Xã Hát Lót là một trong 8 xã, thị trấn của huyện Mai Sơn thực hiện xã hội hóa thu gom rác thải sinh hoạt. Sau 4 năm tổ chức thực hiện, xã Hát Lót đã khắc phục được tình trạng vứt rác thải bừa bãi, gây ô nhiễm môi trường, mất mỹ quan, đảm bảo tiêu chí môi trường trong xây dựng nông thôn mới. Đến nay, xã Hát Lót là 3 trong 4 xã của huyện đã về đích nông thôn mới.

Công nhân thu gom rác thải sinh hoạt tại Tiểu khu Nà Sản, xã Hát Lót (Mai Sơn).

Ông Đào Văn Hiền, Chủ tịch UBND xã cho biết: Xuất phát từ nhu cầu thực tiễn, xã Hát Lót đã đề xuất huyện hỗ trợ một phần kinh phí thực hiện thu gom, xử lý rác thải sinh hoạt tại các điểm đông dân cư trên địa bàn. Đồng thời, tổ chức tuyên truyền tại các buổi sinh hoạt bản, tiểu khu, vận động các hộ tự nguyện đăng ký tham gia và tổ chức họp bàn công khai xin ý kiến, thông qua nội quy quản lý thu, chi từ nguồn kinh phí Nhà nước hỗ trợ và thu phí từ các hộ đăng ký tham gia; xây dựng mức thu phí vệ sinh các hộ gia đình là 12.000 đồng/tháng và 25.000/tháng đối với các hộ kinh doanh. Năm 2018, toàn xã đã có 5 bản, tiểu khu dọc quốc lộ 6 với 280 hộ đăng ký tham gia, tăng 80 hộ tham gia so với năm 2016.

Trước đây, nhân dân các bản, tiểu khu dọc quốc lộ 6 đổ rác tập trung tại điểm gần khu vực Hồ Tiền Phong, rác thải không qua phân loại, xử lý bốc mùi hôi thối, tràn lan ra mặt đường gây ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng đến đời sống sinh hoạt của các hộ dân khu vực lân cận. Từ khi tổ chức xã hội hóa thu gom rác thải đã chấm dứt hẳn tình trạng vứt rác bừa bãi, các tuyến đường phong quang, sạch sẽ. Ông Trương Văn Sòn, Tiểu khu trưởng Tiểu khu Nà Sản, chia sẻ: Ban đầu, khi vận động các hộ tham gia xã hội hóa thu gom rác thải sinh hoạt không nhận được sự đồng tình, ủng hộ của nhân dân. Tiểu khu Nà Sản đã phải tổ chức nhiều buổi tuyên truyền, lồng ghép tuyên truyền vào các cuộc sinh hoạt tại tiểu khu, vận động nhân dân đăng ký tham gia; tổ chức họp bàn thống nhất bổ sung vào nội quy, hương ước của tiểu khu, quy định đây là một trong những tiêu chí để bình xét gia đình văn hóa; quy định xử phạt từ 250.000 - 500.000 đồng đối với các hộ không đăng ký tham gia nhưng đổ rác trộm, một phần tiền phạt trích thưởng cho người phát hiện. Năm 2019, tiểu khu Nà Sản có thêm 24 hộ đăng ký tham gia thu gom rác thải, nâng tổng số hộ tham gia là 144 hộ, chiếm 77,4% tổng số hộ toàn tiểu khu. Theo quy định đều đặn hàng tuần vào các sáng thứ 2 và thứ 5, các hộ chủ động tập kết rác tại các điểm hoặc tại hộ gia đình để công nhân Công ty cổ phần Môi trường và dịch vụ đô thị Sơn La, Chi nhánh Mai Sơn đến thu gom, mang đi xử lý. Những hộ không đăng ký tham gia thu gom rác ở xa khu dân cư đều đào hố rác, tự phân loại rác thải hữu cơ làm phân bón và xử lý rác thải vô cơ bằng hình thức chôn lấp hoặc đốt.

Được biết, từ năm 2016 đến nay, để tổ chức thực hiện xã hội hóa tổ chức thu gom rác thải sinh hoạt, huyện Mai Sơn đã hỗ trợ xã Hát Lót 31 xe chứa rác, bố trí tại các điểm dân cư thu gom, tập kết rác cho Công ty cổ phần Môi trường và dịch vụ đô thị Sơn La, Chi nhánh Mai Sơn đến thu gom, xử lý, tổng trị giá gần 140 triệu đồng. Hằng năm, ngoài thu phí của các hộ đăng ký nộp, huyện Mai Sơn hỗ trợ 60 triệu đồng để tổ chức thu gom, xử lý rác thải sinh hoạt. Xã thực hiện công khai tài chính, quản lý thu, chi theo quy định, trong đó, trích nguồn thu từ phí vệ sinh nhân dân nộp và hỗ trợ của Nhà nước để chi trả lương 3.300.000 đồng/ tháng cho 1 công nhân thu gom rác thải; sửa chữa xe chứa rác thường xuyên, định kỳ. Trên thực tế vẫn còn hiện tượng một số hộ không muốn đăng ký tham gia, đóng phí vệ sinh nhưng lại có hành vi đổ trộm rác, thiếu sự công bằng, gây bức xúc đối với các hộ đăng ký và nộp phí vệ sinh thường xuyên. Xã đã yêu cầu các bản, tiểu khu tăng cường công tác giám sát, kiểm tra, đưa vào nội quy, hương ước của bản, xử phạt đối với các đối tượng cố ý vi phạm. Các bản, tiểu khu kiến nghị huyện trích kinh phí hỗ trợ các cá nhân, bản, tiểu khu làm nhiệm vụ quản lý, giám sát tổ chức thực hiện.

Nhờ tổ chức thực hiện tốt công tác xã hội hóa thu gom xử lý rác thải sinh hoạt đã tạo sự chuyển biến tích cực trong việc giữ gìn và bảo vệ môi trường, góp phần duy trì và giữ vững tiêu chí môi trường trong xây dựng nông thôn mới ở xã Hát Lót. Thời gian tới, xã tiếp tục tuyên truyền, nâng cao ý thức của người dân trong giữ gìn, bảo vệ môi trường, có ý thức tự giác trong xử lý rác thải rắn ở khu dân cư và hộ gia đình, giữ vững tiêu chí môi trường trong xây dựng nông thôn mới.