Những năm qua, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã tích cực tham mưu cho UBND tỉnh triển khai nhiều giải pháp phát triển nông nghiệp; trong đó, nổi bật là tập trung tuyên truyền, hỗ trợ các hộ sản xuất tham gia thành lập các HTX, liên kết với các doanh nghiệp sản xuất, tiêu thụ và xuất khẩu nông sản, mang lại thu nhập cao và ổn định cho nông dân.

Sản phẩm xoài của HTX xây dựng và nông nghiệp Bảo Khánh xuất khẩu sang Mỹ.

Điển hình như HTX xây dựng và nông nghiệp Bảo Khánh (Mai Sơn), thành lập năm 2017 với 12 thành viên chuyên trồng cây ăn quả. Đến nay, HTX đã phát triển lên 22 thành viên, sản xuất 40 ha cây ăn quả chất lượng cao, chủ yếu là na và xoài. Anh Bùi Văn Lộc, Giám đốc HTX cho biết: Trước khi tham gia HTX, các gia đình cũng đã trồng cây na. Tuy nhiên, do thiếu kinh nghiệm chăm sóc nên cây cho năng suất thấp, chất lượng quả không đồng đều, dẫn đến hiệu quả kinh tế không cao. Từ khi tham gia HTX, các thành viên được tập huấn và trao đổi kỹ thuật chăm sóc, ghép cải tạo vườn na sang giống na Hoàng hậu; trong đó, có 30 ha na Hoàng hậu đã cho thu hoạch, bình quân đạt 10 tấn quả/ha; với giá bán bình quân 80.000 đồng/kg quả tại vườn, thu nhập bình quân 1 ha đạt 800 triệu đồng. Hiện, diện tích na Hoàng hậu của HTX đã được cấp Giấy chứng nhận VietGAP.

Đến nay, toàn tỉnh có 615 HTX với gần 7.000 thành viên, tăng 512% so với năm 2016; có 398 trang trại, tăng 36% so với năm 2016; tổng vốn điều lệ của các HTX đạt trên 500 tỷ đồng; doanh thu bình quân của 1 HTX đạt khoảng 1,5 tỷ đồng/năm. Thực tế cho thấy, việc đổi mới hình thức sản xuất thông qua các HTX đã cho thấy những ưu điểm rõ rệt. Các HTX bước đầu đã giúp cho thành viên liên kết sản xuất, tiêu thụ sản phẩm, sử dụng dịch vụ, tiếp cận các chính sách hỗ trợ ưu đãi của Nhà nước. Nhiều gia đình đã vươn lên trở thành những hộ nông dân sản xuất giỏi; nhiều HTX trở thành lá cờ đầu trong sản xuất nông nghiệp. Năm 2019, trên địa bàn tỉnh có 68 HTX và 316 hộ gia đình sản xuất, kinh doanh tiêu biểu trong lĩnh vực nông nghiệp được biểu dương khen thưởng. Không chỉ góp phần quan trọng vào việc đổi mới hình thức tổ chức sản xuất, nâng cao thu nhập cho người dân, các HTX nông nghiệp còn góp phần giúp các xã hoàn thành tiêu chí xây dựng nông thôn mới. Đến hết năm 2019, có 160/188 xã đạt tiêu chí số 13 về tổ chức sản xuất, tăng 51 xã so với năm 2015.

Để giúp nông dân tiêu thụ nông sản ổn định, tỉnh ta đã tăng cường thu hút các tập đoàn, doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp, liên kết với các HTX sản xuất, tiêu thụ và xuất khẩu nông sản. Cụ thể tại Hội nghị xúc tiến đầu tư năm 2017, UBND tỉnh đã trao quyết định chủ trương đầu tư và cam kết đầu tư cho 46 dự án; trong đó, có 11 dự án thuộc lĩnh vực nông nghiệp, chế biến bảo quản nông sản. Có 6 nhà máy chế biến nông sản đã và đang được đầu tư xây dựng, đưa vào hoạt động, gồm: Nhà máy chế biến sản phẩm nông nghiệp công nghệ cao SI Vân Hồ; nhà máy Phúc Sinh (Công ty cà phê Phúc Sinh); Công ty cổ phần Nafoods Tây Bắc; nhà máy chế biến tinh bột sắn BHL; nhà máy chế biến cao su Sơn La; nhà máy chế biến quả và đồ uống nước hoa quả công nghệ cao Sơn La (dự kiến tháng 9/2020 đi vào hoạt động)... Hiện, toàn tỉnh có 54 chuỗi sản xuất nông sản, gồm: 15 chuỗi rau an toàn; 32 HTX quả; 2 chuỗi thịt lợn an toàn; 1 chuỗi sản xuất mật ong; 4 chuỗi nuôi thủy sản an toàn. Sản phẩm chủ yếu được tiêu thụ tại thị trường Hà Nội và các tỉnh lân cận thông qua hệ thống siêu thị VinMart, Fivimart, BigC, các cửa hàng nông sản an toàn và xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc, Mỹ...

Là doanh nghiệp đầu mối nông sản, vụ xoài năm 2020, Công ty TNHH thương mại và dịch vụ Trường Mai đã thu mua trên 5.000 tấn xoài tiêu thụ trong nước và xuất khẩu. Bà Nguyễn Bích Ngọc, Giám đốc Công ty cho biết: Năm 2020, doanh nghiệp đã ký kết với các HTX tổ chức thu mua sản phẩm xoài của huyện Mai Sơn. Để sản phẩm đạt chất lượng xuất khẩu, trước vụ xoài, chúng tôi đã phối hợp với các HTX tuyên truyền, hướng dẫn nông dân ứng dụng khoa học kỹ thuật và tuân thủ quy trình sản xuất an toàn, tạo ra sản phẩm chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu khách hàng.

Hiện nay, tỉnh ta đang tiếp tục thu hút các tập đoàn, doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp; tăng cường tuyên truyền, hỗ trợ hình thành các chuỗi liên kết sản xuất, tiêu thụ và xuất khẩu nông sản an toàn với quy mô lớn; hình thành các mô hình HTX kiểu mới phát huy sức mạnh, lợi thế về sản xuất nông nghiệp của từng địa phương, khuyến khích các mô hình sản xuất nông nghiệp hữu cơ, xây dựng thương hiệu, đáp ứng yêu cầu của thị trường trong nước và xuất khẩu.