Trên địa bàn huyện Mường La hiện có 43 HTX, với 420 thành viên, hoạt động trên các lĩnh vực: Nông, lâm, thủy sản; tiểu thủ công nghiệp, thương mại, dịch vụ... Thời gian qua, từ các nguồn kinh phí, huyện đã hỗ trợ các HTX đầu tư mở rộng sản xuất, nâng cao hiệu quả hoạt động, tạo việc làm và tăng thu nhập cho các thành viên, góp phần thực hiện tiêu chí số 13 về tổ chức sản xuất trong xây dựng nông thôn mới.

HTX thủy sản Nậm Giôn (Mường La) nuôi cá lồng trên lòng hồ thủy điện Sơn La.

Để các HTX hoạt động hiệu quả, huyện đã phối hợp với Liên minh HTX tỉnh tổ chức các lớp tập huấn, bồi dưỡng nhân lực và tư vấn, hỗ trợ pháp lý cho các HTX; triển khai các chính sách hỗ trợ HTX ứng dụng tiến bộ kỹ thuật và công nghệ cao vào sản xuất, mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm... Từ năm 2016 đến nay, huyện đã hỗ trợ 4 HTX vay vốn chính sách tín dụng phục vụ phát triển nông nghiệp, nông thôn, với tổng số tiền 4,5 tỷ đồng; hỗ trợ cây, con giống cho 6 HTX, trị giá gần 1 tỷ đồng; hỗ trợ 800 triệu đồng làm 160 lồng cá và 70 triệu đồng xúc tiến thương mại, xuất khẩu cho HTX Hưng Thịnh và HTX Đoàn kết. Ngoài ra, từ 11,5 tỷ đồng nguồn vốn đầu tư công trung hạn giai đoạn 2016-2020 thuộc Chương trình xây dựng nông thôn mới, huyện hỗ trợ 10 HTX đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng, như: Nhà xưởng, kho lạnh, hệ thống thủy lợi...

Bên cạnh đó, huyện còn chú trọng xây dựng, triển khai các mô hình phát triển sản xuất nông, lâm nghiệp thông qua các HTX, như: Trồng cây ăn quả tại HTX Thành Công; nuôi cá lồng của HTX Bình Minh; trồng và chăm sóc cây sơn tra của HTX Nong Bông, HTX nông lâm nghiệp Mường La. Tạo điều kiện cho các HTX tham gia hoạt động xúc tiến thương mại, quảng bá sản phẩm; tham gia liên kết sản xuất, ký kết hợp đồng tiêu thụ sản phẩm cá lồng, các loại quả. Đồng thời, khuyến khích các HTX phi nông nghiệp khai thác tiềm năng, lợi thế của địa phương phát triển thương mại, dịch vụ, du lịch... Nhờ vậy, nhiều  HTX hoạt động hiệu quả, thu nhập bình quân của thành viên đạt 2,5 triệu đồng/người/tháng.

Mô hình trồng cây ăn quả của HTX Hưng Thịnh, bản Ta Mo, xã Mường Bú (Mường La).

Thành lập tháng 8/2019, HTX nông nghiệp Mường Bú có 58 ha cây ăn quả và 12 ha các loại rau củ tại xã Ngọc Chiến. Trong đó, 12 ha xoài và 18 ha nhãn được chứng nhận đạt tiêu chuẩn VietGAP, sản lượng hơn 300 tấn/năm, còn lại 28 ha nhãn, xoài, táo đang chăm sóc. Riêng vụ đông xuân năm 2019-2020, sản lượng đạt gần 80 tấn các loại rau củ. Ông Vũ Đăng Kế, Phó Giám đốc HTX, cho biết: HTX đã được Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện hướng dẫn, hỗ trợ áp dụng tiến bộ kỹ thuật để nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm. Cùng với đó, quy mô sản xuất khá lớn, chất lượng sản phẩm đảm bảo, nên các sản phẩm của HTX được các siêu thị ở Hà Nội, Hải Dương, Hải Phòng, Hà Tĩnh... đặt hàng. Hiện, thu nhập bình quân đạt từ 7-9 triệu đồng/người/tháng.

Hoạt động trong lĩnh vực phi nông nghiệp, HTX Nặm Tong, bản Nà Cài, xã Pi Toong cung cấp dịch vụ câu cá, nhà hàng và trải nghiệm du lịch lòng hồ sông Đà. Anh Cầm Văn Chính, Giám đốc HTX chia sẻ: Năm 2016, nhằm khai thác hiệu quả diện tích ao nuôi cá, 7 hộ dân trong xã đã liên kết thành lập HTX Nặm Tong, cung cấp dịch vụ câu cá và phục vụ các món ăn đặc sản dân tộc Thái. Năm 2017, HTX được Liên minh HTX tỉnh hỗ trợ vay vốn 200 triệu đồng để mở rộng quy mô kinh doanh. Các thành viên đã tích cực tham gia các lớp tập huấn do huyện, tỉnh tổ chức về phát triển du lịch bản địa. Riêng với dịch vụ du lịch trải nghiệm lòng hồ sông Đà, HTX liên kết với một số hộ dân ở xã Mường Trai có du thuyền để phục vụ du khách. Nhờ vậy, thu nhập bình quân năm 2019 của các thành viên đạt 7 triệu đồng/người/tháng. Tuy nhiên, năm 2020, do ảnh hưởng của dịch COVID-19 nên việc kinh doanh gặp khó khăn.

Thời gian tới, huyện Mường La tiếp tục thực hiện tốt các chính sách hỗ trợ phát triển kinh tế tập thể; định hướng cho các HTX phát triển sản xuất, kinh doanh theo nhu cầu của thị trường; tích cực ứng dụng tiến bộ kỹ thuật, công nghệ cao và mở rộng quy mô sản xuất; nâng cao chất lượng sản phẩm; khuyến khích các hộ dân liên kết thành lập HTX, liên kết với các doanh nghiệp chế biến, mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm.