Với mục đích liên kết, ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất, năm 2021, có 8 hộ dân xã Phiêng Khoài, huyện Yên Châu góp vốn thành lập HTX Kiên Cường và chọn cây lê làm cây trồng chủ lực. Sau hơn 3 năm hoạt động, HTX xây dựng, quảng bá thành công thương hiệu lê Phiêng Khoài, nâng cao thu nhập của thành viên, giải quyết việc làm cho nhiều lao động địa phương.

Chị Đinh Thị Mây, Chủ tịch Hội đồng quản trị HTX Kiên Cường, có diện tích lê lớn nhất HTX, chị cũng là người vận động, liên kết bà con trong bản, xã thành lập HTX. Đưa chúng tôi thăm vườn lê đang thời kỳ đậu quả, chị Mây giới thiệu: Năm 2014, qua tìm hiểu trên sách báo và trực tiếp tham quan mô hình trồng lê ở Lào Cai, tôi quyết định trồng 1.000 gốc lê Tai Nung, thay thế diện tích chè năng suất thấp. Đến giữa năm 2018, vườn lê thu đợt quả đầu, cây nào cũng sai trĩu, quả to tròn, mọng nước. Ngay vụ bói quả đầu tiên, đã thu trên 7 tạ quả, giá bán 40.000 đồng/kg, thu gần 30 triệu đồng. Vì vậy, các năm tiếp theo, tôi tăng dần diện tích trồng lê lên 4.000 gốc.

Với 6 ha lê, mỗi năm gia đình chị Mây thu hơn 30 tấn quả, giá bán trung bình từ 40.000-80.000 đồng/kg tuỳ vào kích thước quả, bình quân thu về 600 triệu đồng.

Chị Mây chia sẻ thêm, để quả lê đạt chất lượng, năng suất cao, phải tuân thủ kỹ thuật chăm bón, tạo tán, tỉa quả. Là loại cây ưa đất ẩm, từ khi đậu quả đến lúc thu hoạch phải đảm bảo đủ nước, quả mới to, vỏ căng bóng, nhiều nước, ngọt. Ngược lại, nếu thiếu nước, quả bé và dễ rụng. Bí quyết để hạn chế quả bị rám vỏ, sâu đục, khi quả bắt đầu phát triển 3 tuần, tiến hành bọc quả. Nhờ phương pháp này, quả lê có mẫu mã đẹp, to đồng đều, vị ngọt đậm, giòn, khi bổ ra không bị thâm như các giống lê khác. 

Nhận thấy hiệu quả kinh tế cao, thị trường tiêu thụ tốt, từ năm 2021, chị Mây liên kết với các hộ trong vùng mở rộng diện tích lê và thành lập HTX Kiên Cường. Đến nay, HTX có 8 thành viên và liên kết các hộ dân trồng trên 70 ha lê.

Từ khi tham gia HTX, các thành viên tích cực ứng dụng công nghệ vào sản xuất, lắp đặt hệ thống tưới tiết kiệm; sử dụng phân bón hữu cơ, chế phẩm sinh học chăm bón; bao quả để có mẫu mã đẹp. HTX còn thành lập tổ kiểm soát, thường xuyên kiểm tra các vườn lê, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm cho người tiêu dùng. Năm 2023, HTX thu trên 100 tấn quả, tổng thu nhập hơn 4 tỷ đồng; trung bình mỗi thành viên thu nhập 400-700 triệu đồng/năm. 

Là một trong những thành viên tham gia HTX ngay từ những ngày đầu, anh Phan Đình Sơn, bản Thanh Yên 2, xã Phiêng Khoài, chia sẻ: Giống lê Tai Nung có ưu điểm là sinh trưởng nhanh, đến năm thứ 4 cho thu hoạch và có thể thu liên tiếp trong vòng 10 năm. Đặc điểm của cây lê, hoa rất sai, tỷ lệ đậu quả cao, nên giai đoạn khi cây bắt đầu hình thành quả, cần phải thường xuyên thăm vườn, chú trọng nước tưới, cắt tỉa quả, mỗi chùm chỉ giữ lại 2-3 quả để quả phát triển to đều. Đặc biệt, chú ý việc vịn cành tạo tán, nếu không cây sẽ vươn lên cao, khó khăn trong việc chăm sóc và thu hoạch. Nếu thời tiết thuận lợi, với 2 ha lê, dự kiến năm nay gia đình sẽ thu được 15 tấn quả.

Với cách làm bài bản, khoa học, tuân thủ chặt chẽ các quy trình, sản phẩm lê của HTX Kiên Cường được cấp giấy chứng nhận VietGAP, truy xuất nguồn gốc, được người tiêu dùng tin tưởng, lựa chọn. Hiệu quả kinh tế từ cây lê mang lại, nhiều bà con trong xã Phiêng Khoài đến trực tiếp đến HTX tham quan học tập kinh nghiệm, cải tạo đất trống, vườn tạp để trồng.

Đến nay, diện tích lê trong toàn xã đã mở rộng lên gần 90 ha. Chủ động đầu ra cho sản phẩm, HTX còn kết nối tiêu thụ sản phẩm, phát triển một số nhà phân phối, các chuỗi siêu thị, cửa hàng thực phẩm sạch trong và ngoài tỉnh; tìm hiểu bán sản phẩm trên các sàn thương mại điện tử, tiktok; từng bước khẳng định thương hiệu bởi chất lượng sản phẩm.

Ông Bùi Văn Quân, Phó Chủ tịch UBND xã Phiêng Khoài, thông tin: Hiện nay, xã có 6 HTX hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp, trong đó, HTX Kiên Cường là một trong những HTX tiêu biểu. Việc HTX đưa cây lê vào trồng, góp phần chuyển đổi cơ cấu cây trồng, mở thêm hướng phát triển kinh tế ở xã, nâng cao thu nhập nông dân. Xác định cây lê là cây trồng tiềm năng, xã vận động bà con mở rộng diện tích trồng tại các bản có điều kiện phù hợp, thay thế các cây trồng kém hiệu quả; phối hợp với huyện hỗ trợ liên kết tiêu thụ, quảng bá thương hiệu đưa quả lê trở thành sản phẩm hàng hoá riêng của xã. Đồng thời, xây dựng vùng sản xuất chuyên canh, tập trung ứng dụng công nghệ cao trong trồng, chăm sóc để nâng cao hơn nữa chất lượng sản phẩm.

Được đưa vào trồng trên địa bàn xã Phiêng Khoài chưa lâu, song cây lê đang dần khẳng định vị thế, mở thêm hướng phát triển kinh tế ở xã biên giới của huyện Yên Châu, trong đó có đóng góp không nhỏ của HTX Kiên Cường.