Theo kết quả rà soát của Phòng Kinh tế và Hạ tầng huyện Mai Sơn, trong 9 tháng năm 2017, trên địa bàn huyện có một số trường hợp sử dụng đất nông nghiệp sai mục đích.

Phân xưởng đốt lõi ngô ủ than được xây dựng trên diện tích đất nông nghiệp

chưa chuyển đổi mục đích sử dụng tại Tiểu khu 7, xã Nà Bó (Mai Sơn).

Tập trung ở các xã: Mường Chanh, Chiềng Ban, Nà Bó, Chiềng Lương, thị trấn Hát Lót, Cò Nòi, Mường Bon, xã Hát Lót... ảnh hưởng đến công tác quản lý nhà nước về đất đai và để lại những dư luận không tốt trong nhân dân.

Tại xã Mường Chanh, Hợp tác xã Xây dựng và phát triển nông thôn Mường Chanh đã tự thỏa thuận với 52 hộ dân thuộc 7 bản: Nong Ten, Phúc Lợi, Đông Mai, Nà Cà, Cang Mường, Pom Sản và bản Bông, chuyển nhượng 2,86 ha ruộng để xây dựng công trình xưởng chế biến cà phê trên khu đất trồng lúa. Khi khởi công xây dựng công trình, chưa có chủ trương đầu tư, không có giấy chứng nhận đầu tư, không có hồ sơ chuyển đổi mục đích sử dụng đất từ đất trồng lúa sang đất phi nông nghiệp. Tương tự, tại xã Chiềng Ban, một số hộ dân tự ý xây dựng công trình xưởng thu gom cà phê, hoặc nhà ở trên khoảng 2.200 m2 đất nông nghiệp. Còn ở xã Chiềng Lương, người dân tự ý lấp 500 m2 ruộng để dựng lán trại chăn nuôi gia súc. Ở một số xã khác, các hộ dân cũng tự ý chuyển đổi mục đích sử dụng đất nông nghiệp, như chuyển đất trồng lúa sang đào ao, trồng cây lâu năm, hoặc đất phi nông nghiệp...

Tình trạng vi phạm về trật tự xây dựng và sử dụng đất nông nghiệp còn xảy ra tại các xã dọc các tuyến quốc lộ, tỉnh lộ, đường huyện quản lý. Song, công tác kiểm tra, xử lý vi phạm, đình chỉ thi công ban đầu đối với một số trường hợp vi phạm của UBND các xã không triệt để, chỉ lập biên bản ngừng thi công, xử phạt hành chính, không hoàn thiện hồ sơ tổ chức cưỡng chế khi các trường hợp không tự giác chấp hành.

Thực tế cho thấy, xảy ra tình trạng sử dụng đất nông nghiệp sai mục đích trên địa bàn huyện Mai Sơn một phần là do công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật về xây dựng ở nhiều xã chưa được quan tâm đúng mức. Một số xã chưa thực hiện việc công bố công khai quy hoạch, niêm yết các thủ tục hành chính về đất đai, xây dựng, quy định xử lý vi phạm. Thêm nữa, trình độ của cán bộ làm công tác quản lý đất đai, quản lý trật tự xây dựng tại các xã còn hạn chế, trách nhiệm chưa cao, khi thực hiện nhiệm vụ còn nể nang, né tránh. Một số đơn vị được giao nhiệm vụ quản lý, sử dụng đất không chủ động phối hợp với chính quyền địa phương để giải quyết các vi phạm trong sử dụng đất, quy hoạch. Mặc dù đã được tuyên truyền, vận động, nhưng một số hộ dân, tổ chức vẫn cố tình vi phạm. Bên cạnh đó, một số xã hạn chế về đất ở, đất phi nông nghiệp, hoặc đất trồng lúa không có nước, hoặc bị ngập không cho thu hoạch nên đã tự ý chuyển đổi sang các nhóm đất khác.

Trước thực tế trên, Phòng Kinh tế và Hạ tầng huyện Mai Sơn đã tham mưu cho UBND huyện ban hành 39 văn bản chỉ đạo, hướng dẫn UBND các xã tổ chức kiểm tra, xử lý các trường hợp vi phạm trật tự xây dựng (xây dựng công trình trái phép trên đất nông nghiệp, sử dụng đất sai mục đích). Đối với vi phạm tại xã Mường Chanh, Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện phối hợp với UBND xã kiểm tra việc san lấp mặt bằng của HTX Xây dựng và phát triển nông thôn Mường Chanh; yêu cầu HTX ngừng thi công xây dựng, khắc phục kịp thời hành vi vi phạm; hoàn thiện đầy đủ hồ sơ, thủ tục liên quan đến đất đai và xây dựng đúng quy định. UBND huyện đã giao Phòng Kinh tế và Hạ tầng và Phòng Tài nguyên và Môi trường xem xét trách nhiệm đối với tập thể, cá nhân của chính quyền xã Mường Chanh trong công tác quản lý trật tự xây dựng, quản lý đất đai trên địa bàn xã; ban hành Quyết định số 1438/QĐ-XPHC về xử phạt vi phạm hành chính lĩnh vực hoạt động xây dựng với số tiền là 45.000.000 đồng... Đến thời điểm này, HTX đã hoàn thiện hồ sơ, thủ tục về đất đai và xây dựng theo quy định.

Đối với vi phạm tại các xã khác, UBND huyện đã chỉ đạo các phòng chuyên môn hướng dẫn UBND các xã xử lý vi phạm về đất đai (đối với các khu vực không có quy hoạch). Cùng với đó, tiến hành rà soát, kiểm tra lại quy hoạch, các khu vực đất nông nghiệp nằm trong khu dân cư không có khả năng khôi phục sản xuất để kiến nghị với các cơ quan chức năng điều chỉnh lại quy hoạch sang mục đích khác phù hợp với nhu cầu thực tế. Trường hợp không phù hợp với định hướng phát triển của xã và kế hoạch sử dụng đất của huyện, yêu cầu UBND các xã đình chỉ thi công đối với các trường hợp cố tình vi phạm, hoàn thiện hồ sơ, thủ tục, tổ chức cưỡng chế theo quy định.

Để giảm thiểu tình trạng sử dụng đất nông nghiệp sai mục đích, thời gian tới, huyện Mai Sơn tiếp tục tăng cường công tác tuyên truyền phổ biến các văn bản Luật Đất đai, Luật Xây dựng cho nhân dân nắm rõ và thực hiện đúng các quy định của Nhà nước. Xử lý nghiêm các vi phạm, phân định rõ trách nhiệm của từng cấp, từng ngành trong quá trình triển khai quản lý quy hoạch, quản lý đất đai và quản lý trật tự xây dựng. Chỉ đạo UBND các xã rà soát lại quy hoạch, trường hợp phù hợp với định hướng sử dụng đất của xã thì đề nghị điều chỉnh lại quy hoạch và yêu cầu các hộ chuyển mục đích sử dụng đất; trường hợp không phù hợp với định hướng phát triển của xã, yêu cầu các hộ tự giác chấp hành, nếu không chấp hành yêu cầu xã triển khai các bước tổ chức cưỡng chế theo quy định của Luật Đất đai.  Công khai các quy hoạch và quy trình xử lý vi phạm trong từng lĩnh vực của từng cơ quan, đơn vị chuyên môn để từ đó phối hợp chặt chẽ hơn trong quá trình xử lý...