Nhờ tập trung đẩy mạnh thực hiện chuyển đổi cơ cấu cây trồng, đến nay, xã Chiềng San (Mường La) đã có 500 ha xoài, 147 ha nhãn; trong đó, 120 ha cho thu hoạch, sản lượng các loại quả năm nay đạt 650 tấn, mang lại thu nhập ổn định cho nhiều hộ dân.

Cán bộ khuyến nông xã Chiềng San (Mường La) hướng dẫn kỹ thuật chăm sóc cây ăn quả cho người dân.

Trước đây, xã Chiềng San có gần 400 ha cây ăn quả, toàn bộ là giống xoài địa phương, trồng phân tán, nhỏ lẻ. Thực hiện chủ trương của tỉnh về trồng cây ăn quả trên đất dốc, xã đã chỉ đạo các đoàn thể tuyên truyền, vận động, khuyến khích người dân đầu tư cải tạo vườn tạp, chuyển đổi diện tích trồng ngô năng suất thấp sang trồng cây ăn quả, chú trọng sản xuất theo hướng sạch, an toàn. Xã phối hợp với Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện tập huấn chuyển giao khoa học kỹ thuật, áp dụng quy trình sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP cho nông dân; hướng dẫn kỹ thuật tỉa cành, tạo tán, bón phân, phòng trừ sâu bệnh, phương pháp thu hái, bảo quản sau thu hoạch...; liên kết với các doanh nghiệp trong huyện, ngoài huyện bao tiêu sản phẩm, giúp nông dân yên tâm sản xuất. Năm 2020, xã đã hỗ trợ 4.000 cây giống xoài Đài Loan và gần 3.000 cây nhãn giống cho các hộ nghèo, cận nghèo từ nguồn vốn thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2016-2020. Bên cạnh đó, nông dân ở các bản còn thực hiện cải tạo vườn tạp, cưa đốn 2.340 cây ăn quả đã già, năng suất thấp để tiến hành ghép cải tạo các loại giống mới. Sau thực hiện cắt ghép, cây sinh trưởng và phát triển tốt, tán đẹp, chiều cao cây vừa phải, thuận lợi cho việc chăm sóc và thu hoạch, chất lượng quả tốt hơn nhiều so với giống bản địa và nhận được phản hồi tốt từ người tiêu dùng.

Đến bản Nong Luồng, chúng tôi được trưởng bản Lò Văn Sen dẫn đi thăm diện tích trồng cây ăn quả của bản. Ông Sen chia sẻ: Những năm gần đây, khi giá ngô, sắn bấp bênh, đầu ra không ổn định, được nhà nước hỗ trợ giống cây trồng, nhiều hộ dân trong bản đã chuyển dần diện tích trồng ngô sang trồng các loại cây ăn quả. Từ năm 2016 đến nay, cả bản trồng mới được 47 ha xoài Đài Loan và nhãn. Trong quá trình chăm sóc, chúng tôi tuân thủ quy trình sản xuất VietGAP, chủ yếu sử dụng phân hữu cơ được ủ hoai mục từ phân chuồng, phế phẩm nông nghiệp để bón cho cây, vừa đơn giản, dễ làm, lại tiết kiệm chi phí. Đến nay, bản Nong Luồng có 40 ha cây ăn quả đã cho thu hoạch, trung bình mỗi năm sản lượng đạt 250 tấn, giúp nhiều hộ gia đình trong bản vươn lên thoát nghèo, nuôi con cái ăn học chu đáo và mua sắm nhiều đồ dùng phục vụ sinh hoạt.

Từ trồng cây ăn quả, nhiều hộ gia đình trong xã đã có thu nhập ổn định từ 100-200 triệu đồng/năm. Điển hình như gia đình bà Bùi Thị Điều, bản Pá Chiến, có 400 gốc xoài Thái Lan, 500 gốc mít, dưới tán cây ăn quả nuôi hàng trăm con gà. Để sản xuất hiệu quả, bà Điều đã tích cực tham gia các lớp tập huấn, chuyển giao kỹ thuật trồng, chăm sóc cây ăn quả do xã tổ chức, học hỏi qua sách, báo, mạng Internet và những mô hình trồng cây ăn quả đạt hiệu quả cao trong tỉnh, trong huyện... Đặc biệt, gia đình bà đã đầu tư hàng trăm triệu đồng lắp đặt dàn pin năng lượng mặt trời, hệ thống nước tưới tự động phục vụ sản xuất. Năm nay, gia đình thu 10 tấn quả, trừ chi phí lãi hơn 200 triệu đồng.

Theo định hướng của huyện Mường La, đến năm 2022, xã Chiềng San trồng mới 120 ha dứa thương phẩm và tiếp tục cải tạo, cắt ghép diện tích xoài địa phương còn lại, nâng tổng diện tích cây ăn quả lên gần 800 ha. Để thực hiện được mục tiêu này, xã tiếp tục khuyến khích các hộ dân chuyển đổi diện tích trồng cây lương thực ngắn ngày năng suất thấp sang trồng cây ăn quả; áp dụng công nghệ cao trong sản xuất; liên kết, thành lập HTX để thuận lợi cho việc đăng ký nhãn hiệu, mở rộng thị trường mới, tiêu thụ sản phẩm.