Là huyện có tỷ lệ đồng bào dân tộc thiểu số chiếm 76% dân số toàn huyện, những năm qua, huyện Mai Sơn đã thực hiện hiệu quả các chương trình, chính sách dân tộc với nhiều giải pháp cụ thể, như: Chú trọng xây dựng tổ chức chính trị vững mạnh tại cơ sở; có những chính sách ưu tiên đào tạo đội ngũ cán bộ tại chỗ là người dân tộc thiểu số.

Tuyến đường đến trung tâm xã Phiêng Cằm (Mai Sơn)

được nhựa hóa, thúc đẩy phát triển KT-XH vùng đồng bào dân tộc thiểu số.

Đồng thời, thực hiện lồng ghép các chương trình, chính sách của Chính phủ, như: Chương trình 135, các chính sách hỗ trợ trực tiếp cho người nghèo, hỗ trợ đất ở, đất sản xuất, nước sinh hoạt cho đồng bào dân tộc thiểu số nghèo và hộ nghèo theo Quyết định số 102, 755 của Thủ tướng Chính phủ; chính sách hỗ trợ hộ nghèo vay vốn phát triển sản xuất, chính sách đối với người có uy tín... đảm bảo đúng quy định, công khai, minh bạch.

Từ năm 2014 đến nay, thực hiện Chương trình 135, Mai Sơn đã đầu tư xây dựng 17 công trình thủy lợi và nước sinh hoạt, 34 công trình giao thông, 27 nhà văn hóa, 3 nhà bán trú, lớp học và 1 công trình điện sinh hoạt; hỗ trợ cây con giống, phân bón các loại và triển khai các mô hình chăn nuôi bò, dê… cho 3.800 hộ nghèo, cận nghèo, với tổng kinh phí hỗ trợ trên 127 tỷ đồng; 239 hộ nghèo được vay 1,9 tỷ đồng vốn theo Quyết định 54 của Thủ tướng Chính phủ về thực hiện chế độ chính sách đối với hộ nghèo đặc biệt khó khăn có nhu cầu vay vốn phát triển sản xuất; hỗ trợ 904 hộ tự tạo nguồn nước sinh hoạt, đất sản xuất, mua sắm nông cụ máy móc phục vụ sản xuất (theo Quyết định 755 của Chính phủ); hơn 4,2 tỷ đồng đầu tư xây dựng nhà văn hóa bản Phiêng Hịnh (xã Nà Bó), công trình cấp nước sinh hoạt bản Ta Đứng (Chiềng Sung), tuyến đường từ quốc lộ 6 - Nà Cang (Cò Nòi) và gần 2,6 tỷ đồng hỗ trợ sản xuất, xăng dầu chạy máy nổ, túi thuốc y tế bản, đồ dùng sinh hoạt, công cụ sản xuất (theo Nghị quyết 370 ngày 18/3/2011 của HĐND tỉnh); chi trả đầy đủ, kịp thời các chế độ chính sách cho người có uy tín với tổng kinh phí hỗ trợ gần 1 tỷ đồng... Từ phát triển kết cấu hạ tầng đồng bộ đã thúc đẩy phát triển KT-XH, tạo bước chuyển biến mới về sản xuất và đời sống vật chất, tinh thần cho đồng bào, hạn chế tình trạng du canh, du cư, bà con ổn định đời sống phát triển sản xuất hiệu quả.

Bên cạnh các chương trình, chính sách giảm nghèo của Trung ương, của tỉnh, huyện Mai Sơn đã lồng ghép hiệu quả các nguồn vốn ngân sách địa phương và nguồn vốn chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, tạo động lực thúc đẩy KT-XH vùng khó khăn, đồng bào dân tộc thiểu số. Xác định nâng cao thu nhập, chất lượng đời sống của nhân dân là một trong những nhiệm vụ quan trọng, là tiền đề để thực hiện các tiêu chí khác, huyện đã tuyên truyền, tổ chức các lớp tập huấn kỹ thuật, hướng dẫn triển khai các mô hình liên kết sản xuất kinh doanh HTX. Qua đó, đẩy mạnh chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, ứng dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất, thành lập các HTX, tổ hợp tác liên kết sản xuất tập trung với các chuỗi cung ứng rau, củ quả và thủy sản an toàn. Giai đoạn 2014-2018, tổng giá trị sản xuất toàn huyện trên 9.530 tỷ đồng, tăng 1,36 lần so với năm 2014, thu nhập bình quân đầu người đạt 35,2 triệu đồng/năm, tăng 1,54 lần so với năm 2014. Nổi bật, trên địa bàn huyện đã thành lập được 108 HTX sản xuất, kinh doanh đa ngành nghề, lĩnh vực, điển hình có những HTX hoạt động sản xuất, kinh doanh hiệu quả tại xã vùng cao đặc biệt khó khăn hoặc người sáng lập là đồng bào dân tộc thiểu số, như: HTX chanh leo hữu cơ 666.28 (Phiêng Pằn) trồng chanh leo hữu cơ và các loại cây ăn quả khác doanh thu gần 1 tỷ đồng/năm; HTX Trường Tiến (Chiềng Ban) trồng cây ăn quả có múi doanh thu 3 tỷ đồng/năm... Ngoài ra, cùng với sự hỗ trợ của Nhà nước, nhân dân tích cực đóng góp tiền mặt, vật liệu xây dựng, ngày công lao động và hiến đất để thực hiện các công trình phúc lợi xã hội, trong đó, đã đóng góp thực hiện bê tông 278 tuyến đường nội bản, chiều dài gần 210 km. Đến nay, toàn huyện đã có 4 xã về đích nông thôn mới; 90,9% số xã đạt Bộ tiêu chí quốc gia về y tế; 95,4% số xã có đường giao thông đến trung tâm xã được cứng hóa; trên 98% số hộ được sử dụng điện lưới quốc gia; năm 2018, tỷ lệ hộ nghèo giảm 7,05% so với năm 2015...

Từ các chính sách, dự án giảm nghèo, huyện Mai Sơn quan tâm đầu tư xây dựng và hoàn thành nhiều công trình công cộng phục vụ sinh hoạt, sản xuất, góp phần nâng cao mức sống của bà con vùng đồng bào dân tộc thiểu số; tăng cường năng lực thể chế của chính quyền cơ sở và năng lực sản xuất của cộng đồng địa phương, giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, tăng cường đoàn kết giữa các dân tộc ngày càng bền chặt.