Sơn La nằm ở vị trí trung tâm các tỉnh miền núi phía Tây Bắc, vùng đất sinh sống lâu đời của 12 dân tộc anh em với nhiều nét văn hóa truyền thống. Nơi đây có cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ, hệ sinh thái phong phú, đa dạng; nhiều di tích lịch sử, danh lam thắng cảnh, là những tiền đề quan trọng để phát triển du lịch.

Phục dựng tái hiện Lễ hội Hết Chá tại bản Áng, xã Đông Sang (Mộc Châu).

Tạo hóa đã ban tặng cho vùng đất Sơn La nhiều cảnh quan thiên nhiên phong phú và hấp dẫn; đặc biệt là cao nguyên Mộc Châu đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt quy hoạch chung phát triển khu du lịch quốc gia Mộc Châu. Hồ thủy điện Sơn La một phong cảnh sơn thủy hữu tình có tiềm năng lớn phát triển du lịch. Sơn La còn là miền đất có nhiều lễ hội truyền thống của các dân tộc; ẩm thực dân tộc phong phú, hấp dẫn. Nhiều di tích, nổi bật: Di tích quốc gia đặc biệt Nhà tù Sơn La; Đền vua Lê Thái Tông (Thành phố); Tháp cổ Mường Và (Sốp Cộp), Hang A phủ (Bắc Yên); hang Dơi (Mộc Châu), Di tích lịch sử cách mạng Việt Nam - Lào, Linh sơn thủy từ - Đền thờ nàng Han (Quỳnh Nhai). Công trình Thủy điện Sơn La lớn nhất đông nam Á, cầu Pá Uôn có trụ cột cao nhất Việt Nam, Quảng trường Tây Bắc...  Đây là những tiềm năng để tạo nên những nét đặc sắc riêng của du lịch Sơn La.

Đồng chí Hoàng Ngân Hoàn, Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, cho biết: Sở đã tham mưu cho UBND tỉnh xây dựng cơ chế, chính sách hỗ trợ phát triển du lịch tỉnh Sơn La nhằm thu hút đầu tư, hỗ trợ doanh nghiệp, người dân phát triển du lịch. Tập trung đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng phục vụ phát triển du lịch. Khảo sát đánh giá thực trạng tài nguyên thiên nhiên, tài nguyên văn hóa, tiềm năng, lợi thế, khác biệt trên địa bàn tỉnh, định hướng cho các địa phương lựa chọn có trọng tâm, trọng điểm xây dựng phát triển sản phẩm du lịch độc đáo, khác biệt, chuyên nghiệp. Đẩy mạnh xúc tiến đầu tư, quảng bá và phát triển du lịch; tiếp tục phát triển chương trình liên kết du lịch có hiệu quả giữa Thành phố Hồ Chí Minh với 8 tỉnh Tây Bắc mở rộng; chương trình liên kết với Thành phố Hà Nội...

Giai đoạn 2016-2020, tỉnh đã thu hút hơn 130 dự án đầu tư vào lĩnh vực du lịch dịch vụ, với tổng vốn đăng ký hơn 6.000 tỷ đồng. Nhiều dự án đã hoàn thành đi vào hoạt động, phát huy hiệu quả. Hiện nay, trên địa bàn tỉnh có 350 cơ sở lưu trú du lịch, trong đó có 9 khách sạn từ 3-5 sao, gần 30 khách sạn từ 1-2 sao, còn lại là nhà nghỉ và homestay đạt chuẩn phục vụ khách du lịch... Năm 2020, dù ảnh hưởng của dịch bệnh COVID-19, tổng lượt khách du lịch đến Sơn La vẫn đạt hơn 1,7 triệu người, doanh thu hoạt động du lịch đạt 1.245 tỷ đồng.

Bức tranh du lịch Sơn La ngày càng hấp dẫn trên bản đồ du lịch Việt Nam. Điểm nhấn là cao nguyên Mộc Châu, nhiều danh lam thắng cảnh hùng vĩ, nên thơ, những nét văn hóa đặc trưng, gắn với các lễ hội các mùa trong năm. Mùa xuân, cao nguyên náo nức với các Lễ hội hoa xuân, Hết Chá, Cầu mưa, Khinh khí cầu, đón hoa ban nở. Mùa hè, miền đất ngát xanh những đồi chè, sắc đỏ của mùa mận chín, trong muôn màu của sắc hoa lan, cũng là lúc diễn ra Lễ hội trà cao nguyên và Lễ hội hái quả. Bước sang mùa thu, Mộc Châu nô nức trong Ngày hội văn hóa các dân tộc, với các hoạt động văn hóa, văn nghệ đặc sắc. Đặc biệt là cuộc “Thi Hoa hậu bò sữa” duy nhất có ở Mộc Châu.

Bà Nguyễn Thị Hoa, Phó Chủ tịch UBND huyện Mộc Châu, cho biết: Huyện đã tập trung phát triển du lịch đảm bảo hài hòa các yếu tố: kinh tế - xã hội - văn hóa - môi trường; hài hòa lợi ích của các chủ thể tham gia hoạt động du lịch. Theo đó, huyện đã tăng cường quản lý về du lịch; quy hoạch và quản lý quy hoạch, đảm bảo hài hòa với môi trường, không phá vỡ cảnh quan thiên nhiên; phát triển cơ sở vật chất phục vụ du lịch; tăng cường quảng bá, xúc tiến du lịch. Đẩy mạnh thu hút doanh nghiệp có tiềm lực đến nghiên cứu, tìm hiểu đầu tư vào địa bàn.

Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh đã ban hành Kết luận số 94 ngày 23/01/2021 về phát triển du lịch tỉnh Sơn La đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 với những giải pháp cụ thể. Hướng tới mục tiêu phấn đấu đưa du lịch Sơn La trở thành điểm đến an toàn hấp dẫn vùng Tây Bắc, xây dựng sản phẩm du lịch độc đáo, chuyên nghiệp, bền vững và hội nhập quốc tế; phát huy tiềm năng, lợi thế về tài nguyên thiên nhiên, tài nguyên văn hóa; bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa các dân tộc để phát triển du lịch; đến năm 2025, Mộc Châu được công nhận là Khu du lịch Quốc gia, trở thành một trong những khu du lịch hàng đầu của vùng Trung du và miền núi Bắc bộ; định hướng xây dựng quy hoạch du lịch lòng hồ thủy điện Sơn La trở thành Khu du lịch Quốc gia. Đây là tiền đề quan trọng để Sơn La cụ thể hóa tiềm năng, xây dựng du lịch Sơn La phát triển bền vững.