chính trị; phòng chống lụt bão và tìm kiếm cứu nạn, phòng chống cháy rừng...Với những việc làm cụ thể, lực lượng DQTV của tỉnh luôn hoàn thành tốt chức năng, nhiệm vụ, thực sự là lực lượng quan trọng trong thực hiện công tác quân sự, quốc phòng địa phương.

Trong quá trình thực hiện Luật DQTV, nhiều đơn vị đã triển khai hiệu quả, tiêu biểu như tại Thành phố, nơi có vị trí đặc biệt quan trọng trong thế trận phòng thủ chung của tỉnh và vùng Tây Bắc. Căn cứ vào dân số, địa bàn, bố trí dân cư, tình hình an ninh chính trị, kinh tế, xã hội và yêu cầu nhiệm vụ quốc phòng, quân sự địa phương, Thành phố đã tổ chức xây dựng các đơn vị DQTV với quy mô, tổ chức, số lượng hợp lý, nâng cao chất lượng tổng hợp, bảo đảm thực hiện nhiệm vụ quốc phòng địa phương. Hiện nay, Thành phố có 109 đơn vị DQTV, tỷ lệ đảng viên trong lực lượng DQTV chiếm 34,5%... Còn tại huyện biên giới Sốp Cộp, thực hiện Luật DQTV, hàng năm, công tác tổ chức huấn luyện và xây dựng lực lượng luôn được huyện thực hiện chặt chẽ, nghiêm túc, đảm bảo đầy đủ quân số tại địa phương, góp phần quan trọng vào việc bảo vệ vững chắc chủ quyền an ninh biên giới của Tổ quốc, cũng như đảm bảo an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn huyện.

Để tiếp tục thực hiện có hiệu quả Luật DQTV, thời gian tới, tỉnh ta tiếp tục tăng cường sự lãnh đạo của các cấp ủy Đảng, công tác quản lý, điều hành của chính quyền trong thực hiện Luật DQTV; xây dựng lực lượng DQTV “vững mạnh, rộng khắp” với chất lượng và bản lĩnh chính trị vững vàng, tuyệt đối trung thành với sự nghiệp cách mạng của Đảng và lợi ích của dân tộc, xây dựng lực lượng DQTV gắn với xây dựng cơ sở chính trị vững mạnh toàn diện, xây dựng thế trận chiến đấu ở cơ sở; tổ chức huấn luyện theo phương châm “Cơ bản, thiết thực, chất lượng” đúng nội dung, chương trình và thời gian theo kế hoạch; phối hợp chặt chẽ với các ban, ngành, đoàn thể tham gia giữ gìn an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, khắc phục hậu quả thiên tai... đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc và xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân trong tình hình mới.