Những năm qua, Mai Sơn là huyện có tỷ số mất cân bằng giới tính khi sinh cao so với các huyện khác trong tỉnh, năm 2017, tỷ số này là 126 bé trai/100 bé gái, tăng 6 điểm so với năm 2016. Tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh không chỉ xảy ra ở các xã vùng sâu, vùng xa mà ở thị trấn, thị tứ cũng khá phổ biến. Để từng bước đưa tỷ số giới tính khi sinh về mức cân bằng, tự nhiên, Mai Sơn đã và đang thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp, với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị.

Cán bộ Trạm Y tế xã Chiềng Nơi (Mai Sơn) khám bệnh cho trẻ em.

Qua rà soát cho thấy, một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh là do quan niệm lạc hậu phải có con trai để nối dõi tông đường, để thờ phụng tổ tiên, phụng dưỡng cha mẹ; đàn ông mới là trụ cột gia đình. Vì vậy, nhiều gia đình đã lựa chọn giới tính trước sinh thông qua các dịch vụ, nhất là dịch vụ siêu âm. Ở vùng sâu, vùng xa, người dân không được tiếp cận với dịch vụ chẩn đoán giới tính thai nhi sớm thì dẫn đến tình trạng đẻ dày, đẻ nhiều để sinh được con trai. Bà Nguyễn Thị Quỳnh Hoa, Giám đốc Trung tâm Dân số - KHHGĐ huyện Mai Sơn, cho biết: Để giảm thiểu tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh việc quan trọng là làm thay đổi nhận thức của người dân về lĩnh vực này. Điều đó cần có sự vào cuộc đồng bộ của cả hệ thống chính trị thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp. Là cơ quan chuyên trách công tác dân số - KHHGĐ trên địa bàn huyện, Trung tâm đã tham mưu cho UBND huyện chỉ đạo thực hiện Đề án “Kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh” giai đoạn 2016-2020. Cấp ủy, chính quyền các cấp trong huyện đã đưa việc can thiệp giảm thiểu tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh vào chương trình phát triển kinh tế, xã hội của địa phương; các xã, bản, tiểu khu đưa nhiệm vụ này vào quy ước, hương ước để nhân dân thống nhất thực hiện. Đồng thời, tổ chức tập huấn kỹ năng tuyên truyền, tư vấn, phổ biến các quy định của pháp luật về nghiêm cấm lựa chọn giới tính thai nhi cho đội ngũ làm công tác dân số từ huyện đến cơ sở. Tổ chức cho các cơ sở y tế tư nhân và trạm trưởng trạm y tế các xã, thị trấn trong huyện ký cam kết không lựa chọn giới tính thai nhi.

Trong hoạt động, Trung tâm Dân số - KHHGĐ huyện đã phối hợp với Đài TT-TH huyện tổ chức tuyên truyền về nguyên nhân, hệ lụy của mất cân bằng giới tính khi sinh trên hệ thống truyền thanh từ huyện đến các xã, bản, tiểu khu. Cùng với đó, tranh thủ vai trò của trưởng bản, già làng, người có uy tín trong cộng đồng để vận động, thuyết phục các gia đình không lựa chọn giới tính thai nhi; các cặp vợ chồng sinh con một bề là gái không sinh thêm con. Mặt khác, phối hợp với các cơ quan chức năng tăng cường kiểm tra việc thực hiện các quy định của pháp luật về nghiêm cấm hành vi lựa chọn, loại bỏ thai nhi vì lý do giới tính; kiên quyết xử lý các cơ sở y tế thực hiện nạo phá thai liên quan đến phân biệt giới tính, dịch vụ siêu âm chẩn đoán giới tính thai nhi... Bên cạnh đó, trong các năm học, Trung tâm Dân số - KHHGĐ huyện đã phối hợp với các trường THPT, THCS tổ chức các buổi sinh hoạt ngoại khóa và nói chuyện chuyên đề về bình đẳng giới và giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh, về Luật Hôn nhân và gia đình... Qua đó, tác động tích cực tới quan niệm về giới tính cho tuổi vị thành niên, thanh niên, giúp các em hiểu rõ nguyên nhân, hệ lụy của mất cân bằng giới tính khi sinh và có thêm kiến thức về dân số - KHHGĐ.

Trao đổi về nhiệm vụ giảm thiểu tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh trên địa bàn huyện trong thời gian tới, Giám đốc Trung tâm Dân số - KHHGĐ huyện cho biết thêm: Trung tâm tiếp tục tham mưu cho huyện triển khai nhiều giải pháp để thực hiện hiệu quả Đề án kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh trên địa bàn huyện giai đoạn 2016-2020. Tiếp tục huy động sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị tăng cường tuyên truyền, vận động nhằm từng bước làm thay đổi hành vi của các cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ theo hướng sinh con theo quy luật tự nhiên... Phấn đấu đến cuối năm 2018, tỷ số giới tính khi sinh là 118 bé trai/100 bé gái, ổn định cơ cấu dân số của huyện ở mức hợp lý, cân bằng, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống người dân.