Trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, Ngã ba Cò Nòi không chỉ là địa danh thuần túy mà đã trở thành mảnh đất thiêng liêng, một địa chỉ đỏ, biểu tượng của chủ nghĩa anh hùng cách mạng. Phát huy truyền thống, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân các dân tộc xã Cò Nòi đã và đang đoàn kết, chung sức đồng lòng xây dựng quê hương ngày càng giàu mạnh, xứng đáng với danh hiệu “Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân” trong kháng chiến chống thực dân Pháp và “Anh hùng lao động” trong thời kỳ đổi mới.

Một góc trung tâm xã Cò Nòi hôm nay. 

Đồng chí Lò Văn Thắng, Chủ tịch UBND xã Cò Nòi trực tiếp đưa chúng tôi đi “thực mục sở thị” những đổi thay của vùng đất anh hùng. Tuyến đường 6 ngoằn ngoèo, chênh vênh, viết nên những trang sử hào hùng của dân tộc trong những năm tháng chiến tranh trước kia, nay thênh thang, nối dài, rộng mở. Cả một vùng Ngã ba Cò Nòi giờ xanh tươi, mát rợp bóng cây. Từ đèo Chiềng Đông đi lên, đèo Chẹn đi sang, xung quanh ngã ba này đâu đâu cũng là vùng ngô, mía xanh mướt, hứa hẹn bội thu. Nằm trong vùng kinh tế động lực của huyện Mai Sơn, cách trung tâm huyện khoảng 10 km về phía Đông theo trục Quốc lộ 6, Cò Nòi có tổng diện tích tự nhiên 9.466 ha. So với nhiều xã trên địa bàn tỉnh, Cò Nòi có lợi thế lớn với địa hình tương đối bằng phẳng, đáp ứng yêu cầu hình thành vùng sản xuất nguyên liệu lớn, quy mô tập trung theo hướng hàng hóa, cơ cấu cây trồng đa dạng, gồm các loại cây công nghiệp, cây ăn quả, cây màu, trồng rừng và phát triển chăn nuôi.

Trang trại trồng dâu tây và cây ăn quả của một hộ dân ở xã Cò Nòi.

Với chủ trương, định hướng đã được xác định, Cò Nòi đã và đang hình thành các vùng sản xuất nông nghiệp hàng hóa quy mô lớn. Năm 2018, diện tích cây công nghiệp của xã lên tới 3.598 ha (cây ăn quả 1.110 ha; mía 2.445 ha, chanh leo 22,9 ha, dâu tây 20,2 ha...). So với năm 2017, diện tích trồng cây ăn quả tăng 215,7%. Cùng với đó, xã phát triển mạnh các loại hình kinh doanh, dịch vụ; tuyên truyền, vận động, phát triển 15 HTX dịch vụ nông nghiệp làm đầu mối chuyển giao khoa học kỹ thuật, hình thành các chuỗi liên kết sản xuất phát triển bền vững. Những năm gần đây, cùng với phát triển các loại cây ăn quả như xoài, nhãn, bưởi..., cây dâu tây cũng dần trở thành loại cây hiệu quả kinh tế cao của người dân các bản Xuân Quế, Tân Quế, tiểu khu Huổi Dương...

Thành viên của HTX dâu tây Xuân Quế lựa chọn sản phẩm trước khi đưa ra thị trường.

Đến HTX dâu tây Xuân Quế, chúng tôi chứng kiến niềm vui, sự phấn khởi của những người lao động trước những thành quả đạt được từ sức lao động của mình. Tất nhiên, trong đó có sự định hướng, giúp đỡ, vận động của cấp ủy, chính quyền trong xác định hướng đi, giống cây trồng phù hợp điều kiện thực tế địa phương. Trên diện tích hơn 8.000 m2, cả gia đình anh Nguyễn Văn Cường, thành viên HTX Xuân Quế đang thu hoạch dâu tây. Khuôn mặt những người phụ nữ thu hái những quả dâu tây chín mọng ửng đỏ bởi ánh nắng ban chiều. Anh Cường bảo thấy trồng dâu tây đem lại hiệu quả kinh tế cao, năm 2017, gia đình anh liền trồng thử nghiệm cây dâu tây trên diện tích đất trồng mía, ngô trước đây, nhưng giờ đã kém hiệu quả. Đất chẳng phụ công người, chỉ với 8.000 m2, anh Cường dự kiến thu hoạch khoảng 9 tấn quả tươi, lãi gần 1 tỷ đồng.

Anh Nguyễn Văn Nam, Giám đốc HTX dâu tây Xuân Quế, nói thêm với chúng tôi: HTX thành lập tháng 7/2017, vốn đăng ký kinh doanh 1 tỷ đồng, trồng 5,1 ha dâu tây theo tiêu chuẩn VietGAP. Năm 2019, HTX tăng vốn điều lệ lên 1,6 tỷ đồng, dự kiến trồng 10 đến 15ha dâu tây nữa vẫn theo tiêu chuẩn VietGAP..., HTX đã đầu tư xây dựng 2.000 m2 nhà lưới, với các giống Mỹ hương, Mỹ đá và Nhật siêu ngọt..., thích nghi tốt với thổ nhưỡng, khí hậu, nếu bảo đảm các điều kiện kỹ thuật, có thể thu nhập 1 tỷ đồng/ha.

Mô hình nuôi bò nhốt chuồng của hộ dân bản Phiêng Nậm.

Ở Cò Nòi, chăn nuôi gia súc, gia cầm cũng là hướng phát triển kinh tế mở. Tổng đàn trâu hiện có 1.956 con; đàn bò 2.159; đàn lợn 14.000 con; đàn dê 2.266 con; đàn gia cầm 124.460 con; đàn ong 1.737 tổ. Nhờ tích cực chuyển đổi cơ cấu kinh tế, đời sống nhân dân trên địa bàn từng bước cải thiện, tỷ lệ hộ nghèo giảm dần qua các năm (hết năm 2018, chỉ còn 4,8% hộ nghèo), thu nhập bình quân 31 triệu đồng/người/năm. Bên cạnh đó, xã thực hiện tốt công tác an sinh xã hội, tập trung nguồn lực cho công tác giảm nghèo bền vững. Các hoạt động văn hóa, thể dục thể thao có nhiều khởi sắc. An ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội được giữ vững. Kinh tế phát triển, người dân lại càng có điều kiện đóng góp vật chất, công sức thực hiện các tiêu chí xây dựng nông thôn mới. Nhân dân 40 bản, tiểu khu đã đóng góp ngày công, hiến đất, góp vật liệu xây dựng 24/45km đường trục bản, tiểu khu và đường liên bản, tiểu khu, đảm bảo ô tô đi lại thuận tiện quanh năm; bê tông hóa 46/51km đường ngõ, xóm; 40/40 bản, tiểu khu có nhà văn hóa sinh hoạt cộng đồng; cơ sở hạ tầng thương mại nông thôn từng bước phát triển, thông tin truyền thông được đầu tư xây dựng; 99,6% nhà ở dân cư đạt tiêu chuẩn theo quy định...

Theo thống kê, Cò Nòi hiện đã hoàn thành 16/19 tiêu chí xây dựng nông thôn mới. Để hoàn thành các tiêu chí còn lại, Ban Chỉ đạo xây dựng nông thôn mới của xã tập trung triển khai  Kế hoạch tổ chức “Ngày về cơ sở xây dựng nông thôn mới” của Ban Thường vụ huyện ủy, tuyên truyền nhân dân các bản, tiểu khu xây dựng cảnh quan môi trường xanh, sạch, đẹp; xây dựng đường giao thông nông thôn, giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn, quyết tâm trong năm 2019, được công nhận xã đạt chuẩn nông thôn mới.

Chiến tranh đã lùi vào quá khứ. Mảnh đất Cò Nòi xưa chi chít trên mình những hố bom, mảnh đạn, giờ đã xanh màu xanh sung túc, giàu có. Đài tưởng niệm liệt sỹ thanh niên xung phong Ngã ba Cò Nòi luôn được đón các em học sinh đến học tập, vui chơi; những du khách tới tham quan, trải nghiệm. Để có được những cánh đồng trải đầy màu xanh ngày hôm nay, các cán bộ, chiến sĩ của chúng ta đã đánh đổi bằng máu xương, bằng cả tuổi thanh xuân và lớp lớp thế hệ tiếp nối truyền thống, vượt qua bao khó khăn, thử thách, dày công vun đắp, dựng xây. Ngã ba Cò Nòi anh hùng sẽ mãi là một địa chỉ đỏ giáo dục lý tưởng, truyền thống cách mạng; mãi là bản anh hùng ca về ý chí sắt đá, tinh thần quyết chiến, quyết thắng, tất cả vì độc lập tự do của Tổ quốc.