Bằng niềm đam mê nghiên cứu, sáng tạo khoa học kỹ thuật, ông Sùng A Sơn, tổ 8, phường Chiềng Lề (Thành phố) là người dân tộc Mông có nhiều bằng sáng chế nhất tỉnh, với 4 sáng chế (trong đó có 1 sáng chế đã được cấp bằng bảo hộ sáng chế, 2 sáng chế đã được công bố đơn và 1 sáng chế đang được chấm thẩm định).

Ông Sùng A Sơn giới thiệu sáng chế “Đường sắt trên cáp chịu lực”.

Tìm hiểu được biết, sau khi tốt nghiệp đại học, ông Sơn nhận công tác tại Ủy ban Khoa học tỉnh (nay là Sở Khoa học và Công nghệ) rồi chuyển sang công tác tại Ban Tổ chức, Ban Kinh tế và Văn phòng Tỉnh ủy. Song, với niềm đam mê nghiên cứu khoa học, muốn dành toàn tâm, toàn ý cho việc nghiên cứu, năm 2009, ông xin nghỉ để tập trung theo đuổi đam mê của mình. Nói về niềm đam mê nghiên cứu, sáng tạo khoa học kỹ thuật, ông Sơn cho biết: Với tôi, những nghiên cứu, sáng tạo đều rất đơn giản, gần gũi với cuộc sống, không phải là điều gì cao siêu. Ví dụ như thời gian đầu, gia đình tôi mở dịch vụ nhà hàng ăn uống, lại vào đúng thời điểm thường xuyên bị mất điện, ảnh hưởng đến khách hàng và doanh thu của gia đình, nên tôi đã nghiên cứu, sử dụng chính chiếc xe máy trong nhà làm máy phát điện, với bộ phát 1KW lúc đó đủ thắp sáng cho toàn bộ bóng đèn và quạt trong nhà. Còn chiếc bằng sáng chế đầu tiên tôi được cấp là sản phẩm “Tàu thủy hai đáy”, tôi cũng mất hơn 3 năm để nghiên cứu, thử nghiệm và mất tới 4 năm để được cấp bằng sáng chế vào năm 2016. Sản phẩm “Tàu thủy hai đáy” giúp cho tàu có thể đổi hướng nhanh chóng và linh hoạt, như vậy sẽ giảm bớt được va chạm trong giao thông đường thủy, đảm bảo an toàn hàng hải.

Hiện nay, ông Sơn còn nghiên cứu thành công nhiều sản phẩm như: Công nghệ nấu rượu mía thủ công, máy phát điện sử dụng động cơ xe máy, bếp đun cải tiến Etanol (cồn lỏng)... và hiện đang có 2 sáng chế, giải pháp nộp đơn xin cấp bằng bảo hộ sáng chế và đã được công bố đơn là: Giàn thu năng lượng sóng biển và đường sắt trên cáp chịu lực. Trong đó, sáng chế giàn thu năng lượng sóng biển có cấu tạo là một khung chịu lực lớn, các thanh chịu lực là các cạnh và các đường cao của tam giác đều được hàn vuông góc với ba đường ống trụ tròn dài rỗng, hai đường ống dưới đáy có đường kính lớn hàn kín và thông với nhau có thể bơm nước ra vào để điều chỉnh giàn thu nổi lên hoặc chìm xuống; một tấm chắn sóng biển được hàn kín một bên cạnh của tam giác dọc theo bên ngoài của một đường ống đáy và đường ống trên đỉnh nhằm tạo ống áp suất cho giàn thu; các ổ trục nằm ở tâm của tam giác đều liên kết với các đỉnh bằng thanh thép chịu lực; các cánh thu năng lượng cấu tạo dạng chân vịt của tàu thủy, được gắn vào các đoạn trục, khi lắp vào ổ trục sẽ tạo ra một trục nối dài; khi sóng biển di chuyển qua các cánh quạt dạng chân vịt sẽ thu năng lượng của sóng biển làm quay trục roto của máy phát điện. Sáng chế này đã được công bố đơn vào năm 2018. Mới đây nhất, ông đã nghiên cứu và chế tạo thành công giải pháp “Công nghệ chuyển hóa năng lượng từ cây cỏ thành năng lượng hidro để sản xuất methanol và diezen B100”. Sản phẩm nhằm khai thác hidro từ cây, cỏ, phụ phẩm nông nghiệp như: rơm, rạ, vỏ trấu, lõi ngô từ công nghệ lò đốt có kiểm soát oxy để sản xuất ra nhiên liệu sinh học methanol CH3OH sử dụng trong xăng sinh học E5, và dùng methanol làm nguyên liệu sản xuất dầu diezen B100. Giải pháp đã được nộp đơn xin cấp bằng bảo hộ sáng chế vào năm 2018 và đang được chấm thẩm định.

Ghi nhận những sáng chế ông đã nghiên cứu, ứng dụng hữu ích vào cuộc sống, ông đã vinh dự là một trong ba người của tỉnh được mời tham gia các chương trình về khoa học công nghệ trên sóng truyền hình quốc gia và được UBND tỉnh vinh danh là trí thức tiêu biểu, điển hình lao động sáng tạo năm 2017.

Nói về dự định trong thời gian tới, ông Sơn chia sẻ: Khi có ý tưởng để nghiên cứu, việc phải hiện thực hóa được nó là điều quan trọng nhất. Song, để làm ra những sản phẩm cần phải có những nhà đầu tư, đồng thời có thể tiếp cận với nguồn vốn hỗ trợ của Nhà nước để triển khai các dự án, hoàn thiện công nghệ, thương mại hóa sản phẩm. Tôi cũng luôn sẵn sàng hợp tác, chuyển giao công nghệ của mình, góp sức xây dựng quê hương ngày một giàu mạnh.