Sau nhiều năm trở lại xã Mường Chiên - vùng đất từng là trung tâm huyện Quỳnh Nhai (cũ), chúng tôi không khỏi ngỡ ngàng trước những thay đổi của bộ mặt nông thôn. Những tuyến đường bê tông nối liền các bản, các mô hình kinh tế nhân rộng đang làm cho đời sống vật chất, tinh thần của người dân được nâng.

Thực hiện di dân TĐC thủy điện Sơn La, hầu hết diện tích đất của xã nằm trong vùng ngập của lòng hồ thủy điện. Ban đầu Mường Chiên còn 6 bản, nhưng sau sáp nhập lại, Mường Chiên giờ 3 bản, 422 hộ dân với trên 1.700 nhân khẩu. Ổn định đời sống của người dân, cấp ủy, chính quyền xã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo nhân dân chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi; ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất nông nghiệp; khai thác lợi thế diện tích mặt nước nuôi trồng, đánh bắt thủy sản, làm dịch vụ du lịch.

Một góc khu du lịch cộng đồng bản Bon, xã Mường Chiên.

Mất hơn một giờ đồng hồ ngồi trên thuyền từ cầu Pá Uôn ngược lên trung tâm huyện cũ, đến thăm cột mốc đánh dấu tích của trung tâm huyện lỵ cũ giờ ngập trong hồ nước mênh mông. Và từ đây, thuyền cập bến vào bản Bon để trải nghiệm một mô hình du lịch cộng đồng mới được hình thành hấp dẫn. Bản Bon có 48 hộ dân đều đầu tư làm nhà nghỉ du lịch cộng đồng. Để tạo mối liên kết kinh doanh lĩnh vực du lịch, năm 2018, HTX Du lịch bản Bon đã thành lập với 7 thành viên. HTX kết hợp HTX Du lịch Quỳnh Nhai, Quỳnh Nhai Travel... cùng bỏ vốn đầu tư xây dựng phòng tắm, khu bể tắm tập thể; dựng các cọn nước, làm cầu tre bắc dọc con suối Nặm Chiên để du khách tham quan...

Chị Hoàng Thị Dung, HTX Du lịch bản Bon thông tin: Hằng năm, HTX đón khoảng 50 đoàn khách, nhưng 2 năm trở lại đâu do dịch bệnh Covid-19, nên lượng khách đến tham quan giảm. Linh hoạt thích ứng với điều kiện bình thường mới, thời gian tới, HTX mở rộng các loại hình dịch vụ; đầu tư hạ tầng lên thăm quan các hang động để thu hút du khách khám phá.

Về Mường Chiên hôm nay, ngoài là điểm du lịch hấp dẫn, bà con còn tích cực chuyển đổi cơ cấu sản xuất. Giờ đây, cả xã có 50 lồng cá, sản lượng đạt trên 70 tấn/năm; gần 1.200 con trâu, bò; gần 1.000 con lợn; trên 600 con dê... Người dân rất có ý thức trong bảo vệ và phát triển rừng, toàn xã có trên 5.000 ha rừng, tỷ lệ độ che phủ rừng đạt trên 61,5 %. Đồng thời, phối hợp với Công ty Liên Việt Sơn La triển khai dự án trồng hơn 160 ha cây mắc ca...

Ông Điêu Chính Thuận, Chủ tịch UBND xã Mường Chiên, chia sẻ: Phát huy lợi thế là xã có đất đai màu mỡ, xã còn khuyến khích nông dân phát triển mạnh các loại hình kinh tế tập thể, kinh tế trang trại và kinh tế hộ gia đình trên địa bàn xã. Toàn xã đã có 5 hợp tác xã với các loại hình dịch vụ du lịch, thủy sản...

Thăm nhà anh Lò Văn Liên, ở bản Bon, được anh chia sẻ: Ban đầu gia đình chỉ trồng lúa bán ngập, nên cuộc sống còn gặp nhiều khó khăn. Sau đó, được hỗ trợ kỹ thuật và cá giống, gia đình tôi đã đầu tư làm 6 lồng cá, đến nay đã tăng lên 16 lồng cá các loại. Ngoài ra, tôi còn làm dịch vụ vận chuyển khách du lịch tham quan lòng hồ, mỗi năm, gia đình thu nhập trên 200 triệu đồng. Cuộc sống của gia đình khấm khá hơn nhiều.

Mô hình nuôi cá lồng của người dân Mường Chiên 

Tranh thủ tối đa nguồn vốn hỗ trợ, cùng sự nỗ lực cần cù, sáng tạo, quyết tâm xây dựng cuộc sống mới ổn định và bền vững, cuối năm 2016, xã Mường Chiên đã đạt chuẩn nông thôn mới. Đến nay, xã không còn nhà tạm, nhà dột nát, chỉ còn 7 hộ nghèo; 100% trẻ trong độ tuổi được đến trường, 100% số hộ được sử dụng điện lưới quốc gia, 100% tuyến đường xã được bê tông hóa, gần 94% đường trục bản và liên bản đường cứng hóa, 100% đường ngõ được đổ bê tông, xã được đầu tư xây dựng hệ thống thủy lợi kiên cố, đảm bảo nước tưới cho 100% diện tích đất sản xuất; quốc phòng, an ninh luôn được giữ vững...

Chất lượng cuộc sống của người dân được nâng lên; cách nghĩ, cách làm của cấp ủy, chính quyền xã và nhân dân có nhiều thay đổi. Mường Chiên đang nỗ lực thực hiện các tiêu chí nông thôn mới nâng cao, để trở thành điểm sáng về kinh tế và du lịch của vùng sông nước Quỳnh Nhai.