Những năm gần đây, tình trạng khai thác khoáng sản trái phép trên địa bàn huyện Mai Sơn diễn biến phức tạp, ảnh hưởng không nhỏ đến đời sống người dân trên địa bàn. Huyện đã triển khai nhiều giải pháp tăng cường công tác quản lý, bảo vệ để khắc phục tình trạng này.

Đoàn kiểm tra của xã Chiềng Lương (Mai Sơn) cùng cán bộ Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện

kiểm tra nắm tình hình khai thác khoáng sản tại bản Lù, xã Chiềng Lương

Huyện Mai Sơn có tài nguyên khoáng sản đa dạng, phong phú, nhưng phần lớn là quy mô nhỏ, trữ lượng không lớn. Trong đó, đá xây dựng tập trung chủ yếu tại vùng núi đá các xã: Cò Nòi, Hát Lót, Chiềng Mung; cát ở khu vực xã Tà Hộc, Chiềng Chăn; vàng sa khoáng ở Chiềng Lương, Chiềng Ve, Chiềng Chung; đất sét ở Mường Chanh... Do nhu cầu xây dựng các công trình dự án phát triển kinh tế, xã hội và nhà ở của nhân dân ngày càng cao nên việc khai thác, vận chuyển, tập kết khoáng sản làm vật liệu xây dựng trên địa bàn huyện diễn biến phức tạp. Bên cạnh đó, lợi nhuận khai thác khoáng sản khá cao nên nhiều doanh nghiệp, người dân đã khai thác trái phép. Để tăng cường công tác quản lý, khai thác khoáng sản trên địa bàn, hằng năm, huyện Mai Sơn thành lập đoàn kiểm tra liên ngành tiến hành kiểm tra, xử lý vi phạm việc khai thác, vận chuyển, tàng trữ, tiêu thụ khoáng sản trái phép trên địa bàn huyện; kiểm tra định kỳ, đột xuất tại các khu vực có hoạt động khai thác khoáng sản; chỉ đạo UBND các xã, thị trấn, các cơ quan chuyên môn của huyện tăng cường lực lượng nắm bắt, phát hiện và kịp thời xử lý các vi phạm. Đặc biệt, giao chủ tịch UBND các xã chịu trách nhiệm trước UBND huyện, nếu để xảy ra hoạt động khai thác trái phép khoáng sản thành điểm nóng, ảnh hưởng xấu đến môi trường, làm mất an ninh trật tự, gây bức xúc cho nhân dân.

Bên cạnh đó, năm 2017, UBND huyện đã tổ chức hội nghị bàn giải pháp giải quyết tình trạng khai thác khoáng sản trái phép trên sông Đà giữa 3 huyện Mai Sơn, Bắc Yên, Mường La, qua đó, ban hành quy chế phối hợp quản lý, bảo vệ khoáng sản vùng giáp ranh giữa 3 huyện. Phối hợp với các sở, ngành liên quan của tỉnh kiểm tra việc chấp hành pháp luật trong lĩnh vực khai thác khoáng sản và kiểm tra thực địa các khu vực mở rộng quy mô tại các mỏ đá ở xã Hát Lót, Cò Nòi, Chiềng Mung và khu vực thăm dò cát làm vật liệu xây dựng thông thường trên sông Đà thuộc địa phận huyện. Riêng Đoàn kiểm tra liên ngành của huyện đã tổ chức hơn 20 cuộc kiểm tra, nắm tình hình khai thác, vận chuyển khoáng sản tại các xã: Chiềng Ve, Chiềng Lương, Chiềng Chung, Chiềng Chăn và Tà Hộc. Đã xử lý 15 trường hợp vận chuyển cát và khai thác vàng trái phép, xử phạt hành chính 86,6 triệu đồng, tịch thu 234 m3 cát đen xây dựng, 1 máy nổ... Đặc biệt, tại xã Chiềng Lương có 7 điểm khai thác vàng trái phép. Ông Quàng Văn Dung, Phó Chủ tịch UBND xã Chiềng Lương cho biết: Xã đã thành lập đoàn kiểm tra tiến hành kiểm tra tại hiện trường. Đồng thời, giao nhiệm vụ cho các thành viên thường xuyên bám nắm địa bàn, phối hợp với ban quản lý bản và nhân dân theo dõi để phát hiện và báo cáo huyện có phương án ngăn chặn, xử lý các đối tượng khai thác vàng trái phép theo thẩm quyền.

Tuy nhiên, việc quản lý hoạt động khai thác khoáng sản trên địa bàn hiện gặp nhiều khó khăn, một phần do thiếu cán bộ chuyên môn ở huyện, xã, trong khi đó các đối tượng hoạt động với nhiều thủ đoạn chống đối. Hơn nữa, do không có nhà kho, bến bãi để tạm giữ các phương tiện vi phạm nên khó khăn trong việc xử phạt vi phạm hành chính đối với các chủ phương tiện vi phạm. Một nguyên nhân nữa là các đối tượng khai thác khoáng sản trái phép hoạt động tinh vi nên khó có bằng chứng cụ thể xác định hành vi vi phạm, do vậy, việc xử lý, cưỡng chế vi phạm gặp nhiều khó khăn...

Ông Nguyễn Thanh An, Trưởng phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Mai Sơn cho biết: Để siết chặt công tác quản lý khai thác khoáng sản, Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện tiếp tục tham mưu cho UBND huyện chỉ đạo các cơ quan thông tin đại chúng, các tổ chức đoàn thể chính trị - xã hội tăng cường tuyên truyền, phổ biến tới nhân dân Luật Khoáng sản, các văn bản chỉ đạo của Chính phủ, các bộ, ngành Trung ương, của tỉnh và của huyện liên quan đến công tác quản lý khoáng sản. Phối hợp xử lý các trường hợp vi phạm khi UBND các xã, các cơ quan liên quan phát hiện lập biên bản vi phạm; tiếp tục hướng dẫn các xã xử lý vi phạm đúng thẩm quyền và quản lý chặt chẽ các đối tượng có máy móc, thiết bị phục vụ thăm dò, khai thác, vận chuyển, tập kết, mua bán trái phép khoáng sản...