Về xã Nà Bó (Mai Sơn) hôm nay, nghe nông dân bàn chuyện chuyển đổi cơ cấu cây trồng, nhằm bảo đảm tính bền vững trong phát triển nông nghiệp, nhất là ngành trồng trọt.

Thành viên HTX Nông nghiệp Ngọc Hoàng thu hái thanh long.

Đồng chí Mùa A Pó, Bí thư Đảng ủy xã khẳng định: Sau 5 năm thực hiện chủ trương chuyển đổi cơ cấu cây trồng, xã Nà Bó có gần 200 ha cây ăn quả thay thế, diện tích trồng sắn, ngô, mía kém hiệu quả, chủ yếu là các loại cây: thanh long, nhãn, xoài, chanh leo... thu nhập của người dân tăng từ 7 đến 10 lần so với trồng ngô, lúa.

HTX nông nghiệp Ngọc Hoàng là một trong những điển hình của xã về chuyển đổi sản xuất đã có sức lan tỏa đến nhiều hộ dân. Ông Nguyễn Quang Vinh, Giám đốc HTX nông nghiệp Ngọc Hoàng - người đầu tiên đưa giống thanh long ruột đỏ vào trồng, cho biết: Năm 2011, tôi về Viện Nghiên cứu rau quả mua 8.000 cành giống thanh long trồng trên 5.000 m2 đất. Tuy nhiên, giống thanh long này không hợp đất và khí hậu, năng suất kém. Sau đó, tôi tiếp tục tìm hiểu kỹ thuật trồng, chăm sóc và đi tham quan các mô hình trồng thanh long ruột đỏ ở các địa phương và lựa chọn được giống thanh long ruột đỏ này. Năm 2016, gia đình thu hoạch trên 30 tấn quả, trừ chi phí lãi hơn 600 triệu đồng. Đến nay, vườn thanh long ruột đỏ của gia đình đã được nhân rộng gần 1,4 ha, với trên 1.700 trụ.

Từ thành công bước đầu của gia đình ông Vinh, nhiều hộ dân quanh vùng đã đến học tập kinh nghiệm trồng thanh long. Tháng 3/2016, ông Vinh đã liên kết với 23 hộ nông dân thành lập HTX nông nghiệp Ngọc Hoàng để đầu tư trồng cây thanh long tạo vùng chuyên canh hàng hóa. Sau hơn 2 năm đi vào hoạt động, HTX có 52 thành viên với diện tích trên 70 ha trồng thanh long ruột đỏ, trong đó có 30 ha đã cho thu hoạch; 50 ha trồng các loại cây ăn quả khác như xoài, bưởi, nhãn.

Mở rộng diện tích canh tác, đồng nghĩa với việc HTX phải tìm nguồn tiêu thụ sản phẩm. Nhờ được tham gia các tuần lễ giới thiệu nông sản, năm 2017, HTX đã ký kết hợp đồng tiêu thụ sản phẩm với Công ty cổ phần Thương mại Xuất nhập khẩu Green Path Việt Nam và Công ty cổ phần Thực phẩm xuất khẩu Đồng Giao. Tính đến hết 9 tháng năm 2018, HTX đã xuất khẩu được trên 70 tấn thanh long ruột đỏ sang thị trường DuBai, Trung Quốc, Pháp và hơn 30 tấn cho các siêu thị ở trong nước. Đây là HTX đầu tiên của tỉnh xuất khẩu thanh long ruột đỏ ra thị trường quốc tế. Hiện nay, giá thanh long ruột đỏ xuất khẩu bình quân đạt 26.000 đồng/kg, cao gấp 2,5 lần giá bán đổ ngoài thị trường. Vì vậy, mỗi ha thanh long, bình quân các hộ thu từ 200-250 triệu đồng/năm.

Bà Nguyễn Thị Dung, Phó Giám đốc HTX chia sẻ: Hiện, khoảng 50% diện tích thanh long ruột đỏ của HTX đều được áp dụng công nghệ tưới phun tự động có kiểm soát, và lắp camera giám sát toàn cầu theo dõi quy trình chăm sóc, thu hái, có nhật ký ghi rõ việc và hình ảnh đi kèm. Để có được thành công như hôm nay, các thành viên HTX đã được các ngành chức năng của tỉnh, huyện, nhất là trạm Quản lý chất lượng nông lâm thủy sản thường xuyên theo dõi sát sao và hướng dẫn kỹ thuật sản xuất, tạo sản phẩm chất lượng cao, bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm.

Tiếng lành đồn xa, đến nay, ngoài hơn 70 ha thanh long tại huyện Mai Sơn, HTX còn cung cấp giống, phân bón cho hơn 100 hộ dân ở các huyện Sông Mã, Thuận Châu để mở rộng diện tích. Ban Giám đốc HTX  còn tuyên truyền cho người dân về hướng phát triển cây thanh long, cam kết cung cấp giống, phân bón đảm bảo chất lượng, làm theo đúng mô hình sạch, bao tiêu sản phẩm, từ nay đến năm 2025 với giá ổn định là 16.000 đồng/kg.

Tín hiệu vui từ xuất khẩu thanh long đã mở ra hướng đi mới cho người trồng thanh long trên địa bàn tỉnh. Từ thành công mô hình HTX nông nghiệp Ngọc Hoàng trong việc liên kết các hộ dân trồng thanh long và kết nối với các doanh nghiệp để xuất khẩu sản phẩm đã khẳng định hướng đi đúng đắn, bền vững. Đây vừa là cơ hội vừa là thách thức đòi hỏi người dân cần thay đổi tư duy sản xuất từ tự phát nhỏ lẻ sang mô hình liên kết sản xuất, đa dạng hóa thị trường tiêu thụ, đảm bảo đầu ra cho sản phẩm và nâng cao thu nhập.