Cách trung tâm huyện 78km, là xã vùng III đặc biệt khó khăn của huyện Mường La, Nậm Giôn có 15 bản, với 845 hộ dân, chủ yếu là dân tộc Mông, Kháng và La Ha sinh sống. Bước vào thực hiện Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng nông thôn mới (NTM), xã chưa đạt tiêu chí nào trong Bộ tiêu chí xây dựng NTM. Sau 10 năm triển khai thực hiện, đến nay xã mới chỉ đạt 7/19 tiêu chí, các tiêu chí còn lại đang là bài toán khó đối với cấp ủy, chính quyền địa phương nơi đây.

Nuôi cá lồng được xác định là một trong những hướng đi để thoát nghèo của người dân xã Nậm Giôn (Mường La). 

Là xã thuần nông, đất sản xuất chủ yếu là đồi núi dốc, bạc màu; cây trồng chủ lực là ngô, sắn, lúa; chăn nuôi gia súc manh mún, nhỏ lẻ; tập quán canh tác lạc hậu, thiếu vốn đầu tư. Vì vậy, thu nhập bình quân chỉ đạt 5,3 triệu đồng/người/năm, tỷ lệ hộ nghèo chiếm tới 58,5%. Bên cạnh đó, hệ thống cơ sở hạ tầng chưa được đầu tư đồng bộ. Tuyến đường từ huyện vào trung tâm xã, mùa mưa lũ nhiều đoạn thường xuyên sạt lở, gây ách tắc giao thông; toàn xã mới cứng hóa được 0,2/17,5 km đường trục bản, liên bản; gần 35 km các tuyến đường nội đồng chưa được đổ bê tông; không có chợ thương mại nông thôn để người dân mua bán, trao đổi hàng hóa. Cơ sở hạ tầng các trường học chưa đáp ứng yêu cầu trường chuẩn Quốc gia. Tỷ lệ lao động có việc làm qua đào tạo chỉ đạt 10%; 100% bản chưa được công nhận bản văn hóa; tiêu chí thông tin và truyền thông không đáp ứng nhu cầu sử dụng của người dân trên địa bàn...

Trao đổi với chúng tôi về lộ trình xây dựng NTM của xã, bà Quàng Thị Biệt, Chủ tịch UBND xã Nậm Giôn, cho biết: Cấp ủy, chính quyền xã xác định xây dựng NTM là quá trình lâu dài và còn nhiều khó khăn. Ban Chỉ đạo xây dựng NTM của xã đã xây dựng kế hoạch cụ thể đối với từng tiêu chí, phân công các thành viên, đoàn thể bám sát cơ sở, đôn đốc thực hiện, kịp thời nắm bắt tình hình, tháo gỡ khó khăn trong quá trình thực hiện. Xã sẽ cố gắng huy động các nguồn lực địa phương và sử dụng hiệu quả các nguồn vốn hỗ trợ của Nhà nước để xây dựng NTM.

Đối với nhóm tiêu chí về kinh tế và tổ chức sản xuất, các tổ chức đoàn thể và ban quản lý các bản vận động người dân phát triển sản xuất theo 3 hướng: Tận dụng vùng lòng hồ phát triển nuôi trồng thủy sản; phát triển chăn nuôi đại gia súc làm hàng hóa và chuyển đổi cây trồng ngắn ngày, năng suất thấp sang trồng cây ăn quả, cây công nghiệp có giá trị kinh tế cao. Trong quá trình đó, Hội Nông dân xã tiến hành rà soát, tổng kết các mô hình kinh tế hiệu quả để nhân rộng. Đồng thời, phối hợp với các cơ quan chuyên môn của huyện tổ chức tập huấn chuyển giao kỹ thuật sản xuất; tổ chức đào tạo nghề cho lao động; khuyến khích các HTX trên địa bàn liên kết với các doanh nghiệp ký kết hợp đồng tiêu thụ sản phẩm...

Đối với các tiêu chí nhà ở dân cư, đường giao thông, môi trường và an toàn thực phẩm, gắn thực hiện với các phong trào, cuộc vận động của Đoàn Thanh niên, Hội Phụ nữ như: “Thanh niên xung kích, tình nguyện vì cuộc sống cộng đồng”, “Xây dựng gia đình 5 không 3 sạch”... Tuyên truyền, vận động người dân hưởng ứng cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư”, gắn với thực hiện các tiêu chí văn hóa, giáo dục, y tế... Xã phấn đấu đến hết năm 2020, đạt thêm tiêu chí số 9 về nhà ở dân cư.

Nằm dọc tuyến đường vào trung tâm xã, bản Huổi Tao hiện có 52 hộ dân, 100% là dân tộc Kháng. Anh Quàng Văn Trỉnh, Trưởng bản cho biết: Thu nhập của bà con trong bản chủ yếu phụ thuộc vào cây ngô, lúa, sắn và chăn nuôi gia súc, gia cầm, năng suất cây trồng, vật nuôi chưa cao, nên tỷ lệ hộ nghèo, cận nghèo chiếm 46%. Dù vậy, khi được Nhà nước hỗ trợ xi măng, bản đã bàn bạc, thống nhất trích hơn 80 triệu đồng từ tiền chi trả dịch vụ môi trường rừng, cùng với người dân đóng góp 440 công lao động để đổ bê tông tuyến đường trục bản và ngõ xóm dài 230m, thuận lợi cho việc đi lại và phát triển sản xuất. 

Để giúp xã Nậm Giôn giải bài toán khó trong xây dựng NTM, cùng với quyết tâm của cấp ủy, chính quyền địa phương và nhân dân, Nậm Giôn rất mong nhận được sự quan tâm của các cấp, các ngành bố trí vốn đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng, hỗ trợ phát triển kinh tế - xã hội, từng bước nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống và hoàn thành tiến độ xây dựng NTM đúng kế hoạch.