Mùa thu, xã Ngọc Chiến, huyện Mường La thật đẹp. Những nếp nhà sàn mái pơ mu cổ kính, trầm mặc, bao quanh bởi những thảm lúa chín, hòa quyện dưới nắng mùa thu, tạo nên bức tranh sơn thủy hữu tình, vô cùng thơ mộng, quyến rũ. 

Vượt qua đỉnh Sam Síp, theo tiếng Thái nghĩa là 30 tầng dốc núi, chúng tôi có mặt tại Ngọc Chiến. Đây là vùng đất sinh sống lâu đời của ba dân tộc Thái, Mông, La Ha, đời sống nhân dân chủ yếu bằng nghề trồng lúa nước. Ngọc Chiến hiện có hơn 650 ha trồng lúa, trong đó, có khoảng 50 ha trồng lúa nếp tan đặc sản, chủ yếu trên cánh đồng lớn nhất ở các bản Lướt, Mường Chiến, Nà Tâu, Giạng Phổng. 

Về Ngọc Chiến những ngày này, các gia đình đang vào vụ thu hoạch lúa ở thung lũng, lưng chừng núi, bên suối… Không khí trên khắp các cánh đồng lúa tươi vui như trẩy hội, tiếng nói cười, chuyện trò rôm rả. Màu vàng của nắng, của lúa nhuộm khắp các bản làng, mang no ấm cho đồng bào thật hạnh phúc.

Ngay từ sáng sớm, bà con xuống đồng gặt lúa, rải đều phơi cho đủ nắng, rồi gom về chất thành từng đống lớn nhỏ. Vụ lúa năm nay, thời tiết thuận lợi năng suất lúa bình quân đạt khoảng 7 tấn/1ha. Riêng sản phẩm gạo nếp tan tại xã Ngọc Chiến đã khẳng định được thương hiệu với chất lượng thơm, ngon và đã trở thành sản phẩm OCOP của tỉnh Sơn La. Dự kiến năm nay, 50 ha trồng lúa nếp đặc sản cho thu hoạch khoảng 300 tấn thóc được thị trường ưa chuộng với giá 50 nghìn đồng/kg.

Ông Lò Văn Thoa, Phó Chủ tịch UBND xã Ngọc Chiến, thông tin: Bà con đã áp dụng khoa học kỹ thuật, đưa cơ giới hóa vào sản xuất nên năng suất, chất lượng gạo được nâng lên. Đối với giống nếp tan đặc sản, xã đang triển khai nhiều giải pháp nhân rộng diện tích để giữ gìn, phát triển thương hiệu và gắn với phát triển du lịch cộng đồng.

Hằng năm cứ vào dịp lúa chín vàng, xã Ngọc Chiến lại tổ Lễ hội mừng cơm mới. Đây tín ngưỡng thờ cúng nông nghiệp, mang đậm bản sắc, văn hóa riêng của đồng bào dân tộc Thái trắng, nhằm tôn vinh, giữ gìn, phát huy những giá trị văn hóa truyền thống đặc trưng tốt đẹp của cư dân lúa nước nhiều đời qua. Bày tỏ sự tôn kính, biết ơn tổ tiên, trời đất, cầu mong mưa thuận, gió hòa, mùa màng bội thu. Đồng bào các dân tộc trên địa bàn xã đều tham gia, tạo sự đoàn kết, gắn bó, chung sức đồng lòng xây dựng quê hương.

Ai từng đến Ngọc Chiến, chắc chắn sẽ khó quên được khung cảnh rộn ràng của mùa gặt; những cơn gió thu mát rượi, nhè nhẹ thổi, mang theo hương lúa nếp, hương cốm mới, cùng sự thân thiện hiếu khách của đồng bào sở tại.