Nhận thức rõ tầm quan trọng của tiêu chí môi trường trong xây dựng nông thôn mới (NTM), ngay từ khi triển khai chương trình, huyện Mai Sơn đã tập trung chỉ đạo phát triển kinh tế, xóa đói, giảm nghèo gắn với coi trọng bảo vệ, cải thiện môi trường.

Người dân xã Chiềng Sung thực hiện vệ sinh đường ngõ xóm.

Nguồn gây ô nhiễm môi trường trên địa bàn huyện chủ yếu là chất thải rắn sinh hoạt do ý thức của người dân chưa cao, một số địa phương tập kết rác chưa đúng nơi quy định. Ngoài ra, hoạt động chăn nuôi, sản xuất, kinh doanh từ các cơ sở sản xuất, chăn nuôi cũng phát sinh lượng chất thải, rác thải lớn, ảnh hưởng đến môi trường, nhất là môi trường nước... Theo đó, Huyện Mai Sơn đã đẩy mạnh tuyên truyền, vận động nhân dân nhằm thay đổi tư tưởng, thói quen, tập quán lạc hậu, thực hiện nếp sống văn minh; nâng cao ý thức, trách nhiệm trong bảo vệ môi trường sống từ những việc làm nhỏ nhất. Triển khai và duy trì thực hiện “Ngày về cơ sở xây dựng nông thôn mới”, từ đầu năm 2022, huyện Mai Sơn đã thành lập Tổ công tác chung tay phân loại, thu gom và xử lý rác thải sinh hoạt ngay từ hộ gia đình (Tổ công tác 822) gắn với mục tiêu “3 sạch” - sạch bếp, sạch nhà, sạch ngõ; chỉ đạo các cơ quan chuyên môn, UBND các xã tuyên truyền, vận động nhân dân thu gom, phân loại, xử lý rác thải tại gia đình; trồng hoa, cây cảnh, tạo cảnh quan môi trường xanh, sạch, đẹp; xây dựng mô hình chôn lấp rác thải sinh hoạt tại hộ; thường xuyên tổ chức ra quân tổng vệ sinh môi trường để nâng cao ý thức, trách nhiệm của người dân. Chỉ đạo các xã xây dựng kế hoạch, quy chế thu gom, xử lý rác thải, hướng dẫn các thôn, xóm xây dựng hương ước, quy ước đối với công tác BVMT; tăng cường công tác kiểm tra việc chấp hành tiêu chí môi trường của các doanh nghiệp, HTX trên địa bàn.

Bà Lò Lệ Thu, Trưởng ban Dân vận Huyện ủy, Tổ trưởng tổ công tác 822, cho biết: Tổ công tác đã ban hành Kế hoạch triển khai, phấn đấu 100% hộ gia đình ký cam kết thực hiện phân loại rác thải sinh hoạt ngay từ hộ gia đình; mỗi gia đình có một nhà bếp, nhà tắm, nhà vệ sinh đảm bảo vệ sinh môi trường theo quy định; đưa gia súc ra khỏi gầm sàn, nâng cao cải tạo không gian thoáng, sạch; 100% các cơ quan, đơn vị, các xã, thị trấn thực hiện tốt việc phân loại tại công sở, trụ sở làm việc. Mỗi xã, thị trấn, mỗi tổ chức chính trị xã hội huyện xây dựng được ít nhất 1 mô hình tiêu biểu về phân loại rác thải sinh hoạt.

Sau 6 tháng triển khai, đến nay, toàn huyện đã xây dựng 101 mô hình phụ nữ chung tay, phân loại thu gom và xử lý rác thải sinh hoạt ngay từ hộ gia đình gắn với mục tiêu “3 sạch - sạch bếp, sạch nhà, sạch ngõ” với tổng số 7.548 hội viên phụ nữ tham gia; 5 mô hình tổ thu gom rác tự nguyện của hội viên cựu chiến binh; 19 công trình thanh niên; thực hiện duy trì thu gom rác thải sinh hoạt tại 9 xã, có 8 xã thực hiện xã hội hóa công tác thu gom rác thải sinh hoạt... Ngoài ra, các tổ chức hội, đoàn thể đã tổ chức nhiều phần việc, hoạt động thiết thực, như: vận động các hộ gia đình tự đào hố rác, làm nhà tắm, nhà tiêu hợp vệ sinh, di dời gia súc, gia cầm ra khỏi gầm sàn; tổ chức ra quân quét dọn vệ sinh môi trường, khơi thông cống rãnh, phát quang bụi rậm đường bản, ngõ xóm, nhà văn hóa và tại gia đình; trồng cây xanh, trồng hoa dọc các tuyến đường...

Xã Chiềng Mung đăng ký về đích NTM trong năm 2022, để đạt các tiêu chí, xã đã thành lập 7 tổ công tác phụ trách các thôn, bản, tiểu khu. Đối với tiêu chí môi trường, từ đầu năm đến nay, xã đã huy động trên 2.000 ngày công tham gia vệ sinh môi trường; chỉnh trang, sửa chữa nhà ở cho 235 hộ dân; đào 162 hố rác; phát dọn, khơi thông cống rãnh dọc các tuyến đường; vận động 25 hộ dân đưa gia súc, gia cầm khỏi gầm sàn. Tổ chức ký cam kết không xả thải ra môi trường đối với các hộ sản xuất và chế biến cà phê; kiên quyết xử lý đối với các hộ gây ô nhiễm. Đồng thời, đề xuất với UBND huyện Mai Sơn có biện pháp xử lý nghiêm, chấm dứt hoạt động của cơ sở sản xuất, chế biến cà phê khi chưa có hệ thống xử lý chất thải đảm bảo tiêu chuẩn.

Còn tại xã Chiềng Sung, thực hiện lộ trình xây dựng NTM nâng cao vào năm 2025, thời gian qua, xã đã triển khai tốt việc duy trì, nâng cao chất lượng tiêu chí môi trường. Theo đó, Hội Phụ nữ xã gắn thực hiện tiêu chí số 17 về môi trường với cuộc vận động “Xây dựng gia đình 5 không, 3 sạch”; thành lập tổ thu gom rác của Hội Cựu chiến binh và Hội LHPN xã; phát động toàn dân tham gia vệ sinh, quét dọn đường làng, ngõ xóm vào các ngày cuối tuần… Ông Tòng Văn Sơn, Chủ tịch UBND xã cho biết: Theo đánh giá của Ban Chỉ đạo xây dựng NTM xã, thời điểm này, Chiềng Sung đã đạt chuẩn tiêu chí môi trường xã NTM nâng cao. Hiện, xã vẫn đang tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền những quy định mới đến người dân; liên hệ với các đơn vị chuyên xử lý rác thải để ký hợp đồng xử lý rác thải trên địa bàn theo đúng quy định.

Theo Bộ tiêu chí quốc gia về xã NTM và xã NTM nâng cao giai đoạn 2021-2025, tiêu chí môi trường trong xây dựng NTM và NTM nâng cao lần lượt tăng 4 chỉ tiêu và 7 chỉ tiêu so với giai đoạn trước. Trong đó, một số chỉ tiêu yêu cầu cao và khó thực hiện hơn, như: tỷ lệ bao gói thuốc BVTV sau sử dụng và chất thải rắn y tế được thu gom, xử lý, đáp ứng yêu cầu về bảo vệ môi trường; tỷ lệ hộ gia đình có nhà tiêu, nhà tắm, thiết bị chứa nước hợp vệ sinh và đảm bảo 3 sạch; tỷ lệ gia đình thực hiện phân loại chất thải rắn...

Để đảm bảo tiêu chí môi trường trong xây dựng NTM, huyện Mai Sơn tiếp tục đẩy mạnh việc tuyên truyền, vận động nhân dân nâng cao ý thức, trách nhiệm trong bảo vệ môi trường. Ưu tiên bố trí quỹ đất và quan tâm đầu tư xây dựng các công trình xử lý rác thải, nước thải, hạ tầng kỹ thuật môi trường; tăng cường kiểm soát việc sử dụng hóa chất nông nghiệp, đẩy mạnh thu gom, xử lý bao bì thuốc trừ dịch hại, phân bón, thức ăn chăn nuôi... Từ đó, đem lại môi trường sống an toàn cho nhân dân, góp phần đẩy nhanh tiến độ thực hiện các tiêu chí xây dựng NTM theo đúng lộ trình.